Hoe bedrijven zich kunnen voorbereiden op de CSRD

Bereid uw bedrijf voor op de CSRD met strategische transitieplannen die duurzaamheid en compliance bevorderen.

In het kort:

• Bedrijven moeten strategische transitieplannen ontwikkelen om te voldoen aan de CSRD en klimaatdoelen te bereiken. 
• Transitieplannen helpen bij het identificeren en aanpakken van klimaatgerelateerde risico's en kansen. 
• Investeringen en financiering moeten worden ingebed in de financiële planning om de uitvoering van transitieplannen te ondersteunen.

Klimaatverandering haalt de voorspellingen in. De afgelopen twaalf maanden is het wereldwijde klimaat steeds onvoorspelbaarder geworden, met nieuwe records en meer extreme weersomstandigheden. Menselijke activiteiten blijven het klimaat direct beïnvloeden, wat de komende jaren alleen maar zal toenemen. De beelden van de extreme regenval in Spanje in oktober, waarbij straten veranderden in woeste rivieren die auto's wegspoelden en hele wijken onder water lieten staan, en de recordregenval in Nederland, tonen aan hoe urgent actie is.

Terwijl de planeet opwarmt, moeten bedrijven hun hoofd koel houden om hun organisaties strategisch en geloofwaardig te transformeren naar een duurzamere wereld. Dit betekent het ontwikkelen van strategische transitieplannen in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs.

Het belang van transitieplannen

Het transitieplan staat centraal in de verschuiving van een bedrijf naar een duurzamer bedrijfsmodel. Volgens de bevindingen van de Nederlandse Klimaatactie Barometer 2024 heeft 50% van de ondervraagde Nederlandse bedrijven zowel een transitieplan geformuleerd als openbaar gemaakt. Dit is hoger dan het wereldwijde gemiddelde van 41%. Dit kan worden toegeschreven aan de strengere transparantie-eisen van de EU, zoals de CSRD- en CSDDD-regelgeving. Ondanks de vooruitgang moeten bedrijven sneller en effectiever overgangsplannen ontwikkelen om de impact van klimaatverandering te verminderen. Een meerderheid van de bedrijven heeft nog geen volledig operationeel plan. Van de ondervraagde Nederlandse bedrijven heeft 64% belangrijke maatregelen voor decarbonisatie en vermindering van CO2-uitstoot geïdentificeerd, zoals het verminderen van energieverbruik, het verhogen van hernieuwbare energie en het ondersteunen.

Wat is een transitieplan?

Een transitieplan is een strategisch document dat langetermijndoelen, paden en de bredere aanpak voor het bereiken van een koolstofarme toekomst schetst. Het moet klimaatgerelateerde risico's en kansen aanpakken. Zowel de International Sustainability Standards Board (ISSB) als de CSRD stellen dat een transitieplan een cruciaal onderdeel is van de algehele strategie, financiële planning, governance en toezicht van een bedrijf, en ervoor zorgt dat duurzaamheid deel uitmaakt van de kernactiviteiten.

Een belangrijk element van het transitieplan is een klimaatactieplan, dat zich richt op specifieke, concrete acties die vaak de uitvoering van het transitieplan ondersteunen. Het behandelt gedetailleerde initiatieven en kortetermijnmaatregelen die nodig zijn om de koolstofuitstoot te verminderen, zoals het verbeteren van energie-efficiëntie of het focussen op hernieuwbare energie om de langetermijndoelstellingen voor duurzaamheid van het bedrijf te bereiken.

De CSRD benadrukt specifiek dat een dergelijk plan moet beschrijven hoe een bedrijf zijn strategie en bedrijfsmodel zal aanpassen om compatibel te zijn met het beperken van de opwarming van de aarde tot 1,5°C in lijn met het Klimaatakkoord van Parijs. Volgens deze normen is een transitieplan in wezen de basis die een bedrijf de veerkracht biedt die nodig is om verschillende klimaat- en energietransitiescenario’s te doorstaan, en uiteindelijk bedrijven helpt om vooruitgang te boeken naar een duurzamer bedrijfsmodel.

