4 min. czytania 13 paź 2022
Podatek cyfrowy

Wiążące polecenie a odpowiedzialność za zobowiązania podatkowe

Autor Anna Pasik

EY Polska, Dział Doradztwa Podatkowego, Manager w Zespole Postępowań Podatkowych i Sądowych

Ekspert w zakresie doradztwa podatkowego z bogatym doświadczeniem w dziedzinie sporów podatkowych.

Współautorzy
Anna Pasik
4 min. czytania 13 paź 2022
Powiązane tematy Doradztwo podatkowe
13 października 2022 r. weszła w życie nowelizacja Kodeksu spółek handlowych. Stanowi ona próbę uregulowania stosunków pomiędzy spółkami w strukturach holdingowych, a także wprowadza kwalifikowany stosunek dominacji i zależności tzw. mechanizm „wiążącego polecenia”.

Zgodnie z brzmieniem nowych regulacji grupę spółek tworzyć będą spółka dominująca i spółki zależne (będące spółkami kapitałowymi). Spółki kierować się będą wspólną strategią w celu realizacji interesu grupy spółek, uzasadniającą sprawowanie przez spółkę dominującą jednolitego kierownictwa nad spółkami zależnymi. Przystąpienie do grupy w rozumieniu nowelizacji nie nastąpi automatycznie, lecz wymagać będzie stosownej uchwały i ujawnienia przynależności do grupy w rejestrze przedsiębiorców. 

 

Biznes w  czasach zmian

Częste nowelizacje przepisów podatkowych, skutki wojny w Ukrainie, rosnąca inflacja - to tylko część wyzwań, z jakimi obecnie mierzą się firmy. W ramach specjalnego serwisu EY przedstawiamy istotne informacje, które warto znać, prowadząc biznes w tych czasach. 

Więcej szczegółów

Nowy mechanizm "wiążącego polecenia"

Wraz z instytucją grupy spółek, ustawodawca wprowadził mechanizm „wiążącego polecenia”. Z polecenia będzie mogła skorzystać spółka dominująca. Będzie ona mogła je wydawać spółkom zależnym wchodzącym w skład sformalizowanej struktury (grupy), jeżeli jest to uzasadnione jej interesem. Spółka zależna będzie miała obowiązek poinformować spółkę dominującą o podjęciu uchwały o wykonaniu wiążącego polecenia albo uchwały o odmowie wykonania wiążącego polecenia.

Podstawą odmowy wykonania wiążącego polecenia będzie mogła być potencjalna niewypłacalność spółki zależnej powstała na skutek jego wykonania lub przesłanki wskazane w umowie albo statucie spółki. W przypadku spółek innych niż jednoosobowe, podstawę odmowy będzie mogła stanowić również uzasadniona obawa, że polecenie jest sprzeczne z interesem spółki zależnej i wyrządzi jej szkodę, która nie będzie naprawiona przez spółkę dominującą lub inną spółkę zależną w określonym czasie. Zachętą dla prowadzenia działalności w ramach sformalizowanej grupy spółek ma być ograniczenie odpowiedzialności członków zarządu za szkodę wyrządzoną wykonaniem wiążącego polecenia. 

Reforma KSH i jej wpływ na funkcjonowanie spółek

Duży stopień sformalizowania regulacji może sprawiać, że w praktyce wciąż dominować będą tzw. holdingi nieformalne. Ponadto podmioty, które zarejestrują grupę spółek zgodnie z nowymi przepisami mogą zauważyć brak pełnej kompleksowości przyjętej reformy.

Ustawodawca w nowych przepisach, nie określił skutków podatkowych dla wprowadzenia nowego instrumentu, jakim jest wykonanie wiążącego polecenia. Ograniczony zakres regulacji i brak ingerencji w przepisy prawa podatkowego oznacza, że wykonanie polecenia nie zwolni spółki z ewentualnych negatywnych konsekwencji podatkowych.

