odwołanie podatkowe

Odwołanie od decyzji podatkowej – zasady i terminy


Prawo do odwołania od decyzji podatkowej wynika z art. 78 Konstytucji RP i przysługuje niezależnie od faktu, czy strona brała udział w postępowaniu przed organem I instancji. Jest to forma realizacji dwuinstancyjności postępowania, która pozwala podważyć legalność oraz celowość danej decyzji. Prawo do odwołania stanowi również jedne z podstawowych wolności i praw obywatelskich.



Czym jest odwołanie od decyzji podatkowej? Definicja      

Odwołanie to obok zażalenia podstawowy środek zaskarżenia w szeroko rozumianym postępowaniu administracyjnym. Odwołanie wstrzymuje wykonanie decyzji podatkowej i stanowi przejaw obrony interesów strony.

Warto dodać, że organ odwoławczy nie może wydać decyzji na niekorzyść strony odwołującej się, chyba że zaskarżona decyzja rażąco narusza prawo lub interes publiczny. Przykładowo, jeśli organ odwoławczy stwierdzi, że organ I instancji znacząco zaniżył wysokość zobowiązania podatnika w VAT i tym samym w sposób rażący naruszył prawo lub interes publiczny, wówczas ma prawo wydać decyzję na niekorzyść strony.

Jeszcze przed wydaniem decyzji przez organ podatkowy strona może wycofać złożone odwołanie. Jeżeli jednak zachodzi prawdopodobieństwo pozostawienia w mocy decyzji wydanej z naruszeniem przepisów, które uzasadniają jej uchylenie lub zmianę, wówczas cofnięcie takiego odwołania nie jest możliwe. Głównym założeniem tej zasady jest przeciwdziałanie pozostawianiu wadliwych rozstrzygnięć w szeroko rozumianym obrocie prawnym.



Kluczowe aspekty odwołania – wymogi formalne

Jak każde podanie w postępowaniu podatkowym odwołanie powinno spełniać podstawowe wymogi formalne. Należą do nich m.in.:

  • odpowiednia treść żądania;
  • wskazanie osoby, od której pochodzi żądanie, wraz z jej adresem (miejscem zamieszkania lub zwykłego pobytu, siedzibą albo miejscem prowadzenia działalności) lub adresem do doręczeń w kraju;
  • identyfikator podatkowy, a w przypadku nierezydentów – numer i seria paszportu lub innego dokumentu stwierdzającego tożsamość lub inny numer identyfikacyjny.

Specyfika postępowania odwoławczego wskazuje na szczególne wymogi, które powinno zawierać odwołanie od decyzji podatkowej. Są to:

  • zarzuty stawiane danemu rozstrzygnięciu;
  • określenie zakresu i rodzaju zmian, które powinny być według strony wprowadzone do tej decyzji.

Jeśli jednak wniesione odwołanie nie zawiera jednego z ww. szczególnych elementów, tj. zarzutów przeciw decyzji, ani nie określa istoty ani zakresu żądania będącego przedmiotem odwołania, organ podatkowy I instancji wzywa wnoszącego do usunięcia braków w terminie siedmiu dni. Poucza go tym samym, że niewypełnienie tego warunku spowoduje pozostawienie odwołania bez rozpatrzenia. Postanowienie wydane w tej sprawie jest ostateczne dla strony odwołującej się.

Proces odwoławczy – jak wygląda?

Odwołanie jest wnoszone do właściwego organu odwoławczego za pośrednictwem organu podatkowego, który wydał decyzję. Nie podlega ono opłacie skarbowej na mocy ustawy o opłacie skarbowej. Nie istnieje też żaden druk, na którym strona zgłasza swoje wątpliwości co do otrzymanego rozstrzygnięcia. Na tym etapie organ I instancji, który wydał decyzję, może uznać, że odwołanie wniesione przez stronę zasługuje na uwzględnienie w całości. Wydaje więc nową decyzję, którą uchyla, lub zmienia zaskarżoną decyzję (strona ma możliwość odwołania od nowej decyzji). Etap ten nazywa się procedurą autokontroli i w tym przypadku organ I instancji odstępuje od przekazania sprawy organowi podatkowemu wyższego stopnia.

Należy podkreślić, że autokontrola ogranicza się jedynie do zarzutów wniesionych w odwołaniu – nic ponadto. Oznacza to tyle, iż wadliwe elementy wydanej decyzji, których odwołanie nie obejmuje, nie podlegają ocenie organu I instancji. Organ odwoławczy w pierwszej kolejności sprawdza, czy nie zachodzą powody wyłączające możliwość załatwienia danej sprawy co do istoty. Ocenia zatem, czy odwołanie jest dopuszczalne, czy zostało wniesione w ustawowym terminie oraz czy spełnia szczególne warunki, których wymaga podatkowe postępowanie odwoławcze, a które wynikają z art. 222 Ordynacji podatkowej. Efektem końcowym takiej oceny jest postanowienie, które jest ostateczne, a można je zaskarżyć tylko do wojewódzkiego sądu administracyjnego.

Kolejnym etapem jest możliwość przeprowadzenia dodatkowego postępowania w celu uzupełnienia dowodów i materiałów w sprawie albo zlecenie przeprowadzenia tego postępowania organowi, który wydał decyzję (zarówno na żądanie strony, jak i z urzędu). Przepis ten przesądza o realizacji zasady prawdy obiektywnej przez organ prowadzący postępowanie. Zasada ta wymaga zebrania i rozpatrzenia w sposób wyczerpujący całego materiału dowodowego.

