Posłuchaj podcastu na tematy private equity
Artykuł powstał na podstawie rozmowy z Pawłem Bukowińskim (Partner Zarządzający działu Strategia i Transakcje w EY Polska).
Zapisz się na nasz kanał na Spotify NajlepiEY posłuchaj | Podcast on Spotify i NajlepiEY posłuchaj rozmowy już dziś!
Fundusze Private Equity a Venture Capital – zasadnicze podobieństwa i różnice
Definicja Private Equity wymaga dalszego uszczegółowienia. Jeżeli przyjmiemy, że do PE zaliczamy każdą inwestycję w prywatne firmy, to w zbiorze tym znalazłyby się również inwestycje typu Venture Capital (VC). O VC pisaliśmy więcej w artykule: Fundusze Venture Capital i aniołowie biznesu. Wady i zalety. Jaka jest więc różnica między Venture Capital a Private Equity?
Private Equity interesuje się przedsiębiorstwami, które funkcjonują już od jakiegoś czasu na rynku, posiadają sprawdzony model biznesowy i generują regularne przychody. Venture Capital to z kolei forma inwestycji w nowopowstałe lub znajdujące się we wczesnej fazie rozwoju start-upy, czy też scale-upy. Taki krótki okres działalności wiąże się z reguły z dużo mniejszymi nakładami finansowymi inwestycji Venture Capital w porównaniu z Private Equity.
Różnica między Private Equity a Venture Capital związana jest więc przede wszystkim z fazą rozwoju przedsiębiorstwa, które otrzymuje wsparcie finansowe. Brak ugruntowanej pozycji i dłuższej historii operacyjnej, powoduje też, że inwestycje typu VC, charakteryzują się z reguły wyższym poziomem ryzyka niż w przypadku PE.
Fundusze Private Equity na świecie. Jak wyzwania makroekonomiczne wpływają na fundusze Private Equity?
Private Equity funkcjonuje na rynku od wielu lat. Obecnie znajdujemy się w momencie dużych niepewności na rynku transakcyjnym. W czasach, w których mnożą się wyzwania makroekonomiczne związane m.in. z wysoką inflacją, wpływającą na wzrost kosztów finansowania oraz pogarszające się przepływy finansowe zadłużonych spółek portfelowych. W takich okolicznościach generowanie odpowiednich stóp zwrotu dla inwestorów, a nawet wyjście z inwestycji, staje się dużym wyzwaniem.
Z perspektywy inwestycji PE można wyodrębnić dwa nośniki wartości:
- wzrost średnich wycen na rynku,
- budowanie wartości w spółkach
Światowy kryzys spowodował wyhamowanie wzrostu, a w niektórych przypadkach nawet spadek średnich wycen na rynku transakcyjnym. Właśnie w takich okolicznościach kluczowe staje się budowanie wartości w samych spółkach.
Warto podkreślić, że fundusze Private Equity wykazują dużą odporność na kryzysy w perspektywie długoterminowej, w której potrafią generować ponadprzeciętne stopy zwrotu. Dlatego też, mimo wielu przeciwności, wciąż możemy powiedzieć, że trwa dobra passa dla tego rynku, chociaż nie brakuje wyzwań. Potwierdziły to wyniki ostatniego badania EY na temat globalnego rynku Private Equity - „EY 2023 Global Private Equity Survey”. Przedstawiliśmy je w informacji prasowej z 22 marca 2023 roku: Trwa dobra passa Private Equity, w Europie niepokoi geopolityka.
Czy na rynku angażującym tak ogromny kapitał jest miejsce na innowacje?
Innowacje w obszarze funduszy inwestycyjnych stanowią jeden z wyróżników, który pozwala budować przewagę konkurencyjną w sytuacji kryzysowej, gdy mnożniki wycen inwestycji na rynku PE maleją.
Trudna sytuacja rynkowa skłania fundusze Private Equity do poszukiwania innowacji w wielu obszarach: od procesu pozyskiwania transakcji czy analizy inwestycji, przez raportowanie do inwestorów, aż po budowanie wartości w spółkach, które otrzymują wsparcie w postaci inwestycji. We wszystkich wspomnianych obszarach innowacja opiera się przede wszystkim na technologii.
W kolejnych latach decydujące na rynku inwestycyjnym będą następujące czynniki:
- umiejętność budowania wartości w spółkach portfelowych
- zarządzanie talentami po obu stronach inwestycji
- odpowiednie kompetencje zarządów, które są kluczowe z perspektywy budowania wartości w spółkach
- innowacje oraz związana z nimi transformacja technologiczna
Czy sztuczna inteligencja zastąpi człowieka w zarządzaniu private equity?
AI i sztuczna inteligencja to zwroty odmieniane obecnie przez wszystkie przypadki. Technologia ta odgrywa dużą rolę także na rynku inwestycji Private Equity.
W jakim zakresie zarządzający funduszami wykorzystują sztuczną inteligencję?
