Cách các nhà đầu tư có thể hỗ trợ tài chính cho quá trình phục hồi xanh

Việc chuyển đổi sang trung hòa carbon đóng vai trò trung tâm trong quá trình ra quyết định của các nhà đầu tư.

Các quốc gia và doanh nghiệp đang chạy đua để đạt được mục tiêu trung hòa carbon thông qua các chương trình giảm phát thải, cô lập carbon và bù đắp carbon. Nghiên cứu trên của EY cũng cho thấy quá trình chuyển đổi sang một thế giới trung hòa carbon cũng đóng vai trò trọng tâm trong quá trình ra quyết định của các nhà đầu tư hiện nay.

Đạt được những tiến triển liên quan tới trung hòa carbon và giảm phát thải sẽ không dễ dàng cho cả doanh nghiệp và nhà đầu tư. Doanh nghiệp cần thực hiện lập kế hoạch kịch bản toàn diện để hiểu tác động tiềm ẩn của các kết quả khí hậu khác nhau và kiểm tra sức chịu đựng của quy trình quản trị rủi ro và chiến lược hiện tại của doanh nghiệp. Trong khi đó, nhà đầu tư nên yêu cầu doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược tổ chức để tích hợp giảm thải carbon và các yếu tố môi trường, xã hội, quản trị (ESG). Họ cũng cần nắm rõ lộ trình giảm thải carbon của từng ngành dựa trên phân tích dữ liệu định lượng toàn diện.

Quá trình chuyển đổi sang nền kinh tế phát thải ròng bằng 0 đặt ra những thách thức đáng kể. Vì vậy, nỗ lực của chính phủ các nước nhằm khuyến khích quá trình chuyển đổi này sẽ là cơ hội cho các nhà đầu tư. Nhiều nhà đầu tư dường như đã tận dụng các cơ hội này, với 92% nhà đầu tư được khảo sát cho biết họ đã đầu tư trong suốt 12 tháng trước vì họ thấy mục tiêu đó được hưởng lợi từ quá trình phục hồi xanh.

Các nhà đầu tư cũng nhận thấy sự chuyển đổi này vẫn tiếp tục diễn ra trong thời gian tới, với 88% số người được hỏi cho biết họ sẽ tiếp tục tìm kiếm cơ hội đầu tư vào môi trường sau đại dịch COVID-19, vì họ thấy những dự án này có khả năng phục hồi tốt hơn trước các cuộc khủng hoảng toàn cầu và có thể mang lại giá trị bền vững.

Ví dụ, một lĩnh vực có tiềm năng đáng kể là hấp thụ và lưu trữ carbon dựa trên tự nhiên. Các giải pháp dựa trên thiên nhiên cho biến đổi khí hậu, đôi khi được gọi là “giải pháp khí hậu tự nhiên”, bao gồm bảo tồn, phục hồi hoặc quản lý tốt hơn các hệ sinh thái để loại bỏ carbon dioxide (CO2) khỏi khí quyển, ví dụ như tái sinh rừng, phục hồi vùng đất ngập nước ven biển và chuyển sang các biện pháp canh tác phục hồi như luân canh cây che phủ để hỗ trợ chất lượng đất.1

Theo báo cáo đầu tiên của Liên Hợp Quốc về Tài chính cho Thiên nhiên, nếu thế giới muốn đạt được các mục tiêu về biến đổi khí hậu, đa dạng sinh học và phục hồi đất, thì cần nguồn tài chính khoảng 4,1 nghìn tỷ đô la Mỹ vào năm 2050. Để đạt được mục tiêu này, đầu tư vào các giải pháp dựa trên thiên nhiên có thể sẽ cần tăng gấp ba vào năm 2030 và tăng gấp bốn lần vào năm 2050.2 Với tốc độ như vậy, sẽ cần tổng vốn đầu tư tích lũy lên tới 8,1 nghìn tỷ đô la Mỹ và tổng vốn đầu tư hàng năm trong tương lai là 536 tỷ đô la Mỹ. Báo cáo cho thấy khoảng 133 tỷ đô la Mỹ/năm hiện đang được đầu tư vào các giải pháp dựa trên thiên nhiên; 86% trong số đó là nguồn vốn công và phần còn lại là vốn tư nhân. Khi ngày càng nhiều công ty mới với mô hình kinh doanh hấp dẫn trong lĩnh vực này xuất hiện, đây là lĩnh vực có khả năng nhận được sự quan tâm đáng kể của các nhà đầu tư.

Tuy nhiên, có một số lo ngại rằng cơ hội phục hồi xanh cũng có những rủi ro nhất định. Điều đáng lo ngại là khi các nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các vấn đề môi trường, có thể khiến nguồn vốn chảy vào lĩnh vực này dư thừa, trong khi thiếu cơ hội đầu tư chất lượng. Khảo sát Nhà đầu tư tổ chức Toàn cầu của EY 2021 cho thấy các nhà đầu tư lo ngại cầu đang vượt cung khi họ đang tìm cách đầu tư vào các dự án trong các lĩnh vực như năng lượng tái tạo, xe điện và thực phẩm có nguồn gốc thực vật:

1. 77% nhà đầu tư được khảo sát cho biết với nhu cầu cao về đầu tư xanh, nhiều nhà đầu tư cho biết họ có ít lựa chọn đầu tư do số lượng công ty niêm yết đáp ứng các tiêu chí môi trường còn tương đối hạn chế.
2. 76% nhà đầu tư được khảo sát cho biết tình trạng thiếu hụt nguồn cung đầu tư xanh phù hợp sẽ khiến một số nhà đầu tư trả giá quá cao cho tài sản xanh, tạo ra nguy cơ bong bóng thị trường.

