Zielone obligacje jako szczególny rodzaj zielonego finansowania
Zielone projekty mogą być również finansowane w drodze emisji obligacji. Szczególnym ich rodzajem są tzw. Zielone Obligacje (Green Bonds). W zależności od celu wykorzystania środków z ich emisji, wyróżnia się również: Obligacje Społeczne (Social Bonds), Obligacje Zrównoważone (Sustainability Bonds), Obligacje związane ze Zrównoważonym Rozwojem (Sustainability-Linked Bonds) czy też Climate Bonds.
Należy zwrócić uwagę, że Zielone Obligacje (jak i każde „zielone finansowanie” w potocznym tego słowa znaczeniu) mają na celu umożliwienie pozyskania finansowania z przeznaczeniem na inwestycje, które przynoszą korzyści dla środowiska.
W przypadku zielonych obligacji, określono, iż dłużny papier wartościowy, aby mógł zostać uznany za takie narzędzie musi spełnić określone standardy, choć na dziś większość wytycznych w tym zakresie ma charakter wyłącznie kierunkowy.
Do niedawna najbardziej rozpowszechnione wytyczne w tym zakresie zawarte były w ramach dokumentu Zasady Zielonych Obligacji (Green Bond Principles – GBP), który został opracowany przez Międzynarodowe Stowarzyszenie Rynku Kapitałowego (ICMA). Wytyczne te zostały zaktualizowane w czerwcu 2021 r. i mają charakter kierunkowy.
Równolegle, trwają prace w zakresie opracowania europejskiego standardu zielonych obligacji. 6 lipca 2021 roku Komisja Europejska zaproponowała ważne wytyczne kierunkowe dotyczące zielonych obligacji w formie nowego rozporządzenia w sprawie European Green Bond Standard („GBS UE”). Ma ono na celu uczynienie systemu finansowego Unii Europejskiej bardziej zrównoważonym poprzez stworzenie „złotego standardu” dla Zielonych Obligacji, który można porównać oraz dostosować do innych standardów rynkowych.
Zielone obligacje i ich emisja podlegają w Polsce rygorom ustawy o obligacjach, a sam proces ich emisji jest zasadniczo taki sam jak dla zwykłych obligacji. Podstawową cechą różnicującą je od zwykłych obligacji jest konieczność przeznaczenia pozyskanych środków na projekty „zielone” oraz sposób monitorowania oraz raportowania tego faktu.
Ponadto, w celu klasyfikacji obligacji jako zielone zgodnie ze standardami UE (GBS UE), planowane jest wdrożenie obowiązku przygotowania i upublicznienia przed emisją tzw. Ram Zielonych Obligacji (czyli tzw. Green Bonds Framework). Ramy te powinny obejmować prezentację celów środowiskowych oraz sposobu, w jaki strategia emitenta jest zgodna z zasadniczymi założeniami, a także uzasadnienie ich emisji. Zawierają również proces, za pomocą którego emitent określa zgodność projektów ekologicznych z taksonomią UE oraz opis zielonych projektów, które mają być finansowane lub refinansowane, a także proces powiązania działalności inwestycyjnej emitenta na rzecz zielonych projektów z wyemitowanymi zielonymi obligacjami uzupełniony o opis sprawozdawczości (np. przewidywaną częstotliwość, treść, wskaźniki). Emitenci zielonych obligacji będą również zobowiązani do raportowania tj. dostarczenia informacji m.in. o zielonych projektach oraz celach środowiskowych realizowanych w ramach zielonych projektów.
Komisja Europejska proponuje ponadto, by ramy zielonych obligacji podlegały zewnętrznej weryfikacji przez audytora, w celu niezależnego potwierdzenia najważniejszych aspektów związanych z ich emisją a następnie, już w fazie realizacji inwestycji sprawdzenia, czy środki pozyskane z obligacji zostały wykorzystane zgodnie z ich przeznaczeniem. Zewnętrzna weryfikacja powinna sprzyjać rozwojowi rynku zielonych obligacji dzięki zwiększeniu komfortu inwestorów zarówno odnośnie ”zielonego elementu” finansowanego projektu, zgodności ze stosowanym standardem, jak i procesów emitenta związanych z alokacją i wykorzystaniem pozyskanych środków.
Można spodziewać się, że wraz z postępującym rozwojem rynku zielonych obligacji rosnąć będzie potrzeba zewnętrznej ich weryfikacji przez firmy audytorskie, a jednocześnie będzie ona przyczyniać się do szybszego wzrostu zainteresowania tą ofertą wśród inwestorów. Stanie się tak, jeżeli w ich oczach zewnętrzna weryfikacja przez audytora zarówno przed, jak i już po emisji obligacji przyczyni się do ograniczenia ryzyka tzw. greenwashingu czyli przeznaczenia środków na inne niż „zielone” cele. ”