Dlaczego płatności w czasie rzeczywistym stały się nową normą – i jak mogą się do tej sytuacji dostosować dostawcy płatności

Wraz z rosnącą popularnością płatności w czasie rzeczywistym (ang. real-time payment, RTP) dostawcy tych usług będą musieli ocenić swoją gotowość i określić jasną strategię dotyczącą platform, funkcjonowania, ryzyka i doświadczenia klienta (ang. customer experence).

Platformy RTP szybko zwiększają zasięg. Czynniki napędzające ich rozwój to oczekiwania i doświadczenie klientów; presja konkurencyjna ze strony dostawców z branży FinTech; wymogi i tendencje regulacyjne; chęć ograniczenia, a ostatecznie zastąpienia gotówki i czeków; a także globalizacja i digitalizacja handlu.

Platformy RTP stają się coraz popularniejsze na całym świecie

Obecnie na całym świecie działa 40 aktywnych platform (wzrost z 25 w 2017 r.), 16 nowych platform RTP zostanie uruchomionych w ciągu następnych dwóch lat, a kolejne pięć programów płatniczych jest na etapie rozwoju.

Szybki rozwój tych systemów wynika z atrakcyjności ich kluczowych cech:

• Dostępność – środki są dostępne dla odbiorców natychmiast, co odpowiada potrzebom w zakresie przepływów pieniężnych po stronie zarówno konsumentów, jak i korporacji.
• Całodobowość – klienci mogą przesyłać i odbierać pieniądze przez całą dobę, siedem dni w tygodniu, co stanowi dużą zmianę w porównaniu do tradycyjnych codziennych godzin granicznych i przetwarzania płatności wyłącznie w dni robocze.
• Transakcja uznaniowa – zamiast obciążania rachunku nadawcy przez odbiorcę, co jest normą w wielu istniejących systemach płatności, środki są przesyłane od nadawcy do odbiorcy. Transakcje uznaniowe dają nadawcy większą kontrolę i przejrzystość.
• "Wiarygodne" środki – w wielu systemach po przesłaniu, autoryzacji i potwierdzeniu środków, procesu tego nie można odwrócić – odbiorca ma pewność, że otrzymane środki można wykorzystać natychmiast.
• Dane i powiadomienia – nowoczesne systemy płatności umożliwiają łatwy dostęp do szczegółów transakcji zawierających dużo informacji. Większość systemów RTP zapewnia przejrzystość płatności zarówno nadawcy, jak i odbiorcy, powiadamiając każdą ze stron, że płatność została przesłana i otrzymana.
• Żądanie płatności – RTP zazwyczaj nie obsługują obciążeń. Zamiast tego przesyłana jest faktura w formie żądania, na którą odpowiada się płatnością. Daje to możliwość obsługi dodatkowych zastosowań w handlu, takich jak zamówienia, i umożliwia proste przetwarzanie należności w procesie fakturowania.
• Rozliczenia – różne systemy stosują różne podejścia do rozliczeń pomiędzy instytucjami finansowymi. Niezależnie jednak od tego, czy systemy stosują rozrachunek brutto w czasie rzeczywistym (RTGS) czy rozrachunek opóźniony, moment rozrachunku nie wpływa na dostępność środków dla odbiorcy końcowego.
• Komunikaty zgodne z międzynarodowym standardem – mając na uwadze długoterminową interoperacyjność, systemy tworzy się zgodnie z powszechnymi standardami – ISO 20022.

Modernizacja systemów w celu wykorzystania danych z RTP

Większość dyskusji wokół najważniejszych zalet RTP skupia się na ich prędkości, ale jest to podejście krótkowzroczne.

Chociaż natychmiastowa dostępność środków jest oczywistą korzyścią dla płynności finansowej zarówno klientów, jak i firm, to informacje dostarczane przez architekturę RTP oferują ogromne możliwości dla branży płatności w zakresie innowacji. Możliwości te są czynnikiem napędzającym duże zmiany w instytucjach finansowych, działach finansowych firm i u dostawców usług płatniczych, którzy modernizują infrastrukturę, procesy, produkty i kanały, tak aby bezpiecznie obsługiwać tę „nową normę” płatności.

