Globalny Podatek Minimalny – filar II (BEPS 2.0)

Globalny podatek minimalny dotyczy podmiotów z dużych polskich i międzynarodowych grup. Zasadniczo obowiązki obejmują spółki, będące członkami grup kapitałowych, których skonsolidowane roczne przychody wynoszą co najmniej 750 milionów euro w okresie co najmniej dwóch z czterech lat poprzedzających dany rok podatkowy. Z zakresu przepisów dotyczących Globalnego Podatku Minimalnego wyłączone są określone grupy podmiotów, w tym m.in. podmioty rządowe oraz fundusze emerytalne.

Zakres obowiązków nałożonych na polskie podmioty w związku z wdrożeniem Globalnego Podatku Minimalnego zależy od tego, czy polska spółka jest częścią grupy czy centralą. Z punktu widzenia polskich spółek, które są częścią międzynarodowych grup, w praktyce konieczne będą w szczególności następujące działania:

• identyfikacja danych potrzebnych do obliczenia efektywnej stawki podatku;
• sprawdzenie możliwości zastosowania uproszczonego podejścia w okresie przejściowym;
• przeprowadzenie obliczeń efektywnej stawki podatku;
• identyfikacja obowiązku zapłaty podatku wyrównawczego wraz z określeniem państwa, w którym podatek ten powinien zostać zapłacony oraz, w razie konieczności, zapłata podatku wyrównawczego;
• upewnienie się, czy na polskich podmiotach nie spoczywa obowiązek zapłaty w związku z działalnością zagranicznych spółek z grupy
• w niektórych przypadkach przygotowanie i złożenie deklaracji podatkowej bez względu na obowiązek zapłaty podatku. W ramach tych działań, istotne znaczenie ma komunikacja wewnątrz grupy. W szczególności, w przypadku wypełnienia określonych warunków, istnieje możliwość złożenia deklaracji podatkowej przez wskazany podmiot z grupy w Polsce lub w innym państwie. W przypadku polskich podmiotów, będących centralą grup spełniających kryteria Globalnego Podatku Minimalnego, zakres obowiązków będzie szerszy, ponieważ wymagane będzie również zidentyfikowanie czy w związku z działalnością w innych państwach występuje obowiązek zapłaty dodatkowego podatku wyrównawczego oraz w razie konieczności zapłata tego dodatkowego podatku.

Efektywna stawka podatkowa na potrzeby Globalnego Podatku Minimalnego obliczana jest według nowej metodologii, właściwej tylko dla tego celu, dlatego też wykorzystanie efektywnej stawki podatkowej kalkulowanej na potrzeby sprawozdania finansowego nie jest możliwe. Zarówno licznik w postaci podatku, jak i mianownik w postaci dochodu netto są zdefiniowane w regulacji w zupełnie nowy sposób. Cała metodologia kalkulacji jest złożona, wieloetapowa i wymaga odpowiedniego przygotowania.

Punktem wyjścia do kalkulacji efektywnej stawki podatkowej dla celów Globalnego Podatku Minimalnego są dane sporządzone na potrzeby przygotowania grupowych pakietów konsolidacyjnych (przed dokonaniem ewentualnych korekt eliminacyjnych). W szczególnych przypadkach możliwe będzie również skorzystanie z danych jednostkowych (tj. statutowych) lub innych akceptowalnych źródeł danych. Podstawowe dane, zarówno finansowe, jak i podatkowe, będą wymagać szeregu korekt zdefiniowanych w Dyrektywie. W efekcie wprowadzonych korekt możliwe jest, że efektywna stawka podatkowa obliczona dla celów Globalnego Podatku Minimalnego będzie istotnie różnić się od efektywnej stawki obliczanej do celów sprawozdań finansowych. Ze względu na obszerny zakres informacji niezbędnych do obliczenia efektywnej stawki podatkowej, jednym z wyzwań będzie zidentyfikowanie potrzebnych danych, zapewnienie ich wysokiej jakości oraz określenie dostępności tych informacji w ramach grupy. Konsekwentne dostosowanie systemów informacyjnych oraz wprowadzenie przemyślanych kontroli pozwoli na usprawnienie procesu gromadzenia niezbędnych do obliczeń danych.