Strategische componenten van een transitieplan

Er zijn kritieke strategische componenten die bijdragen aan het creëren van een transitieplan. Klimaatbestendigheid en aanpassingsmaatregelen die zijn geïdentificeerd als onderdeel van een analyse van klimaatrisico’s en kansen zijn essentiële stappen om belangrijke aandachtsgebieden voor een bedrijf te identificeren en toekomstige strategische planning te begeleiden. Vervolgens moet het bedrijf doelen stellen met behulp van een geloofwaardige bron zoals de Science-based Targets initiative (SBTi) richtlijnen. Dit is een fundamentele vereiste om een duidelijk en gekwantificeerd doel te demonstreren dat in lijn is met het 1,5ºC-scenario. Volgens de CSRD moet een organisatie, als zij doelen formuleert, een reductiedoelstelling voor 2030 bekendmaken die compatibel is met het 1,5ºC-scenario.

Decarbonisatiehefbomen moeten worden geïdentificeerd om de gestelde doelen te bereiken. Deze geaggregeerde mitigatieacties helpen bij het bepalen van emissiereducties. Deze kunnen operationele efficiëntiemaatregelen, inkoop van hernieuwbare energie, productinnovatiemaatregelen of decarbonisatie en betrokkenheid van de toeleveringsketen omvatten. De investering en financiering voor de implementatie van de hefbomen moeten worden vastgesteld en uiteindelijk worden gekwantificeerd in termen van CapEx en OpEx en ingebed in de algehele financiële planning en budgetcycli. Er moeten voldoende middelen worden toegewezen om het transitieplan mogelijk te maken en uit te voeren, inclusief passend managementtoezicht. Vooruitgang op de plannen en eventuele ontwikkelingen met betrekking tot deze informatie moeten jaarlijks worden bekendgemaakt.

Transitieplannen en de CSDDD

De Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD), die in de komende jaren van kracht zal zijn, legt bedrijven verplichtingen op om te zorgen voor due diligence op het gebied van milieu en mensenrechten, met name in hun toeleveringsketens en zakelijke relaties. Met de CSDDD is er een duidelijke link tussen de richtlijn en transitieplannen. De wetgeving verplicht bedrijven om hun klimaatimpact systematisch te identificeren, te beheersen en te rapporteren. Dit betekent dat bedrijven niet alleen hun eigen uitstoot moeten verminderen, maar ook moeten aantonen hoe ze de klimaatrisico's en kansen in hun volledige waarde- en toeleveringsketen aanpakken. Transitieplannen vormen hierbij de basis voor deze due diligence, omdat ze de concrete stappen en doelstellingen bevatten die bedrijven nemen om hun CO2-uitstoot te reduceren en klimaatrisico's te mitigeren.

De weg vooruit

De CSRD legt de focus op transparantie, waarbij bedrijven rapporteren over hun klimaatdoelen en in hoevere deze aansluiten bij de 1,5-gradennorm. In de komende jaren zal de CSDDD de lat hoger leggen door bedrijven te verplichten ambitieuze, meetbare en naleefbare doelen vast te stellen. Dit maakt het opstellen van een geloofwaardig transitieplan nu al een strategische noodzaak.

Een effectief transitieplan bevat ook duidelijke stappen voor het implementeren van decarbonisatiehefbomen, zoals het verbeteren van energie-efficiëntie, het vergroten van het aandeel hernieuwbare energie, en innovatie in producten en processen. Deze hefbomen moeten ondersteund worden door investeringen die ingebed zijn in de financiële planning van het bedrijf.

Conclusie

Bedrijven moeten hun inspanningen versnellen, niet alleen om aan regelgeving te voldoen, maar ook om tegemoet te komen aan de verwachtingen van investeerders, stakeholders en de bredere samenleving. Alleen door ambitieuze, strategisch verankerde en concrete plannen te ontwikkelen, kunnen organisaties een leidende rol spelen in de noodzakelijke transitie naar een duurzame toekomst.