AI dziś to już bardzo wydajne algorytmy, które potrafią efektywnie analizować i syntezować duże zasoby informacji. W tym kontekście AI może zastąpić człowieka w pracach analitycznych na dużych zbiorach danych. Może być na przykład pomocne przy identyfikacji celów inwestycyjnych, czy add-on’ów do spółek portfelowych. Kluczowa w tym przypadku jest jakość danych systemu jakich korzystamy. Za proces ten, podobnie jak w przypadku końcowej interpretacji zsyntezowanych danych, wciąż odpowiedzialny jest człowiek. Jaki ma to związek z rynkiem Private Equity?
Okiem eksperta EY
AI może wspierać fundusze Private Equity w wielu obszarach, ale równolegle stawia przed nimi szereg wyzwań. Warto ustalić, czy wykorzystywane dane są odpowiedniej jakości, czy stawiamy odpowiednie pytania, czy dobrze skonfigurowaliśmy narzędzie oraz czy jesteśmy w stanie dobrze ocenić rezultaty, które podaje nam AI. Dlatego człowiek, a nie AI, powinien być kluczowym elementem oceny wyników, podawanych nam przez algorytmy.
W obszarze PE narzędzia oparte na sztucznej inteligencji mogą być więc wsparciem dla człowieka, który będzie cały czas pełnił funkcję operatora i weryfikatora.
Fundusze Private Equity w Polsce
Rynek funduszy Private Equity w Polsce nie jest jeszcze tak dojrzały, jak ten globalny. Polskie firmy mają jeszcze sporo do zrobienia w kontekście transformacji technologicznej. W tym obszarze, fundsze Private Equity mają potencjał, przede wszystkim kapitałowy, aby umożliwić odpowiednie inwestycje technologiczne i tę transformację przyspieszyć. Warto też podkreślić, że, oprócz kapitału, fundusze Private Equity wnoszą do organizacji również „wartości miękkie” tzw. know-how w postaci kompetencji m.in. w zakresie zarządzania strategicznego. Dużą rolę w przekazywaniu wiedzy odgrywają: doświadczenia inwestorów ze współpracy z innymi spółkami oraz ich kontakty z siecią ekspertów.
Mimo szeregu atutów po stronie Private Equity, część polskich przedsiębiorców może z obawą podchodzić do tych funduszy. Wiąże się to m.in. z niechęcią do podzielenia się kontrolą właścicielską (czy oddania jej) w spółce lub z obawą przed gruntowną zmianą dotychczasowej strategii. Z drugiej strony, choć generowanie zwrotu dla inwestorów wymusza często dokonanie zmian w danym przedsiębiorstwie, w perspektywie długoterminowej, obie strony mogą na tej sytuacji skorzystać. W Polsce otwiera się szerokie pole do dialogu pomiędzy stroną inwestującą i przedsiębiorstwemi, a także do dalszej edukacji w zakresie funduszy typu Private Equity.
Właściciele firm, decydując się na współpracę z inwestorem Private Equity, powinni być gotowi na pewne kompromisy. Konieczne jest również zrozumienie wartości jaką do przedsiębiorstwa wnosi obecność funduszu.
Czym różnią się fundusze Private Equity w Polsce i na świecie?
W porównaniu do funduszy zagranicznych, polskie fundusze Private Equity:
- działają na mniejsza skalę (mniejsza wartość inwestycji)
- różnią się wielkością i profilem działania (fundusze działają najczęściej na rynku krajowym lub regionalnie w obszarze Europy środkowo-wschodniej)
- charakteryzują się większym udziałem inwestorów rządowych, prywatnych czy rodzinnych (globalnie mamy do czynienia z większym udziałem inwestorów instytucjonalnych czy ubezpieczycieli, z dużym udziałem funduszy emerytalnych)
Dodatkowym czynnikiem, który inwestorzy biorą pod uwagę analizując region Europy środkowo-wschodniej, stały się kwestie geopolityczne związane z wojną w Ukrainie.
Efekty wojny i wysokiej inflacji pośrednio rzutują na rynek inwestycji w naszym regionie Europy. Wojna nieznacznie wpłynęła na obniżenie aktywności na rynku transakcyjnym.Ważniejszy był jednak wzrost inflacji, który przełożył się na wyniki spółek, będących przedmiotem transakcji.
Okiem eksperta EY
Z powodu wojny w Ukrainie i wysokiej inflacji, obecną sytuację na rynku Private Equity cechuje duża niepewność, której towarzyszy m.in. wzrost kosztów finansowania. Sprzedający i kupujący oddalili się od siebie w zakresie wycen. Liczę na to, że w kolejnych miesiącach ten poziom niepewności będzie się jednak obniżać. Na ten moment, w porównaniu do Europy Zachodniej, udział funduszy PE w polskim PKB jest stosunkowo niski. W Polsce, tego typu inwestycje przyciągać będą jednak coraz szerszą grupę inwestorów i będą pełnić coraz ważniejszą rolę w gospodarce.
Czy inwestycje PE mogłyby wspierać emerytury w Polsce?
