Progi podatkowe w Polsce 2024 – najważniejsze informacje

Progi podatkowe a Polski Ład

Przepisy Polskiego Ładu wprowadziły zmiany dotyczące stawek podatkowych oraz sposobu obliczania podatku. Obowiązującą przed wprowadzeniem zmian stawkę 17% zastąpiono stawką 12%. Równolegle wprowadzony został brak możliwości odliczenia 9% składki zdrowotnej od podatku.

Jakie są aktualne stawki podatku dochodowego?

Na przestrzeni lat polskie przepisy podatkowe zmieniały się w zakresie obowiązujących stawek podatku dochodowego od osób fizycznych. Początkowo wynosiły one 20, 30 i 40%. Od 1994 r. – 21, 33 i 45%, od 1998 r. – 19, 30 i 40%. Od 2009 r. wprowadzono dwie stawki PIT: 18 i 32%, a od 1 października 2019 r. zmniejszono niższą stawkę PIT do 17%. Stawka ta obowiązywała do 1 lipca 2022 r., kiedy to przepisy Polskiego Ładu obniżyły ją do 12%. Stawka obniżona w połowie roku obejmowała dochody za cały rok podatkowy, a więc uzyskane od 1 stycznia 2022 r.

Aktualnie w polskim porządku prawnym obowiązuje stawka 12% oraz stawka, nazywana drugim progiem podatkowym, w wysokości 32%. Należy zauważyć, że są to stawki właściwe dla skali podatkowej. W ustawie o PIT znaleźć możemy również następujące stawki:

• 19% – dla przedsiębiorców opodatkowanych liniowo czy sprzedaży nieruchomości,
• 20% – dla nierezydentów,
• 10% – dla nagród,
• 75% – dla dochodów nieujawnionych.

Podatek liniowy oferuje stałą stawkę 19% niezależnie od wysokości dochodów. Aby zmienić sposób opodatkowania na liniowy, konieczne jest złożenie odpowiednich formularzy przed ustalonym terminem po uzyskaniu pierwszego przychodu w roku podatkowym.

Jak obliczyć podatek dochodowy za 2024 rok?

Aby obliczyć podatek dochodowy, należy ustalić przychód, który może być przykładowo wartością związaną z działalnością gospodarczą albo umową o pracę – dla przedsiębiorcy może być to uzyskana kwota za świadczenie usług lub sprzedaż towarów, a dla pracownika będzie to kwota przychodu z formularza PIT-11 wystawionego przez pracodawcę. Następnie należy odjąć koszty uzyskania przychodu (faktycznie poniesione i udokumentowane dla przedsiębiorców i ryczałtowe dla pracowników czy też procentowe dla zleceniobiorców). Tak uzyskana kwota będzie dochodem, który podlega opodatkowaniu. W zależności od źródła uzyskiwania przychodów można dokonać odliczeń różnych ulg (UWAGA! część podlega odliczeniu od dochodu, a część od podatku), uwzględnić stratę czy zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne. Dopiero uzyskana w ten sposób kwota stanowi podstawę obliczenia podatku.

Polski Ład, oprócz zmiany stawki podatkowej, wprowadził również zmianę w zakresie wysokości kwoty wolnej od podatku. Aktualnie wynosi ona 30 000 zł, co oznacza, że zarobki do tego limitu w ogóle nie podlegają opodatkowaniu. Jeśli dochody są wyższe, to należy ustalić, jaką kwotę stanowi ta nadwyżka. Gdy dochody nie przekraczają limitu 120 000 zł za dany rok, to stawka podatku wynosi 12%. Gdy przekraczają ww. kwotę, następuje wejście w drugi próg podatkowy, dla którego stawka PIT wynosi 32% od nadwyżki ponad wskazaną kwotę.

Polski Ład wprowadził także możliwość stosowania kwoty zmniejszającej podatek dla osób, które przekroczyły drugi próg podatkowy.

Ulgi podatkowe 2024 – co można odliczyć?

Podatek dochodowy od osób fizycznych płacony jest od podstawy obliczenia podatku, co powoduje, że oprócz przychodu i kosztu jego uzyskania należy wziąć pod uwagę także inne wartości, które wpływają na podstawę opodatkowania. Co wpływa na wysokość tej podstawy? Co można odliczyć w rozliczeniu rocznym?