Spodziewamy się wysypu produktów i usług w krajobrazie konsumenckim i komercyjnym – zarówno na skalę krajową, jak i międzynarodową –które wykorzystają wartość prędkości i samych danych związanych z płatnościami RTP.

Wzrost potencjału zastosowań RTP

Przypadki zastosowań RTP rozpoczęły się w obszarze konsumenckim od aplikacji Person-to-Person (P2P), które miały na celu zastąpienie płatności gotówką czy czekiem pośród znajomych i rodziny. Usługi te szybko zyskały na popularności, powodując wzrost liczby transakcji RTP i oczekiwań zarówno konsumentów, jak i klientów komercyjnych, wobec tego rodzaju płatności. Klienci, którzy przyzwyczaili się do natychmiastowych zakupów zaczęli zadawać pytania: jeżeli mogę zamówić i otrzymać szczoteczkę do zębów w ciągu kilku godzin, dlaczego pieniądze, których charakter jest cyfrowy, dostarczane są wolniej? Systemy krajowe, takie jak Venmo i Zelle w USA lub Swish w Szwecji corocznie odnotowują rosnącą liczbę transakcji i użytkowników.

Sukces płatności P2P w czasie rzeczywistym wpływa obecnie na przestrzeń komercyjną z coraz większymi możliwościami wykorzystania płatności Business-to-Consumer (B2C) i Business-to-Business:

• B2C: innowacje w zakresie wypłat B2C w czasie rzeczywistym rozwijają się, wspierając szereg zmian w gospodarce platformowej i stając się narzędziem ułatwiającym przepływy pieniężne dla handlowców i konsumentów. Firmy ubezpieczeniowe, FinTechy i pożyczkodawcy korzystają z wypłat w czasie rzeczywistym jako sposobu na wyróżnienie się na rynku i na rozwój działalności.

System RTP wspiera także rynek zleceń krótkoterminowych, umożliwiając wypłaty wynagrodzenia za poszczególne zadania zamiast regularnych cykli płatniczych. Niezależnie czy jest to usługa współdzielenia samochodu przyciągająca kierowców możliwością uzyskania płatności za pojedyncze przejazdy czy możliwość przyciągnięcia przez firmę technologiczną wyspecjalizowanych talentów i wypłacenia im wynagrodzenia za przepracowane godziny – żądanie płatności i ich szybkość zapewniają odpowiednią skalę do obsługi zmieniającego się środowiska pracy.

• B2B: Głównymi czynnikami napędzającymi wdrażanie systemów RTP w sektorze B2B, gdzie zarówno kupujący, jak i dostawcy korzystają na wzbogaceniu danych i zwiększeniu szybkości, są potrzeby w zakresie przepływów pieniężnych, prognozowania i zarządzania środkami pieniężnymi. Kupujący mogą odnieść korzyści z warunków dostawcy, dokonując płatności w trybie „just in time”, aby jak najwięcej zaoszczędzić. Korzyścią dla dostawców jest natychmiastowa dostępność środków, poprawa wskaźnika cyklu regulowania należności (DSO) i wydajność związana z prostym zastosowaniem należności dzięki bogatym w dane informacjom o uregulowaniu płatności.
  
  
• Transgraniczne: Trwają prace nad zaspokojeniem potrzeby przekazywania środków w czasie rzeczywistymi ponad granicami państw, szczególnie w przypadku transakcji P2P, ale wiele z tych przypadków to „zamknięte pętle” – funkcjonują tylko w jednym kraju lub z ograniczoną grupą użytkowników. Nadzieje budzi możliwość połączenia systemów krajowych i można spodziewać się takich połączeń na poziomie regionalnym (w ramach korytarza) oraz międzynarodowym, szczególnie, że w sprawę zaczynają angażować się ustawodawcy.
  

Jak branża reaguje na „nową normę”?

