2020 yılında yapılan kanun değişikliği ve sonrasında çıkarılan “Yerinde İncelemelerde Dijital Verilerin İncelenmesine İlişkin Kılavuz” çerçevesinde teşebbüslerin fiziki evrakları, e-posta sistemi ve bilişim altyapısı, çalışanların cep telefonları, Whatsapp, Microsoft Teams vb. uygulamalardaki yazışmaları yerinde incelemelerin rutin bir parçası olmuştu. Özellikle bilişim sistemleri ve cep telefonu incelemeleri kişisel veriler ve özel hayatın gizliliği bağlamında bazı itirazları beraberinde getirmiş ve peş peşe yerinde incelemenin engellemesi veya zorlaştırılması nedeniyle para cezaları uygulanmıştı[1].
30 Mart 2023 tarihinde yayımlanan kararında Anayasa Mahkemesi, Kurum’un yerinde inceleme yetkisini düzenleyen kanun maddesini inceledi ve düzenlemenin Anayasa’nın 167. maddesi kapsamında meşru bir amaca dayandığı, toplumsal bir ihtiyaçtan kaynaklandığı, elverişlilik, ölçülülük ve gereklilik kriterlerinin karşılandığı gerekçeleriyle oyçokluğuyla hukuka uygun buldu. Ancak karardaki karşı oy yazıları da kararın kendisi kadar dikkat çekiyor. Bu yazılarda yerinde inceleme yetkisine konut dokunulmazlığı ve kişisel verilerin korunması hakları çerçevesinde itirazlar dile getiriliyor.
Yerinde incelemelere yönelik tartışmalar bu karara rağmen önümüzdeki dönemde son bulmayabilir. Zira yetkinin kullanımına ilişkin mevcut Kurul ve idare mahkemesi kararlarına kimi eleştiriler getirilmesi hala mümkün. Nitekim sadece geçtiğimiz ay yerinde incelemenin engellenmesi veya zorlaştırılmasına ilişkin beş karar[2] daha yayımlandı. Bu kararların ve yerinde incelemeye ilişkin genel düzenleyici işlem niteliğindeki Kılavuz’un önümüzdeki dönemde hem temyiz aşamasında hem de olası bir bireysel başvuru ile Anayasa Mahkemesi’nde nasıl değerlendirileceğini merakla izleyeceğiz.
[1] Söz konusu kararlarlar için daha önceki yazılarımız incelenebilir:
https://www.vergidegundem.com/rekabet-hukuku-sirkuler-detay?circularId=4990228
https://www.vergidegundem.com/tr_TR/makale?categoryName=Vergide&publicationNumber=2&publicationYear=2023&publicationId=5027764
[2] 22-54/831-341 sayılı Güven Beton, 22-49/723-303 sayılı Açı Okulları, 22-51/756-314 sayılı Eyüboğlu Okulları, 22-41/599-250 sayılı Natura Gıda, 22-53/797-327 sayılı Horizon & Pasifik kararları.