• Składki na ubezpieczenia społeczne, które dotyczą niemal wszystkich podatników, bez względu na to, jaki rodzaj dochodów uzyskują i jak go opodatkowują (z nielicznymi wyjątkami dotyczącymi umów o dzieło czy podatników stosujących preferencyjne składki ZUS). Odliczenie to nie jest limitowane, czyli w całości pomniejsza podstawę opodatkowania.
• Darowizny – jedna z najbardziej popularnych ulg, która została wskazana w art. 26 ustawy o PIT. Podatnicy, którzy wspierają organizacje pożytku publicznego lub instytucje działające w sferze zadań publicznych (ale niebędące jednostkami sektora finansów publicznych), mogą od podstawy obliczenia podatku odliczyć darowane kwoty do limitu 6% dochodów. Takimi darowiznami, oprócz popularnych form pomocy fundacjom czy stowarzyszeniom, są także darowizny na rzecz kultu religijnego (ten typ darowizn nie jest objęty 6-procentowym limitem – można je zatem w całości odliczyć od dochodu), krwiodawstwa czy kształcenia zawodowego.
• Wpłaty na IKZE do limitu 9 388, 80 zł dla pracowników oraz 14 083, 20 zł dla przedsiębiorców.
• Składki na rzecz związków zawodowych limitowane do kwoty 840 zł.
• Ulga na dzieci – jedna z najbardziej popularnych ulg, dająca prawo do odliczenia od podatku po 1112,04 zł na pierwsze i drugie dziecko, 2 000,04 zł na trzecie dziecko oraz po 2 700 zł na czwarte i każde kolejne dziecko. Warunkiem skorzystania z ulgi jest fakt wykonywania władzy rodzicielskiej, pełnienia funkcji opiekuna prawnego czy rodziny zastępczej dla małoletniego dziecka, dziecka bez względu na wiek otrzymującego zasiłek pielęgnacyjny lub rentę socjalną lub dziecka do ukończenia 25. roku życia uczącego się w szkołach, których dochody opodatkowane według skali podatkowej z kapitałów pieniężnych oraz objęte ulgą dla młodych lub ulgą na powrót nie przekroczyły kwoty 19 061,28 zł. W przypadku jednego dziecka jest też limit dochodowy do skorzystania z ulgi: 112 000 zł w przypadku rodziców pozostających w związku małżeńskim oraz 56 000 zł w przypadku rodziców niepozostających w związku małżeńskim.
• Ulga rehabilitacyjna, która polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania kwot związanych z niepełnosprawnościami. Katalog odliczeń jest dosyć szeroki, a do tego nie ma jednego limitu dla wszystkich odliczeń.
• Ulga termomodernizacyjna, która polega na odliczeniu od podstawy opodatkowania wydatków poniesionych w roku podatkowym na materiały budowlane, urządzenia i usługi związane z realizacją przedsięwzięcia termomodernizacyjnego w budynku, które zostanie zakończone w okresie trzech kolejnych lat, licząc od końca roku podatkowego, w którym poniesiono pierwszy wydatek. Kwota odliczenia nie może przekroczyć 53 000 zł w odniesieniu do wszystkich realizowanych przedsięwzięć termomodernizacyjnych w poszczególnych budynkach, których podatnik jest właścicielem lub współwłaścicielem. Niewykorzystana część ulgi może pomniejszać podstawę opodatkowania w sześciu kolejnych latach.
• Ulga abolicyjna, w której odliczeniu podlega kwota stanowiąca różnicę między podatkiem obliczonym zgodnie z metodą kredytową unikania podwójnego opodatkowania a kwotą podatku obliczonego od dochodów ze źródeł zagranicznych, przy zastosowaniu do tych dochodów zasady zwolnieniowej unikania podwójnego opodatkowania. Odliczenie to nie może jednak przekroczyć kwoty 1360 zł.

Dla przedsiębiorców przewidziano szereg ulg, z których każda wymaga osobnej analizy. Warto tu wskazać najważniejsze z nich, a są nimi m.in.:

• ulga na działalność badawczo-rozwojową (B+R),
• ulga na prototyp,
• ulga prowzrostowa,
• ulga na innowacyjnych pracowników,
• ulgi dla wspierających sport, kulturę i edukację,
• ulga na zabytki.

Ważnym aspektem przy ustalaniu podstawy opodatkowania jest także ulga na złe długi w PIT. Choć dotyczy ona przedsiębiorców, to realnie wpływa na zobowiązania podatkowe. Jest to rozwiązanie mające zapobiegać zatorom płatniczym i zostało uregulowane w art. 26i ustawy o PIT. Jego głównym zadaniem jest zwiększanie lub zmniejszanie podstawy opodatkowania w związku z nieregulowanymi płatnościami, w zależności od statusu podatnika. Oznacza to, że dłużnicy muszą zwiększyć podstawę, a wierzyciele mogą ją zmniejszać. Przy dużych kwotach może to powodować wejście w drugi próg podatkowy lub wyjście z niego.

Próg podatkowy a wspólne rozliczenie małżonków

Na koniec warto wspomnieć o instytucji prawnej wspólnego rozliczenia małżonków, które także może wpływać na roczne zobowiązanie finansowe. Gdy bowiem jeden z małżonków zarabia bardzo dużo, a drugi nie zarabia wcale albo uzyskuje niewielkie kwoty, to wspólne rozliczenie powoduje, że dobrze zarabiający małżonek może uniknąć wejścia w drugi próg podatkowy. Dzieje się tak dlatego, że podatek określa się w podwójnej wysokości od łącznej sumy dochodów takich małżonków. Sprawdź nasz artykuł: Kiedy opłaca się wspólne rozliczenie małżonków? Jak rozliczyć PIT z małżonkiem? Kalulator.

Spore korzyści można również osiągnąć, rozliczając się jako osoba samotnie wychowująca dziecko. Chęć rozliczenia się z małżonkiem, który nie zarabia lub zarabia mniej, oraz jako osoba samotnie wychowująca dziecko można zgłosić pracodawcy na formularzu PIT-2. Dzięki temu zaliczki na PIT będą pobierane według stawki 12% nawet po przekroczeniu kwoty skumulowanego dochodu w wysokości 120 000 zł. Sprawdź nasz artykuł: https://www.ey.com/pl_pl/tax/co-to-jest-pit-2-jak-wypelnic-formularz.

Podsumowanie

Obowiązująca w Polsce skala podatkowa dzieli się na dwa progi podatkowe. Podatnicy uzyskujący dochody poniżej 120 000 zł objęci są pierwszym progiem podatkowym w wysokości 12%, natomiast pozostali podlegają pod drugi próg, który wynosi 32%. Dzięki różnego rodzaju ulgom i odliczeniom zobowiązanie podatkowe można zmniejszyć lub nawet obniżyć do zera. To jednak, jakie ulgi przysługują, wymaga analizy indywidualnej sytuacji każdego podatnika.