RTP oznacza zarówno szanse, jak i wyzwania dla stron zaangażowanych w proces płatności. Adaptacja do sytuacji wymaga trzech najważniejszych kroków:

1. Inwestycje w modernizację i rozwiązania cyfrowe: Szybkość, dane, zdolność reagowania i dynamiczny charakter RTP wymagają platformy i środowiska procesowego, które mogą wspierać całodobowe/całoroczne płatności, nowe standardy komunikatów, wysyłać terminowe powiadomienia i przekazywać przejrzyste dane zarówno wewnętrznym organom nadzoru, jak i klientom za pośrednictwem kanałów cyfrowych. Instytucje finansowe, dostawcy usług płatniczych i firmy planujące wdrożenie RTP jako kluczowego komponentu oferowanych produktów poczyniły lub czynią strategiczne inwestycje w celu wymiany, aktualizacji lub modernizacji stosowanych platform, infrastruktury i kanałów kontaktu z klientem.
2. Ograniczanie ryzykapoprzez uwierzytelnianie i środki kontroli: Szybkość i nieodwracalność systemów RTP tworzy doświadczenie „cyfrowej gotówki”, w ramach którego płatności są nieodwracalne/ostateczne i natychmiast obciążają nadawcę i wpływają na rachunek odbiorcy. Zdolność poufnego uwierzytelniania nadawców przez firmy ma krytyczne znaczenie. Organizacje uruchamiają połączenie jawnych środków kontroli (np. limit wyrażony w USD lub silniejsze uwierzytelnianie) oraz narzędzi niewidocznych (np. monitoring transakcji, kanałów i klientów przy użyciu analizy danych), aby jeszcze skuteczniej zapobiegać oszustwom i stratom. Zmniejszenie ryzyka w świecie RTP będzie wymagało krytycznych inwestycji w pozyskiwanie i analizę danych, uwierzytelniania biometrycznego, dynamicznych środków kontroli, ostrzeżeń i powiadomień.
3.  Innowacje w zakresie produktów i partnerstwa: na niespotykaną wcześniej skalę branża płatności współpracuje nad dostarczeniem klientom nowych doświadczeń, przy czym RTP tworzy wspólny grunt do pracy nad innowacjami dla instytucji finansowych, spółek FinTech, dostawców usług płatniczych i korporacji. Ekosystemy łączą siły, aby przyspieszyć tempo wprowadzania innowacji. Ten trend powinien nasilić się poprzez fuzje i przejęcia oraz przemyślane partnerstwa, skupiające się na opracowaniu zastosowań wykorzystujących siłę dostępnych danych (np. płatności pomiędzy kupującym/dostawcą, e-faktury, powiadomienia, ostrzeżenia) i korzyści płynących z przepływów pieniężnych.

W jakim kierunku to zmierza?

Zważywszy że gotówka i czeki są nadal dominującymi formami płatności w niektórych krajach, a systemy płatności RTP są stosunkowo nowe, znajdujemy się obecnie na wczesnym etapie globalnego rozwoju RTP

Jednakże w miarę rozbudowy tych systemów, nowa norma polegająca na transakcjach w czasie rzeczywistym, zawsze dostępnych, tu i teraz , będzie miała konsekwencje dla gospodarek – przynosząc korzyści płynące z przepływów pieniężnych zwykłym konsumentom, małym przedsiębiorstwom i spółkom globalnym. W świecie, w którym środki i dane płatnicze stają się natychmiast dostępne, wyłonią się nowe zachowania, wzorce zakupowe, a potencjalnie także zmiany kulturowe. Jak w przypadku każdej transformacji, zdobycie zasobów niezbędnych do realizacji jej potencjału będzie wymagało znaczącej pracy nad określeniem strategii, planowania gotowości i przygotowań związanych z platformami, działalnością operacyjną, ryzykiem i doświadczeniem klienta.

RTP jako „nowa norma” przyczyni się do wyznaczenia standardów dla przyszłych usług płatniczych. I chociaż nie jest pewne, jak dokładnie ta przyszłość będzie wyglądać, jasne jest, że instytucje finansowe muszą kontynuować inwestycje w nowoczesne platformy płatnicze i infrastrukturę w chmurze, aby zwiększyć odporność, bezpieczeństwo i skalowalność, które zapewnią im elastyczność niezbędną do adaptacji. Modernizacja istniejącej oferty, modeli operacyjnych, procesów, systemów i wykorzystanie współpracy z innymi uczestnikami ekosystemu będą miały krytyczne znaczenie dla powodzenia w ewoluującym krajobrazie płatności.

Niniejszy artykuł pierwotnie ukazał się w naszym  #newsletterze dotyczącym płatności – cz. 24.

Głównym autorem artykułu jest Jennifer Lucas, Lider doradztwa ds. płatności, EY w Ameryce Północnej i Południowej.