COP26 zal de geschiedenis ingaan als het moment waarop de financiële wereld het voortouw nam in de strijd tegen de klimaatverandering. Politieke verrassingen - variërend van de geleidelijke vermindering van steenkool tot een nauwere samenwerking tussen de VS en China - hebben de aandacht getrokken. Maar voor de zakenwereld waren vooral de financieringen die de krantenkoppen haalden.
De mondiale financiële dienstensector speelt een cruciale rol bij het bereiken van de klimaatneutrale doelstellingen rond 2050. Schattingen voor de investeringen die nodig zijn om de energiesector tegen 2050 om te schakelen, lopen uiteen van US $3,5 biljoen (pdf) tot US $5,8 biljoen per jaar. Tijdens COP26 kondigde Mark Carney, voormalig gouverneur van de Bank of England, aan dat 450 grote banken, vermogensbeheerders en institutionele beleggers, die samen goed zijn voor 130 biljoen dollar aan activa, zich hebben aangesloten bij de Glasgow Financial Alliance for Net Zero (GFANZ), met de toezegging om hun krediet- en beleggingsportefeuilles af te stemmen op de klimaatdoelstellingen van het Parijsakkoord.
Financiële instellingen erkennen dat de overgang naar net-zero meer inhoudt dan alleen investeringen in en het overnemen van 'groene' activa en bedrijven zoals hernieuwbare energiebronnen en elektrische voertuigen. Voor veel bedrijven zal de overgang een fundamentele verandering van hun activiteiten betekenen - en om die veranderingen door te voeren, zullen ze kapitaal nodig hebben. Verzekeraars, kredietverstrekkers en investeerders zullen een cruciale rol spelen bij het beschikbaar maken van dat kapitaal en bij het stimuleren en ondersteunen van hun klanten en investeerders tijdens hun overgang. Om in de hele economie klimaatneutraliteit te bereiken, zullen de zogenaamde 'bruinere', meer CO2-intensieve activa en bedrijven financiering nodig hebben om hen te helpen bij de overgang naar groen.
Zoals het zesde evaluatierapport van het IPCC, eerder dit jaar overduidelijk heeft gemaakt, is snelle actie geboden als we de ergste gevolgen van de klimaatverandering willen tegengaan. Het rapport herhaalde dat de opwarming moet worden beperkt tot minder dan 1,5 ˚C. Het IEA waarschuwde ondanks deze toezeggingen dat zij de gemiddelde temperatuurstijging collectief slechts zouden beperken tot 2,1 ˚C tegen het einde van de eeuw, wat niet eens in overeenstemming is met de minder ambitieuze doelstelling van de Overeenkomst van Parijs. De begrotingen van het IEA zijn optimistisch. Volgens het laatste jaarlijkse Emissions Gap Report van de VN, dat ook in oktober is gepubliceerd, zijn de klimaatverbintenissen en -plannen van nationale regeringen momenteel afgestemd op een temperatuurstijging van 2,7 ˚C.
Als nieuwe toezeggingen van Glasgow worden nagekomen, kan de opwarming van de aarde in het beste geval oplopen tot 1,8°C. Het Internationaal Energieagentschap (IEA) benadrukt echter dat de de uitvoering ervan van cruciaal belang is. Dit houdt op macroniveau in dat de uitvoering op nationaal niveau van de openbaarmakings- en transparantievereisten worden aangescherpt, de doelstellingen en overgangsplannen aan een strenger onderzoek worden onderworpen en de kaders voor duurzaamheidsrapportage worden geconsolideerd.
Risico's en rendement
De materiële risico's van klimaatverandering - stijging van de zeespiegel, verlies van biodiversiteit, droogte, bosbranden, overstromingen en verlies van mensenlevens - zijn redenen om nu actie te ondernemen. Naast hun plichten tegenover de samenleving zijn financiële instellingen ook verantwoordelijk rondom financieel rendement. Zij hebben de fiduciaire plicht hun aandeelhouders te beschermen tegen voorzienbare risico's die dat rendement kunnen beïnvloeden. Als er niets wordt gedaan aan de klimaatverandering, nemen die risico's aanzienlijk toe - en zou de jaarlijkse economische output wereldwijd tegen het midden van de eeuw met $23 triljoen kunnen dalen, volgens een onderzoek van SwissRe. Zoals Emma Herd, EY Oceania Partner voor Climate Change and Sustainability Services uitlegt, "de kernverplichting [van financiële diensten] is om te reageren op marktinformatie en om risico's te beheren en in te spelen op economische trends: klimaatverandering en duurzaamheid is de grootste economische trend van deze eeuw".
De overgang naar net-zero heeft niet alleen te maken met risicobeperking, maar betekent ook een enorme kans voor financiële instellingen. John Kerry, de speciale presidentiële gezant voor het klimaat van de VS, heeft de energietransitie 'een enorme commerciële kans en een absolute noodzaak voor de planeet' genoemd. Bovendien wordt verwacht dat de overgang naar een CO2-arme economie de economische groei zal bevorderen. In een gezamenlijke analyse van het Internationaal Energieagentschap en het Internationaal Monetair Fonds wordt begroot dat investeringen in de transitie naar schone energie, het mondiale bbp elk jaar met 0,4% zullen doen toenemen. Bij een klimaatneutraal traject zou het mondiale BBP in 2030 4% hoger liggen dan in andere modellen.
Financiële instellingen die vroeg in deze transitie stappen, zullen als eerste kunnen profiteren van deze wereldwijde economische kans en winstgevende toekomst. Maar om deze overgangskans met beide handen aan te grijpen, moeten financiële instellingen zich volgens EY richten op een reeks praktische stappen in de levenscyclus van een investering, lening of acceptatieproces die financiële instellingen in staat stellen om transitieplannen op sector- en subsectorniveau beter te beoordelen.