Mienie fundacji
Majątkiem fundacji rodzinnej jest nie tylko mienie wniesione przez fundatora na pokrycie funduszu założycielskiego zgodnie z zasadami opisanymi powyżej, ale również nabyte w toku działania fundacji. Fundator może wnieść do fundacji mienie nie tylko na pokrycie funduszu założycielskiego, ale również już po utworzeniu fundacji, w ramach odrębnych czynności.
Obserwujemy, że wielu fundatorów robi tak w praktyce. Ustanawia stosunkowo niski fundusz założycielski, a następie wnosi znaczący majątek tytułem darowizny. Dlaczego tak się dzieje? Głównie aby uelastycznić działanie fundacji. Unikamy wtedy kontrowersji na gruncie przepisu, który zakazuje zwrotu fundatorowi mienia wniesionego na pokrycie funduszu założycielskiego. Najczęściej bowiem fundator jest również beneficjentem i tu pojawia się kontrowersja, jeszcze jednoznacznie nie rozstrzygnięta przez polskie prawo, czy fundator jako beneficjent może otrzymywać w takim wypadku wypłaty świadczeń, które obniżałyby wartość funduszu założycielskiego. Mogło by do togo dojść, gdyby cały majątek wniesiony do fundacji został wniesiony na fundusz założycielski. Wtedy, w braku innych kapitałów, fundacja nie mogłaby dokonywać takich świadczeń.
Sytuacja wyżej opisana mogłaby również być problematyczna w przypadku straty lub innego zmniejszenia wartości funduszu założycielskiego. Wtedy w pierwszej kolejności fundacja musiałaby uzupełniać ten fundusz, zamiast np. inwestować czy spełniać świadczenia.
Istotny jest również aspekt poufności. Mówimy tu bowiem o majątku prywatnym fundatora, które niekoniecznie chcemy ujawniać. Mienie wniesione na fundusz założycielski należy ujawnić, opisać w ramach aktu założycielskiego (podobnie jak to się dzieje w przypadku wniesienia aportem na kapitał zakładowy). Pozostałe mienie ujawniane jest tylko w spisie mienia, nad którym pieczę sprawuje zarząd. Do takiego spisu osoby postronne nie powinny mieć dostępu.
Należy również pamiętać, że fundacja rodzinna co do zasady nie powinna prowadzić działalności gospodarczej, a może ją prowadzić tylko w wąskim zakresie. Dlatego nie należy wnosić do fundacji majątku, który może wiązać się z prowadzeniem takiej działalności (np. całego przedsiębiorstwa).
To, czy fundator wniesie mienie na pokrycie funduszu założycielskiego czy nie, może mieć również konsekwencje na gruncie prawa spadkowego, o czym wspominamy poniżej.
Korzystanie z mienia fundacji
Przepisy prawne i podatkowe dotyczące fundacji rodzinnej nie zachęcają dzisiaj do wnoszenia do fundacji mienia, które może być wykorzystywane jedynie tylko do celów prywatnych fundatora czy beneficjentów. Naturalne może się wydawać, że fundator, posiadający liczną rodzinę, mógłby chcieć wnieść do fundacji np. dom letniskowy, z którego wszyscy korzystają i w którym np. odbywają się coroczne zjazdy rodzinne. Celem, przyświecającym fundatorowi, mogłoby być zachowanie takiego domu dla przyszłych pokoleń i ustanowienie zakazu zbywania go. Niestety, jeżeli z domu będą korzystać beneficjenci, może to zostać potraktowane jako świadczenie fundacji na rzecz takich beneficjentów i podlegać opodatkowaniu (jak każde świadczenie wypłacane przez fundację).
A zatem każde inne mienie fundatora, z którego dzisiaj swobodnie korzysta on czy jego rodzina, np. dzieła sztuki, auta, jachty, biblioteki, mieszkania, z uwagi na ryzyko opodatkowania świadczenia polegającego na korzystaniu z takich aktywów, nie powinny być wnoszone do fundacji rodzinnej (a przynajmniej należy dobrze oszacować ryzyko wniesienia i korzystania z takiego mienia).