… i zaplanować odpowiednie kroki

Kluczowe zatem będzie zbadanie potrzeb rozwojowych przedsiębiorcy i zaplanowanie odpowiednich kroków już teraz. Przeprowadzenie analizy potrzeb i kierunków rozwoju przedsiębiorstwa na obecnym etapie (przed rozpoczęciem naboru wniosków) pozwoli:

• odpowiednio ustrukturyzować projekt,
• zaadresować wszystkie potrzeby firmy,
• pozyskać odpowiednie zasoby kadrowe,
• nawiązać współpracę z jednostkami naukowymi,
• zmaksymalizować szansę na uzyskanie dotacji (poprzez zmaksymalizowanie możliwej do uzyskania liczby punktów).

Co ważne, z projektowanych zapisów kryteriów oceny wynika, iż preferowane będą projekty zawierające jak najwięcej modułów, dlatego warto aplikować o wsparcie wielu działań w ramach jednego projektu, niż wnioskować o wsparcie na kilka mniejszych.

Wsparcie modułowe i inne formy

W wersji FENG zaakceptowanej przez Radę Ministrów w dniu 6 grudnia 2021 roku i przekazanej do Komisji Europejskiej modułami podstawowymi były B+R lub infrastruktura B+R, natomiast modułami fakultatywnymi były: wdrożenie innowacji, kompetencje, zazielenienie przedsiębiorstw, cyfryzacja, oraz internacjonalizacja i współpraca międzynarodowa. Aktualnie, na skutek negocjacji z Komisją Europejską dokonano aktualizacji w tym obszarze. W wyniku wprowadzonych zmian, moduł wdrożenie innowacji lub moduł B+R mają charakter obligatoryjny, natomiast moduł infrastruktura B+R zakwalifikowano do grupy modułów fakultatywnych.

Tak, jak już wcześniej zakładano w ramach Programu, projekty o charakterze badawczo-rozwojowym, będą objęte dotacjami bezzwrotnymi, z uwagi na to, że są obarczone dużym ryzykiem i miałyby trudność z pozyskaniem finansowania rynkowego. Inaczej będzie w przypadku projektów, które charakteryzują się niskim ryzykiem – dla nich przewiduje się wsparcie w ramach instrumentów zwrotnych. Możliwe będzie także łączenie w ramach jednej operacji dotacji oraz instrumentów zwrotnych, co pozwoli na zwiększenie wkładu finansowego ze strony inwestorów prywatnych.

W zaakceptowanym Programie doprecyzowano, iż wszystkie moduły wsparcia, z wyjątkiem modułu dotyczącego wdrożeń wyników prac B+R, finansowane będą w formie dotacji. Należy jednak podkreślić, że infrastruktura B+R musi służyć realizacji badań przemysłowych i prac rozwojowych, natomiast pozostałe moduły, czyli cyfryzacja, internacjonalizacja, zazielenienie oraz kompetencje, muszą być powiązane z wynikami prac B+R.

W przypadku wdrożeń wyników prac B+R poziom ryzyka jest mniejszy niż w przypadku projektów związanych z realizacją prac B+R i związany jest głównie z niepewnością dotyczącą efektów komercjalizacji. W wyniku negocjacji z Komisją stwierdzono zatem, aby w przypadku tego modułu wykorzystać tzw. dotację zwrotną. Jest to forma finansowania łącząca wsparcie w formie bezzwrotnej dotacji oraz dotacji, która będzie częściowo zwrotna po spełnieniu warunków związanych z efektami wdrożenia. Część wsparcia (min. 50 proc.) przedsiębiorcy będą musieli zwrócić w zależności od uzyskanych efektów, związanych np. z uzyskanymi przychodami z inwestycji. Taka forma wsparcia będzie miała na celu połączenie zalet dotacji (zmniejsza ryzyko i koszty finansowania, zwiększa skłonność do realizacji projektu) oraz finansowania zwrotnego (umożliwi ponowne wykorzystanie zwróconych środków). Mechanizm ten jest bezpieczniejszy dla przyszłych wnioskodawców niż w przypadku dotychczasowych zasad, gdzie nieosiągnięcie wskaźnika przychodu mogło skutkować proporcjonalnym obniżeniem dofinansowania całego projektu.

Należy podkreślić, że poza wyżej wymienionym wsparciem modułowym, w ramach Programu planowane jest również wsparcie przedsiębiorców w obszarze projektów pilotażowych i monitoringowych, animacji, sieciowania, a także akademii innowacji. Wspierane będą działania kierowane do przedsiębiorstw rozpoczynających działalność innowacyjną, które nie posiadają doświadczenia w realizacji projektów B+R finansowanych z środków UE.

Przedsiębiorcy zamierzający wkroczyć na ścieżkę innowacji zostaną objęci wsparciem już na etapie wyszukania pomysłu na projekt B+R, koncepcji projektu badawczo – rozwojowego oraz realizacji pierwszego projektu B+R. Planuje się także kontynuację dotychczasowego Kredytu technologicznego oraz wsparcie transformacji cyfrowej procesów w przedsiębiorstwach.

Aktualnie Komisja Europejska zatwierdziła już Program i wstępnie oczekuje się, że konkursy ruszą w I kwartale 2023 roku.

Nadal tryb konkursowy

Aby zwiększyć szansę na uzyskanie wsparcia w ramach FENG konieczne będzie ustrukturyzowanie projektów odpowiednio wcześniej. Przeprowadzenie dogłębnej analizy potencjału rozwoju przedsiębiorstwa w celu złożenia aplikacji obejmującej kompleksowe wsparcie (zarówno z zakresu prac B+R, infrastruktury B+R, wdrożenia wyników, cyfryzacji, zielonych inwestycji, jak również wsparcia rozwoju kompetencji pracowników) pozwoli na zminimalizowanie ryzyka niepowodzenia w zakresie uzyskania grantu. Pragniemy podkreślić, że w dalszym ciągu dotacje będą przyznawane w trybie konkursowym, zatem konieczne jest wypracowanie odpowiedniej strategii i przygotowanie dokumentacji, aby zwiększyć szanse na uzyskanie grantu.

Z jednej strony stanowi to dużą szansę dla przedsiębiorców, ponieważ będą mogli realizować projekty w sposób kompleksowy i zintegrowany, czyli w ramach jednego wniosku (bez konieczności oczekiwania na uruchomienie naboru wniosków na wsparcie danego obszaru działalności – np. cyfryzacji), z drugiej strony natomiast oznacza większy stopień skomplikowania dokumentacji i samego procesu przygotowania inwestycji, co wymaga odpowiedniego przemyślenia i dopracowania projektów.

Istotnym jest fakt, że rozszerzenie projektu o dodatkowe moduły w trakcie jego realizacji nie będzie możliwe, a uzyskanie kolejnego dofinansowania na projekt o niewielkim zakresie może być utrudnione z uwagi na to, że najwyżej punktowane będą projekty składające się z jak największej liczby modułów.

Ponadto, w obecnej perspektywie finansowej duży nacisk zostanie położony na współpracę sektora biznesu z jednostkami naukowymi, zatem premiowane będą projekty, które zakładają taką współpracę.

Kluczowe będzie zatem, aby już teraz podjąć działania w zakresie:

• identyfikacji potrzeb przedsiębiorstwa,
• nawiązywania relacji biznesowych z innymi podmiotami (w szczególności jednostkami naukowymi),
• strukturyzowania projektów.