2 kwietnia 2020 Europejski Urząd Nadzoru Bankowego opublikował Wytyczne (EBA/GL/2020/02) dotyczące odraczania spłat kredytów w obliczu kryzysu spowodowanego COVID-19.
Wzwiązku z obserwowanymi w sektorze przedsiębiorstw zatorami płatniczymi i problemami z płynnością wynikającymi z trudności wywołanych przez COVID-19 wskazane jest jednolite podejście do traktowania ogłaszanych moratoriów w zakresie odraczania płatności zobowiązań kredytowych przez klientów banków w okresie do 30 czerwca 2020 roku.
Wytyczne EBA precyzują podejście do:
- Zastosowania udogodnień (forbearance)
- Definicji default
- Zakresu niezbędnej dokumentacji i obowiązków informacyjnych
W celu uniknięcia przez banki zastosowania standardowego procesu weryfikacji przyznania udogodnienia dla kredytobiorcy z trudnościami finansowymi, EBA proponuje standaryzację procesu przyznawania moratorium i jego udostępnienie wszystkim kredytobiorcom dotkniętym przez pandemię COVID-19. Moratorium, do którego odnosi się EBA, stanowi instrument zmieniający harmonogram płatności wynikających z wierzytelności kredytowej, pozostawiając pozostałe warunki zawartych umów kredytowych bez zmian, w szczególności w zakresie oprocentowania.
Jakie kryteria powinno spełniać moratorium w zakresie odroczenia płatności?
- Bazuje na prawodawstwie państwa członkowskiego lub uzgodnionym podejściu stowarzyszeń branżowych
- Ma zastosowanie do szerokiego grona kredytobiorców
- Nie zawiera uwarunkowań w zakresie jego zastosowania w zależności od oceny wiarygodności kredytowej - nie powinno odnosić się wyłącznie do kredytobiorców posiadających trudności finansowe w okresie przed pandemią COVID-19
- Dotyczy zmian harmonogramu płatności w zakresie odroczenia, redukowania, zawieszenia płatności, ale w pozostałym zakresie warunki umowne nie powinny być zmieniane, w szczególności w zakresie wysokości oprocentowania
- Nie dotyczy nowych ekspozycji kredytowych udzielonych po wybuchu epidemii COVID-19
Klasyfikacja zastosowania udogodnień (forbearance)
- Zgodnie z podejściem EBA przyznanie przez bank moratorium w spłacie nie powinno prowadzić do reklasyfikacji ekspozycji do statusu „forborne”, chyba że już wcześniej takiej ekspozycji zostały przyznane udogodnienia
- W sytuacji, gdy ekspozycje kredytowe przed zastosowaniem moratorium posiadały przyznane udogodnienia, banki nie powinny dokonywać ich reklasyfikacji
- W przypadku udzielenia nowego finansowania w ramach moratorium banki nie powinny dokonywać reklasyfikacji ekspozycji do statusu „forborne”
Definicja "default"
- Wytyczne EBA wskazują, że banki nie powinny zmieniać podejścia do definicji „default” w stosunku do ekspozycji wobec kredytobiorców korzystających z moratorium i w przypadku opóźnienia spłat obliczać dni opóźnienia w oparciu o zmieniony harmonogram spłat
- Przez cały okres obowiązywania moratorium banki powinny oceniać potencjalne prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzenia, że kredytobiorcy podlegający moratorium nie będą w stanie spłacić swoich zobowiązań. Dodatkowo, w takiej ocenie należy uwzględnić rodzaj ochrony kredytowej, który nie powinien wpływać na ciągłość oraz wyniki procesu oceny prawdopodobieństwa spłaty
Dokumentacja
- W przypadku zastosowania przez banki moratorium pozaustawowego należy przekazywać odpowiednie informacje dotyczące zastosowania takiego moratorium do organu nadzoru. Informacje te powinny zawierać m.in. liczbę objętych moratorium kredytobiorców oraz warunki zastosowania moratorium oferowanego klientom
- W celu efektywnego zarządzania ryzykiem kredytowym w zakresie zastosowanych moratoriów banki powinny zbierać informacje o stosowanych przez siebie moratoriach w szczególności w zakresie: identyfikacji ekspozycji z zastosowanym / proponowanym moratorium, kwot odroczeń czy wysokości poniesionych strat w związku z zastosowanym moratorium oraz zmian w odpisach z tym związanych
Podejście EBA jest spójne z opiniami Bazylejskiego Komitetu Nadzoru Bankowego. BCBS opublikował w kwietniu 2020 roku dokument wspierający łagodzenie negatywnego wpływu pandemii COVID-19 w sektorze bankowym. W konsekwencji podejmowania przez rządy wielu państw działań osłonowych w stosunku do kredytobiorców znajdujących się w trudnej sytuacji finansowej, Komitet Bazylejski wskazuje na konieczność właściwego uwzględniania takich moratoriów w wymogach kapitałowych banków oraz w sposobie szacowania oczekiwanych strat kredytowych (ECL).
W ocenie BCBS moratoria w spłacie zobowiązań kredytowych zastosowane przez banki wobec kredytobiorców odczuwających negatywne skutki pandemii COVID-19 nie powinny być uwzględniane w obliczaniu dni opóźnienia płatności z kredytu. W zakresie przeprowadzanej przez banki oceny prawdopodobieństwa spłaty zobowiązań kredytowych przez klientów korzystających z przyznanych moratoriów, banki powinny przeprowadzać szacunek w oparciu o zmieniony harmonogram spłat. W przypadku braku spłat przez dłużnika należy ocenić takie prawdopodobieństwo dla okresu po zakończeniu zastosowania moratorium.
W zakresie oszacowywania oczekiwanej straty kredytowej (ECL) oraz znaczącego wzrostu ryzyka kredytowego (SICR) w kontekście pandemii COVID-19, w związku z dużym poziomem niepewności i ograniczonym dostępem do wiarygodnych informacji, Komitet Bazylejski proponuje bankom elastyczne (tj. nieautomatyczne) podejście do reklasyfikowania ekspozycji kredytowych do koszyka 2 lub 3. Dodatkowo, BCBS proponuje zastosowanie okresów przejściowych do regulacyjnego podejścia do modelu ECL.
