Magazyn Scientist opublikował wyniki ogromnego badania uczciwości społeczeństw, które można określić, jako test portfela. Autorzy badania, osoby poddane badaniu, jak i profesjonaliści byli zadziwieni jego wynikami.
Uczciwość obywateli ma zasadnicze znaczenie dla więzów społecznych i rozwoju gospodarczego, ale może być sprzeczna z interesem jednostki – piszą we wstępie autorzy badania. Zbadaliśmy kompromis między uczciwością a interesem osobistym. Badanie objęło 355 miast w 40 krajach na świecie. Test portfela przeprowadzono przekazując 17333 rzekomo zgubione portfele. Asystent wchodził do instytucji publicznej i zostawiał portfel twierdząc, że nie ma czasu szukać właściciela. Test przeprowadzano w pięciu rodzajach instytucji:
- bankach;
- teatrach, muzeach czy innych instytucjach kulturalnych;
- urzędach pocztowych;
- hotelach;
- posterunkach policji, sądach czy innych urzędach.
Wybrano takie miejsca, bo występują one we wszystkich badanych krajach i zazwyczaj mają przestrzeń wspólną z dostępem do pracowników.
Test portfela był starannie standaryzowany(1). Używano przezroczystych etui na wizytówki, żeby bez otwierania można było zobaczyć, co jest w środku. Każdy portfel miał w środku klucz, trzy identyczne wizytówki i listę zakupów. Podstawową zmienną były pieniądze. Portfele nie zawierały pieniędzy, albo był w nich odpowiednik 13,45 $ w lokalnej walucie.
Test portfela dał niespodziewane wyniki
Częściej do właścicieli trafiały portfele zawierające gotówkę, niż te bez pieniędzy. Statystycznie pieniądze zwiększały szansę, że portfel trafi do właściciela. Oddawane było 40% portfeli bez gotówki a z gotówką 51%. Portfel był zwracany prawie zawsze (98%) z pieniędzmi, a nie ogołocony z nich. Te prawidłowości potwierdziły się w prawie wszystkich badanych krajach.
Zespół wpadł na pomysł, że być może kwota wkładana do portfeli jest zbyt mała, żeby opłacało się zostać złodziejem. Przeprowadzili dodatkowy test portfela ze znaczną ilością pieniędzy. Wkładano do nich równowartość 94,15$. Eksperyment przeprowadzono na ograniczonej próbie jedynie w trzech krajach: USA, Polsce i Wielkiej Brytanii. Okazało się, że odsetek zwracanych portfeli jeszcze wzrósł. W tych trzech krajach wracało do właścicieli średnio 46% portfeli bez pieniędzy, 61% z pieniędzmi i aż 72% ze znaczną kwotą.
Takiego wyniku nie spodziewali się badacze. Zaskoczeni byli odpytywani uczestnicy eksperymentu, którzy stawiali, że do właścicieli wrócą głównie portfele bez pieniędzy. Wyników eksperymentu nie przewidzieli również profesjonaliści, najlepsi ekonomiści akademiccy.
Jeśli chodzi o uczciwość obywateli badanych państw(2), to pierwsze miejsce zajęli Szwajcarzy. Drudzy byli Norwegowie, dalej Holendrzy, a już na czwartym miejscu Polacy. Niestety bardzo wysoki wynik Polski dotyczy tylko portfeli bez pieniędzy. W przypadku portfeli z gotówką uczciwsi od nas byli jeszcze: Szwedzi, Duńczycy, Czesi i Nowozelandczycy.
Zobacz również
Wstecz