Przepisy przejściowe funkcjonujące w ramach tzw. ,,Transitional Safe Harbour Rules” pozwalają w początkowym okresie obowiązywania zasad Globalnego Podatku Minimalnego na stosowanie uproszczeń, jeżeli spełniony zostanie przynajmniej jeden z trzech poniższych testów:

• Test 1: „maksymalny przychód i dochód” - zgodnie z którym dochód grupy spółek nie może być większy niż 1 mln euro rocznie w danym kraju, a przychód tej grupy w danym kraju nie może przekroczyć 10 mln euro rocznie.
• Test 2: „(uproszczona) efektywna stawka opodatkowania” - obliczona zgodnie z uproszczonymi zasadami stawka podatku powinna być wyższa niż 15% w pierwszym roku, 16% w drugim roku oraz 17% w trzecim roku.
• Test 3: „rutynowy zysk” - dochód grupy spółek w danym państwie powinien być niższy niż określony procent rutynowych dochodów ustalany w oparciu o przepisy szczególne. 

To, czy polskie podmioty mogą zostać zobowiązane do zapłaty dodatkowego podatku wyrównawczego zależne będzie od tego jak poszczególne kraje, w których działać będą spółki należące do danej grupy wdrożą elementy należące do systemu Globalnego Podatku Minimalnego. Można wyróżnić trzy modelowe scenariusze, w których polskie podmioty mogą być zobowiązane do zapłaty dodatkowego podatku wyrównawczego:

• Scenariusz: 1: wdrożenie lokalnego kwalifikowanego minimalnego podatku wyrównawczego - jeżeli działalność polskich spółek łącznie będzie opodatkowana na poziomie niższym niż 15%, może wystąpić obowiązek odprowadzenia w Polsce dodatkowego podatku wyrównawczego do wysokości 15%.
• Scenariusz 2: wdrożenie zasady włączenia dochodu do opodatkowania - na podstawie tej zasady, polska spółka dominująca lub pośrednia spółka dominująca może być zobowiązana do zapłaty w Polsce podatku wyrównującego niewystarczająco opodatkowany dochód spółek z grupy w innych jurysdykcjach.
• Scenariusz 3: wdrożenie zasady niedostatecznie opodatkowanego zysku - jeżeli w kraju spółki dominującej lub spółek zależnych grupy mających siedzibę w innych jurysdykcjach nie zostaną wprowadzone zasady systemu Globalnego Podatku Minimalnego lub jego elementów, to polska spółka należąca do grupy może być zobowiązana do dopłaty podatku za dochód, który został wykazany, ale za nisko opodatkowany, w jurysdykcjach jej podmiotów powiązanych.

Ryzyko zapłaty dodatkowego podatku wyrównawczego w związku z działalnością w Polsce może być podwyższone, w przypadkach korzystania z ulg lub zwolnień z podatku dochodowego od osób prawnych (np. w ramach specjalnej strefy ekonomicznej czy w zakresie ulgi badawczo - rozwojowej). Każdy taki przypadek powinien być jednak analizowany indywidualnie, aby ocenić czy i ewentualnie jaki wpływ będą miały nowe zasady opodatkowania.

W Polsce nie zostały jeszcze wprowadzone przepisy wdrażające Globalny Podatek Minimalny. W grudniu 2022 r. przyjęta została jednak unijna dyrektywa w sprawie podatku minimalnego, zgodnie z którą przepisy dotyczące Globalnego Podatku Minimalnego powinny zostać zaimplementowane do 31 grudnia 2023 r. 

Co do zasady podmioty, które są częścią grup objętych Globalnym Podatkiem Minimalnym będą zobowiązane do złożenia stosownych deklaracji rocznych. Tym samym obowiązki i związane z tym sankcje będą ciążyły także na polskich spółkach. Deklaracje będą składane niezależnie od tego czy w danym kraju grupa będzie zobowiązana do dopłaty podatku. Dyrektywa w sprawie Globalnego Podatku Minimalnego przewiduje uproszczenia dotyczące obowiązku składania deklaracji, które będą dostępne pod pewnymi warunkami. Zgodnie z przyjętymi ustaleniami, w przypadku funkcjonowania umów dotyczących wymiany informacji, globalna deklaracja będzie mogła zostać złożona w jednym państwie i w takiej sytuacji, podmioty znajdujące się w innych państwach powinny:

• przekazać podmiotowi składającemu raport odpowiednie informacje, oraz
• udostępnić własnej administracji podatkowej dane dotyczące podmiotu składającego globalną deklarację, w tym informację o jurysdykcji, w której deklaracja zostanie złożona. W związku z tym, niezależnie od tego czy obowiązek złożenia deklaracji będzie spoczywał na polskiej spółce, czy zagranicznej spółce z grupy, polskie spółki powinny przygotować się do raportowania danych niezbędnych na potrzeby Globalnego Podatku Minimalnego.