Một vấn đề đáng quan tâm khác là liệu có hiện tượng "dán nhãn xanh" hoặc "tẩy xanh" trong các công ty - dù là các công ty lớn hay những công ty đổi mới sáng tạo trong lĩnh vực công nghệ xanh. Ví dụ, liệu các công ty lớn, với nhiều nguồn lực trong tay, có thể cường điệu hóa về tính bền vững của họ hay không? và liệu các sản phẩm đầu tư được dán nhãn ESG có bao gồm các tổ chức kém bền vững hay không?3

Trước những quan ngại trên, các cơ quan quản lý trên thế giới đang có những động thái quyết liệt để giải quyết vấn đề "tẩy xanh" này. Ví dụ, Quy định công bố tài chính bền vững (SFDR) của EU, có hiệu lực từ ngày 10 tháng 3 năm 2021, được thiết kế để tăng tính minh bạch và về cơ bản phân loại các sản phẩm đầu tư thành bền vững và không bền vững.3

Đồng thời, các nhà đầu tư muốn đầu tư vào các công ty công nghệ xanh mới nổi nên xác định xem những tuyên bố về tiềm năng của các công nghệ này, đặc biệt là về doanh thu trong tương lai, có thể đáp ứng được các cuộc kiểm tra nghiêm ngặt hay không, hay có thể tồn tại lâu dài sau sự hứng khởi ban đầu hay không. Điều này có nghĩa là các nhà đầu tư cần phải có cái nhìn sâu sắc hơn ngoài những tuyên bố và báo cáo của doanh nghiệp. Các nhà đầu tư cần phân tích kỹ lưỡng xem liệu cơ hội có thực sự bền vững và khả thi trong dài hạn hay không.

Có hai vấn đề có thể làm giảm nguy cơ bong bóng thị trường:

1. Đầu tiên là cần có một lượng vốn khổng lồ để đạt được mục tiêu năng lượng tái tạo. Dựa trên Kịch bản chính sách hiện tại của Cơ quan năng lượng quốc tế, khoảng 7,7 nghìn tỷ đô la Mỹ được cam kết đầu tư cho năng lượng tái tạo, nhưng cần 12,9 nghìn tỷ đô la Mỹ theo Kịch bản phát triển bền vững. Điều này có nghĩa là ước tính cần có khoản đầu tư bổ sung là 5,2 nghìn tỷ đô la Mỹ. Kịch bản Phát triển Bền vững của Cơ quan Năng lượng Quốc tế phác thảo một sự chuyển đổi lớn của hệ thống năng lượng toàn cầu, cho thấy thế giới có thể thay đổi lộ trình như thế nào để đạt được ba Mục tiêu Phát triển Bền vững liên quan đến năng lượng chính, diễn ra cùng lúc.4 Rõ ràng là vẫn còn một khoảng cách đáng kể về vốn cần phải lấp đầy.
2. Thứ hai, các công nghệ xanh mới nổi chỉ là một phần trong cuộc đua hướng tới mục tiêu trung hòa carbon. Khi các nhà đầu tư tổ chức bắt đầu quan tâm nhiều hơn đến mục tiêu trung hòa carbon, rất có thể họ sẽ cố gắng đầu tư vào các sáng kiến ít carbon và trung hòa carbon, chẳng hạn như các công nghệ mới có thể giúp hướng tới nền kinh tế không phát thải carbon. Tuy nhiên, có thể sẽ cần một lượng vốn rất lớn để tài trợ quá trình "xanh hóa" cho các công ty đang hoạt động trong các ngành "nâu". 

Kết quả là, cần một lượng vốn đáng kể để đầu tư vào các ngành hiện đang phát thải nhiều carbon để hỗ trợ quá trình chuyển đổi của họ. Các công ty thể hiện chiến lược tận dụng quá trình chuyển đổi sang giảm phát thải và tiến tới trung hòa carbon một cách rõ ràng, có thể thu hút các nhà đầu tư và đảm bảo rằng các nhà đầu tư không bị tổn hại và rủi ro về danh tiếng khi đầu tư vào các ngành phát thải nhiều.

Nói cách khác, bên cạnh việc đầu tư vào ngành công nghiệp xanh, việc xanh hóa các ngành công nghiệp "nâu" cũng rất quan trọng. Đối với các nhà đầu tư, điều này có thể có nghĩa là thúc đẩy quá trình chuyển đổi thay vì thoái vốn, hợp tác với các công ty phát thải nhiều carbon để hỗ trợ họ giảm phát thải carbon và chuyển đổi năng lượng sạch.