BTW aspecten; gezondheidsgerelateerde belastingen

Aanpassen van de huidige btw-tariefstoepassingen

In de verschillende documenten is een groot aantal mogelijke btw-maatregelen beschreven. Ondanks dat het Ministerie toegeeft dat uit onderzoek blijkt dat de btw geen goed middel is om inkomen en vermogen te herverdelen en bepaald gedrag te stimuleren of ontmoedigen, wordt in een aantal van de voorgestelde maatregelen toch gespeeld met de gedachte om hogere btw-tarieven toe te passen op "ongezondere" producten of productgroepen, zoals vlees en suikerhoudende voedingsmiddelen, en/of om een (extra) verlaagd tarief op gezonde producten, zoals groenten en fruit, toe te passen. Verder wordt gedacht aan het met btw-belasten van vliegtickets (al gaat het slechts om het binnen het Nederlandse luchtruim afgelegde deel van de vlucht) en het invoeren van een 0% btw-tarief voor treinreizen, iets wat onder de huidige Europese regels niet mogelijk lijkt.

Tevens wordt gekeken naar het verhogen van het huidige verlaagde btw-tarief van 9% naar 12%, om het onderscheid (en de mogelijke verstoring van de neutraliteit) te verkleinen. Tegelijkertijd wordt aangegeven dat tariefdifferentiatie in de btw leidt tot grotere complexiteit en rechtsonzekerheid en dat de Belastingdienst er geen voorstander van is, niet alleen omdat de huidige IT-systemen tariefsaanpassingen nauwelijks tot niet blijken aan te kunnen. Al met al lijkt een ander in de bouwstenen opgenomen optie meer voor de hand te liggen: het invoeren van één btw-tarief ("budgetneutraal uniformeren van het tarief").

Andere belastingmiddelen om de gezondheid te stimuleren

In de gepubliceerde stukken wordt naast het gebruik van btw-tarieven ook naar andere middelen gekeken om gezond gedrag te stimuleren. Deze denkrichtingen kunnen in drie onderdelen worden verdeeld:

• het ontmoedigen van het roken van tabak en e-sigaretten door het invoeren van een verbruiksbelasting op stoffen voor gebruik in e-sigaretten en het (verder) verhogen van de tarieven van de accijns op tabak;
  
  
• het ontmoedigen van het drinken van alcoholische dranken door het verhogen van de tarieven op alcoholhoudende dranken; en
  
  
• het ontmoedigen van het eten van ongezond voedsel en vlees, of het stimuleren van gezond eten, door het invoeren van gedifferentieerde staffels in de verbruiksbelasting op frisdranken (op basis van suikergehalte), het introduceren van een verbruiksbelasting op ongezonde voedingsmiddelen (zoals suiker, zout en verzadigd vet), een belasting op het houden of slachten van dieren en het invoeren van een consumentenvleesbelasting.

Forfaitaire btw-aftrek in verband met privégebruik auto

Naast de hierboven beschreven maatregelen is nog één btw-gerelateerde maatregel in de gepubliceerde documenten opgenomen: het invoeren van een forfaitaire btw-aftrek op ‘autokosten’ in verband met het privégebruik van zakelijke auto’s. Deze maatregel is gepubliceerd onder het kopje "Terugdringen conflictgevoelige maatregelen"). Het systeem van een forfaitaire aftrekbeperking, dat momenteel al in verschillende andere EU-Lidstaten wordt gebruikt, voorkomt dat twee keer een btw-beoordeling moet worden gemaakt bij autokosten: op het moment van aftrek van btw op kosten én op het moment waarop deze aftrek wordt gecorrigeerd door het belasten van het privégebruik. De bestaande regels blijven in de praktijk vragen oproepen. Men hoopt met het invoeren van een forfaitaire aftrekbeperking deze discussies te stoppen. Het zou moeten gaan om een aftrekbeperking op basis van "het gemiddelde privégebruik", en die met enige regelmaat geactualiseerd zou moeten worden. Voor het invoeren van deze maatregel is overigens ook toestemming vanuit Brussel nodig.