True cost accounting – wat is de werkelijke prijs van jouw appel?

Pilot True Cost Accounting in Finance, Food & Farming

Al in 2017 heeft Eosta in samenwerking met EY de maatschappelijke kosten en baten van negen soorten groenten en fruit in kaart gebracht. Uit dat onderzoek kwam naar voren dat de maatschappelijke kosten van biologische appels per kilo 19 eurocent lager liggen dan niet-biologische appels. Waarom? Omdat biologische appels gezonder zijn in vergelijking met niet-biologische en beter zijn voor het klimaat, waterkwaliteit en bodem. Hoe kan het dan dat een niet-biologische appel in de winkel goedkoper is? Omdat we de maatschappelijke kosten niet adresseren en voor ons uit blijven schuiven.

De centrale gedachte van True Cost Accounting is dat de maatschappelijke kosten van ons voedsel niet langer zouden moeten worden doorgeschoven naar de maatschappij en toekomstige generaties. Met True Cost accounting meet je impact en bepaal je de werkelijke prijs van een product. De ‘true price’ is de optelsom van de commerciële prijs, plus de prijs van externe effecten die de natuur en maatschappij betalen voor de productie en distributie van een product.

De vier M’s van duurzaamheid

“Duurzaamheid moet je meten, managen, vermarkten en monetariseren,’ zegt Engelsman die gek is op allitererende motto’s. “Het begint met het Meten van je impact op thema’s die relevant zijn voor jouw sector. Vervolgens stel je samen met ketenpartners verbeterdoelen op en begint het Managen van verduurzaming. Dan komt de onvermijdelijke verMarktingsvraag. Hoe creëer je financiële waarde voor de boer, zodat het niet van zijn spaarcenten hoeft te komen, en hij het gewoon in de markt terugkrijgt? Dit is een complexe uitdaging. Zeker zolang we nog in een ongelijk speelveld opereren waarin de vervuiler wegkomt met een concurrentievoordeel. Bij de vierde M van Monetarisatie komt het beprijzen van maatschappelijke kosten om de hoek kijken. Deze stap helpt om de perverse prikkel te adresseren die uitgaat van een korte termijn winstdefinitie die maatschappelijke kosten negeert. Winst is prima, maar niet ten koste van de mens of het milieu.”

De manier waarop bedrijven hun financiële resultaten bepalen is onvolledig en niet houdbaar. We zitten vastgeroest in de gedachte dat economische groei en financiële waardecreatie gelijk staan aan de toename van welvaart en maatschappelijke waardecreatie. Om verandering te bewerkstelligen, zullen we maatschappelijke kosten en baten moeten meten, kwantificeren, monetariseren en doorbereken in ons economisch systeem.

De werkelijke kosten van het Amerikaanse voedselsysteem: 3,2 biljoen per jaar

De laatste jaren is er een stroom van rapporten over de werkelijke kosten geweest. Een belangrijk rapport is dat van de Rockefeller Foundation: True Cost of Food: Measuring what matters to transform the U.S food system. Het rapport kwantificeert de verborgen kosten en dit leidt tot schokkende kosten:

‘In 2019 gaven Amerikaanse consumenten naar schatting 1,1 biljoen dollar uit aan voedsel. Dat prijskaartje omvat de kosten van de productie, verwerking, detailhandel en groothandel van het voedsel dat we kopen en eten. Het omvat niet de kosten van de gezondheidszorg voor de miljoenen die ziek worden van voedingsgerelateerde ziekten. Ook de huidige en toekomstige kosten van de bijdragen van het voedselsysteem aan water- en luchtvervuiling, verminderde biodiversiteit of de uitstoot van broeikasgassen, die de klimaatverandering veroorzaken, zijn niet meegerekend. Rekening houdend met deze kosten wordt het duidelijk dat de werkelijke kosten van het Amerikaanse voedselsysteem minstens drie keer zo hoog zijn - 3,2 biljoen dollar per jaar.’

Volkert Engelsman: “Gebaseerd op deze studie zou voedsel drie keer zo duur moeten zijn als we alle maatschappelijke kosten meerekenen. Daarbij is berekend dat het repareren van de schade veel duurder is dan voorkomen. We moeten er dus voor zorgen dat we de schade voorkomen. Dit kunnen we doen door onder andere extensiever te werken, dus minder kunstmest, minder monocultuur, minder ontbossing, minder bestrijdingsmiddelen. We moeten naar een natuurinclusieve kringlooplandbouw toe, waarin mens en milieu centraal staan. Dan kunnen we volstaan met 20 tot 30 procent duurder dan de huidige voedselprijs, maar hoe langer we wachten, hoe meer die kosten stijgen.”