W porównaniu do sytuacji na świecie, fundusze emerytalne mają ograniczone możliwości inwestycji w funduszach PE w Polsce i w całym regionie Europy środkowo-wschodniej. Powodów tej sytuacji należy szukać przede wszystkim na gruncie prawnym. Obecne regulacje ograniczają takie inwestycje.
Okiem eksperta EY
Spodziewam się, że w Polsce nastąpi w końcu pewnego rodzaju konwergencja do struktury zachodniej, w której jest m.in. większy udział funduszy emerytalnych w sektorze Private Equity. Oczywiście takich zmian należy się spodziewać w perspektywie długookresowej. To mogłoby niewątpliwie wpłynąć na zwiększenie zasobów emerytalnych w naszym kraju. Z perspektywy rynków rozwiniętych, to właśnie obszar prywatnych inwestycji jest kluczowy w kontekście zarządzania środkami na przyszłe emerytury.
Jakie są perspektywy dla rynku fuzji i przejęć w najbliższych miesiącach? Czy nastąpi ożywienie w transakcjach?
Po słabszych pierwszym i drugim kwartale 2023 roku w obszarze fuzji i przejęć w ujęciu globalnym oczekujemy, że w drugiej połowie roku powinien nastąpić wzrost aktywności na rynku transakcji – Paweł Bukowiński.
Co ciekawe, istotny spadek wolumenów transakcji zanotował w tym roku sektor technologiczny, który mimo olbrzymiej popularności na świecie, również został dotknięty kryzysem. Warto podkreślić, że sektor technologiczny wyróżnia szczególna wrażliwość na spowolnienie gospodarcze. Nastąpiło to również w Polsce, z tym, że spowolnienie nie było tak duże, jak w ujęciu globalnym.
Obecnie technologia nadal stanowi niezwykle atrakcyjny obszar inwestycji, choć aktywność transakcyjna spadła istotnie w stosunku do szczytów osiągniętych w czasie pandemii. Mimo tego, w długim terminie, sektor technologiczny wyjdzie obronną ręką ze względu na rolę, jaką odgrywa w obecnym świecie i dynamikę, z jaką zmienia się nasza rzeczywistość.
Okiem eksperta EY
Wierzę, że spółki technologiczne powrócą do łask inwestorów. Ponadto spodziewamy się dalszej aktywności transakcyjnej w energetyce odnawialnej, mimo wielu zawirowań natury regulacyjnej. Sektor wykazuje bardzo wysoką dynamikę, gdyż cała Europa znajduje się obecnie w okresie transformacji energetycznej. Ciekawym i dużym sektorem pozostaje również obszar dóbr konsumenckich, sprzedaży detalicznej oraz obszar usług dla biznesu. Dodałbym do tego zestawienia jeszcze tzw. sektory defensywne, wykazujące relatywnie dużą odporność na spowolnienie gospodarcze. Przykładem jest sektor opieki zdrowotnej z rosnącą w ostatnim czasie liczbą transakcji. Sektor ten jest jednak trudniejszy dla Private Equity ze względu na to, że jest regulowany.
Podsumowanie
Z inwestycjami Private Equity jest trochę tak, jak z inwestycjami w nieruchomości. Nabywca zarabia na wzroście ceny nieruchomości lub może przyspieszyć wzrost wartości nieruchomości poprzez jej remont czy renowację. Podobnie inwestorzy Private Equity – realizują zysk z inwestycji na wzroście rynkowych wycen kupowanych spółek i/lub usprawnieniu ich działania, nierzadko poprzez zmianę modelu biznesowego spółek.
Obecnie, globalny rynek transakcyjny musi mierzyć się z niepewnością oraz spowolnieniem gospodarczym. W związku z tym, fundusze Private Equity będą poszukiwać nowego, często innowacyjnego podejścia do inwestycji, które zagwarantuje wygenerowanie zadowalającej wartości dla inwestorów. Cel ten wydaje się realny do osiągnięcia w niedalekiej przyszłości, ponieważ fundusze Private Equity pokazały w przeszłości, że potrafią nawigować w czasach kryzysu oraz generować ponadprzeciętne stopy zwrotu dla inwestorów. Wraz ze wzrostem dojrzałości rynku PE w Polsce, zwiększy się też konkurencja, co może wpłynąć na wzrost innowacyjności i zaangażowania technologii w procesie inwestycyjnym.
Jak EY może pomóc
Private Equity
Tworzenie wartości jest podstawą tego, jak EY wspiera inwestorów private equity w podejmowaniu lepszych decyzji, zwiększeniu zyskowności i osiągnięciu większego wpływu na sukces firmy.
Czytaj więcejLider
EY Polska, Strategia i Transakcje, Partner Zarządzający. Lider zespołu Transaction Diligence oraz Doradztwa Dezinwestycyjnego w regionie Europy Środkowej, Wschodniej i Południowo-Wschodniej oraz Azji Środkowej (CESA).
EY-Parthenon Polska, Strategia i Transakcje, Lider Doradztwa Strategicznego i Transakcyjnego w Sektorze Finansowym, Partner
EY-Parthenon, Partner