W dalszym ciągu aktualne pozostają obowiązujące zasady odliczalności kosztów. Oznacza to, że spółka nie będzie mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków poniesionych w interesie grupy spółek, jeśli dany wydatek nie został poniesiony w celu uzyskania przychodów tej konkretnej spółki. Podobnie spółki działające w grupie będą musiały każdorazowo zbadać, czy realizowana transakcja daje im prawo do odliczenia podatku VAT. Spółka jako podatnik wciąż też będzie odpowiadać za rynkowość transakcji przeprowadzonej z podmiotami powiązanymi. Jeśli zatem wiążące polecenie przewidywałoby przeprowadzenie transakcji na warunkach innych niż rynkowe, spółka będzie musiała podjąć decyzję, czy zrealizować polecenie, naruszając przy tym przepisy prawa podatkowego, czy też odmówić jego wykonania.

Spółki muszą także pamiętać o obowiązku składania informacji o cenach transferowych, zawierającej oświadczenie o sporządzeniu lokalnej dokumentacji cen transferowych zgodnie ze stanem rzeczywistym oraz ustaleniu cen transferowych na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. 

 

Okiem eksperta EY

Zmiany wprowadzone nowelizacją Kodeksu spółek handlowych nie wyłączają obowiązków ciążących na podatnikach np. obowiązków dokumentacyjnych. Wyłączeniu nie podlegają także przepisy pozwalające na pomięcie skutków czynności mających na celu obejście prawa podatkowego. Ewentualne naruszenia przepisów podatkowych nie będą mogły być zatem usprawiedliwione jedynie tym, że podejmowane przez podatnika działania pozostają zgodne z przepisami prawa holdingowego.  Powyższe będzie miało istotne znaczenie nie tylko dla samej spółki (która na skutek wykonania wiążącego polecenia może narażać się na ryzyko sankcji podatkowych), lecz również dla członków zarządu/osób prowadzących sprawy finansowe danego podmiotu. W ramach reformy nie przewidziano żadnego wyłączenia odpowiedzialności karnej skarbowej w odniesieniu do osób, które na skutek realizacji wiążącego polecenia doprowadziłyby do zaniżenia podstawy opodatkowania, zawyżenia straty, czy też naruszenia określonych obowiązków sprawozdawczych.  

Nie trudno sobie zatem wyobrazić sytuację, w której wykonanie wiążącego polecenia pociągnie za sobą odpowiedzialność osobistą członka zarządu na gruncie Kodeksu karnego skarbowego. Ryzyko to należy uwzględnić przy formułowaniu/aktualizacji obowiązujących w spółce procedur podatkowych, czy regulaminów prac zarządu. Warto też rozważyć zaadresowanie tych kwestii w samej umowie/statucie spółki (np. przy formułowaniu dodatkowych przesłanek odmowy wykonania wiążącego polecenia). Jak dotychczas dla ograniczenia ryzyk związanych z realizacją wiążącego polecenia, warto zabezpieczyć się interpretacją podatkową, opinią niezależnego doradcy czy bardziej specyficznie - uprzednim porozumieniem cenowym (APA) lub opinią zabezpieczającą. 

Bezpośrednio na maila

Bądź na bieżąco i subskrybuj newsletter EY

Subskrybuj

Podsumowanie

Brak harmonizacji reformy Kodeksu spółek handlowych z reformą przepisów prawa podatkowego może być w przyszłości źródłem wielu dylematów i niepewności po stronie podatników. Spółki działające w ramach grupy powinny zatem zachować szczególną ostrożność przy kształtowaniu wzajemnych stosunków. Ograniczenie ryzyka związanego z realizacją wiążącego polecenia może nastąpić poprzez wdrożenie odpowiednich procedur oraz zabezpieczeniem spółki opiniami i interpretacjami podatkowymi.

 

Kontakt

Chcesz dowiedziec sie wiecej? Skontaktuj sie z nami.

Informacje

Autor Anna Pasik

EY Polska, Dział Doradztwa Podatkowego, Manager w Zespole Postępowań Podatkowych i Sądowych

Ekspert w zakresie doradztwa podatkowego z bogatym doświadczeniem w dziedzinie sporów podatkowych.

Współautorzy
Anna Pasik
Powiązane tematy Doradztwo podatkowe
  • Facebook
  • LinkedIn
  • X (formerly Twitter)