Dodatkowo wskazać należy na brak przymusu adwokackiego w postępowaniu podatkowym. Stanowi to zabezpieczenie przed nadgorliwością organu przy badaniu, czy konkretny środek zaskarżenia spełnia określone warunki, wymagane przez właściwe przepisy prawa.

Terminy i procedura odwołania od decyzji urzędu skarbowego

Odwołanie od decyzji podatkowej wnosi się w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji stronie albo zawiadomienia spadkobierców, o którym mowa w art. 103 § 1 Ordynacji podatkowej. Może ono być wnoszone na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, drogą elektroniczną lub ustnie do protokołu. Odwołanie utrwalone w postaci elektronicznej wnosi się na adres do doręczeń elektronicznych lub przez portal podatkowy.

Jak zatem liczyć termin do wniesienia odwołania? Na to pytanie odpowiada art. 12 Ordynacji podatkowej, który stanowi, że jeżeli początkiem terminu określonego w dniach jest pewne zdarzenie, przy obliczaniu tego terminu nie uwzględnia się dnia, w którym zdarzenie nastąpiło. Upływ ostatniego z wyznaczonej liczby dni uważa się za koniec terminu. Dla uproszczenia, jeśli decyzję doręczono w środę, termin na odwołanie przypada na koniec środy dwa tygodnie później. W przypadku gdy ostatni dzień terminu przypada na sobotę lub dzień ustawowo wolny od pracy, za ostatni dzień terminu uważa się następny dzień po dniu lub dniach wolnych od pracy.

Jeśli jednak odwołująca się strona uchybi terminowi do wniesienia odwołania, wówczas ma prawo złożyć wniosek o przywrócenie terminu, wykazując, że uchybienie terminowi nastąpiło bez jej winy.

Organ I instancji jest ustawowo zobowiązany do przekazania odwołania wraz z pozostałymi aktami sprawy organowi odwoławczemu (jeśli nie „naprawia” swojego rozstrzygnięcia w ramach autokontroli) bez zbędnej zwłoki, jednak nie później niż w terminie 14 dni od dnia otrzymania podania od strony odwołującej się. Przekazując sprawę dalej, organ podatkowy I instancji jest obowiązany ustosunkować się do przedstawionych zarzutów i poinformować o tym stronę. Stanowi to część składową załączonych materiałów dowodowych i podlega ocenie organu odwoławczego na równi z pozostałymi dowodami przedstawionymi w postępowaniu.

W myśl art. 233 Ordynacji podatkowej organ odwoławczy wydaje decyzję, w której:

  1. utrzymuje w mocy decyzję organu I instancji albo
  2. uchyla decyzję organu I instancji w całości albo w części – i w tym zakresie orzeka co do istoty sprawy – bądź uchylając tę decyzję, umarza postępowanie w sprawie,
  3. uchyla decyzję organu I instancji w całości i sprawę przekazuje do ponownego rozpatrzenia właściwemu organowi I instancji, jeżeli decyzja tego organu została wydana z naruszeniem przepisów o właściwości, albo
  4. umarza postępowanie odwoławcze.

W dużym skrócie – rozstrzygnięcia odwoławczego organu podatkowego dzielą się na decyzje merytoryczne (rozstrzygają sprawę co do istoty) oraz kasacyjne (nie kończą danej sprawy podatkowej, ale powodują, że nadal pozostaje ona w trakcie rozpatrywania przed organem podatkowym I instancji).


Podsumowanie

Odwołanie od decyzji podatkowej jest prawem przysługującym stronom niezależnie od ich udziału w pierwszym etapie postępowania. To kluczowy środek obrony interesów, który wstrzymuje wykonanie decyzji, o ile nie jest natychmiastowo wykonalna. W procesie odwoławczym organ może uchylić lub zmienić zaskarżoną decyzję, a brak spełnienia wymogów formalnych może skutkować utratą prawa do odwołania. Istotnym aspektem jest również możliwość kasacyjnego odwołania, co podkreśla znaczenie zasady dwuinstancyjności postępowania oraz brak przymusu adwokackiego w postępowaniu podatkowym.


Kontakt
Chcesz dowiedziec sie wiecej? Skontaktuj sie z nami.

Informacje

Polecane artykuły

Postępowanie administracyjne – rola i znaczenie

Postępowanie administracyjne to proces prowadzenia spraw administracyjnych przez organy administracji publicznej. Ta formalna procedura ma na celu wydawanie decyzji i rozstrzyganie różnego rodzaju spraw związanych z administracją publiczną. Co warto wiedzieć o tym procesie?

postepowanie-egzekucyjne-czym-jest-i-na-czym-polega

Postępowanie egzekucyjne w administracji zostało uregulowane w ustawie z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz.U. z 2023 r. poz. 2505 ze zm.). Czym jest ustawa o postępowaniu egzekucyjnym w administracji i jaki zakres działania reguluje?

Co to jest pomoc de minimis i jak sprawdzić komu przysługuje?

Pomoc de minimis to pomoc publiczna, którą mogą uzyskać przedsiębiorcy. Trwałym systemem wsparcia przedsiębiorców jest również gwarancja de minimis. Co to jest?