Bilindiği üzere, Ekonomik Kalkınma ve İş Birliği Örgütü (OECD) liderliğinde yürütülen Sütun 2 (Pillar II) çalışmaları sonucu Yerel ve Küresel Asgari Tamamlayıcı Kurumlar Vergisi, 2 Ağustos 2024 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 7524 sayılı Vergi Kanunları ile Bazı Kanunlarda ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile 2024 yılı ve izleyen vergilendirme dönemlerinde elde edilen kazançlara uygulanmak üzere ülkemizde yürürlüğe girmişti.
Özetle düzenleme, ilgili mali yıl için önceki dört mali yılın en az ikisinde 750 milyon Euro veya daha fazla yıllık konsolide cirosu olan çok uluslu işletmelerin bünyesinde bulunan şirketler ve iş yerlerini kapsama alıyor. Bu çok uluslu işletmelerin faaliyette bulundukları her bir ülkede asgari %15 oranında vergi ödemesini öngörüyor. Söz konusu kapsamda, 2024 yılı kazançlarına ilişkin doğabilecek yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisinin beyan ve ödemesi için tanınan süreler ise şöyle:
Küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi: Hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 15. ayın (2024 için 18 ay) sonuna kadar
Yerel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi: Hesap döneminin kapandığı ayı izleyen 12. ayın sonuna kadar
Beyan ve ödeme yükümlülüklerinin yerine getirilmesi için uzun bir süre tanınmış durumda. Yine de şirketlerin bu konuda hazırlıklarını öne çekmelerine neden olabilecek aşağıdaki hususların ayrıca dikkate alınması önemli:
1- IAS 12/TMS 12: 2023 yılında Kamu Gözetimi, Muhasebe ve Denetim Standartları Kurumu’nun yayımlamış olduğu ‘Uluslararası Vergi Reformu - İkinci Sütun Modeli Kuralları - TMS 12’ye İlişkin Değişiklikler’ ile ilgili kararla, yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi düzenlemeleri kapsamındaki şirketlerin, ilgili raporlarında İkinci Sütun Gelir Vergileriyle ilgili dönem vergi karşılığını ayrı bir şekilde açıklaması öngörülmüştü. Dolayısıyla, 2024 yılına ilişkin raporlamalarda, söz konusu düzenlemenin etkisine ilişkin bir açıklama yapılması gerekecektir.
2- Grup/Konsolide raporlama: Şirketlerin bağlı olduğu işletme gruplarının konsolide finansal tablolarını hazırlamaları gereken tarihlerde ilgili finansal tablolarda olası yerel veya küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi hesaplamalarına göre vergi karşılıklarının ayrılması gerekecektir. Bu nedenle, söz konusu hesaplamaların beyan ve ödemeye ilişkin tanınan süreden çok daha önce tamamlanması gerekebilir.
Bununla birlikte yerel ve küresel asgari tamamlayıcı kurumlar vergisi hesaplamalarında, uluslararası kabul görmüş finansal muhasebe standartlarına uygun olarak hazırlanan tutarların kullanıldığı göz önüne alınmalıdır. Bu tutarlar, nihai ana işletmenin konsolide finansal tablolarında yer verilen rakamlara dayanmaktadır. Bu durum, şirketler bünyesindeki vergi, muhasebe, finansal raporlama, iştirakler yönetimi, insan kaynakları alanlarındaki farklı ekiplerin hızlı, koordineli ve uyumlu bir şekilde çalışması gerektirebilir. Nihai ana işletme tarafından kullanılan konsolide finansal tabloların hazırlanması, şirket bazında solo finansalların belirlenmesi, CbCR’ın (Ülke bazlı rapor) mevcudiyeti ve nitelikli olup olmadığının tespiti gibi konular da hazırlık açısından oldukça önemli.