Make IT clear - 12/23 - 01/24

Jednolity Sąd Patentowy – czym się zajmuje?

Jednolity Sąd Patentowy (United Patent Court – dalej również jako „UPC”) to instytucja powołana na mocy Porozumienia w sprawie jednolitego sądu patentowego (dalej również jako „Porozumienie”). Ma on na celu zmniejszenie niepewności prawnej związanej z ochroną patentową i zapewnienie jednolitej wykładni prawa unijnego poprzez jego stosowanie i współpracę z Trybunałem Sprawiedliwości Unii Europejskiej. UPC oferuje jednolite, specjalistyczne i skuteczne ramy dla sporów patentowych na poziomie europejskim. Rozpatruje zarówno powództwa o naruszenie, jak i o unieważnienie, a w jego skład wchodzą sędziowie z całej Europy. W skład jednolitego Sądu Patentowego wchodzą: oddziały lokalne, oddziały regionalne oraz oddział centralny, a Sąd Apelacyjny z siedzibą w Luksemburgu będzie rozpatrywał odwołania od orzeczeń Sądu Pierwszej Instancji.

Do tej pory jedynie 17 państw członkowskich z 24, które przystąpiły do Porozumienia, dokonało  jego ratyfikacji. Polska nie podpisała Porozumienia więc nie będzie należeć do jednolitego systemu patentowego. Jednak orzeczenia UPC pośrednio wpływać będą także na orzecznictwo sądów nienależących do jednolitego systemu, w związku z tym również na orzeczenia wydane przez polskie sądy.

Podsumowanie działalności UPC w 2023 r.

Od momentu rozpoczęcia działalności tj. od 1 czerwca 2023 r., do UPC wpłynęło łącznie 160 spraw (z czego największa ilość do biur w Monachium i w Paryżu):

• 48 spraw z powództwa wzajemnego o unieważnienie
• 24 sprawy o unieważnienie
• 67 spraw o naruszenie przepisów
• 13 wniosków o zastosowanie środków tymczasowych
• 5 wniosków o zabezpieczenie środków dowodowych
• 1 wniosek o zarządzenie kontroli i 1 oświadczenie o braku naruszenia

Pierwszy nakaz tymczasowy oraz pierwsza kara pieniężna 

W sprawie myStromer AG v. Revolt Zycling AG przedmiotem sporu była ochrona europejskiego patentu na określone części rowerów elektrycznych. Sprawa toczyła się pomiędzy dwiema szwajcarskimi spółkami działającymi w branży rowerów elektrycznych.

W dniu 22 czerwca 2023 r. niemiecki oddział UPC w Dusseldorfie wydał pierwszy w swojej historii nakaz tymczasowy ex parte (bez wysłuchania drugiej strony) obejmujący Niemcy, Holandię, Francję i Włochy. Nakaz tymczasowy jest środkiem prawnym, który nakłada na oskarżonego obowiązek zaniechania określonych działań potencjalnie naruszających prawa patentowe skarżącego, zazwyczaj do czasu rozstrzygnięcia sprawy.

Wydanie nakazu tymczasowego nastąpiło w ciągu zaledwie kilku godzin od momentu gdy pokrzywdzona spółka zawnioskowała o to do Sądu. W związku z niepełnym zastosowaniem się do postanowienia UPC przez stronę naruszającą patent, 18 października 2023 r. Sąd wydał kolejne postanowienie, którym na podmiot naruszający nałożono karę w wysokości 26,500 EUR.

Pierwsza sprawa przed Sądem Apelacyjnym

W dniu 18 grudnia 2023 r. odbyło się pierwsze posiedzenie Sądu Apelacyjnego w sprawie 10x Genomics v NanoString. Sprawa dotyczy odwołania złożonego przez amerykańską firmę biotechnologiczną od nakazu tymczasowego wydanego przeciwko niej. Przedmiotem sporu jest natomiast technologia umożliwiająca wykrywanie kwasu RNA w żywych komórkach. Posiedzenie było otwarte dla publiczności, trwało 7 godzin, zaś poprowadzone zostało przez Prezesa Sądu Apelacyjnego, Klausa Grabinskiego. 

W Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej opublikowano rozporządzenie w sprawie zharmonizowanych przepisów dotyczących sprawiedliwego dostępu do danych i ich wykorzystywania (dalej również jako: „Akt w sprawie danych” lub „Rozporządzenie”). Regulacje zawarte w rozporządzeniu zaczną obowiązywać po 20 miesiącach, a więc 12 września 2025 r.

Potencjał gospodarczy danych

Dane są podstawą wielu nowych produktów i usług cyfrowych. Korzystanie z przedmiotów podłączonych do internetu (dalej również jako: „Internet rzeczy”) generuje coraz więcej danych.

• Globalna wartość Internetu rzeczy i usług pokrewnych, do 2030 r. ma wynosić 5-10 bilionów euro*.
• W 2021 r. wytworzono globalnie około 79 zettabajtów danych, a ich ilość do 2025 r. ma się podwoić*.
• Celem europejskiej strategii w zakresie danych (2020) jest uczynienie UE liderem w społeczeństwie opartym na danych.

Wprowadzenie i cele Aktu w sprawie danych 

Akt w sprawie danych jest kluczowym etapem strategii Komisji w zakresie danych, która jest ważnym czynnikiem umożliwiającym osiągnięcie celów cyfrowej dekady na 2030 r.

Akt w sprawie danych stanowi uzupełnienie aktu w sprawie zarządzania danymi, który wszedł w życie we wrześniu 2023 r., i tworzy procesy i struktury ułatwiające wymianę danych przez przedsiębiorstwa, osoby fizyczne i sektor publiczny. 

Celem Aktu w sprawie danych jest:

• Wykorzystanie ekonomicznego potencjału wynikającego z generowania przez nowoczesne urządzenia coraz większej ilości danych;
• Uregulowanie zasad wykorzystania danych wytwarzanych przez urządzenia połączone (takie jak urządzenia użytku domowego, samochody itp.) tak, aby były one przekazywane szerszej grupie podmiotów, co ma zapewnić bardziej sprawiedliwy dostęp do informacji i wspomóc rozwój technologii;
• Usunięcie bariery w dostępie do danych dla podmiotów sektora prywatnego, jak i publicznego, w związku z czym zobowiązuje posiadaczy danych do ich udostępniania zarówno użytkownikom, odbiorcom danych, jak i w niektórych przypadkach organom publicznym.

Zakres podmiotowy

Akt w sprawie danych ma zastosowanie do poniżej wskazanych podmiotów tj.:

• Producentów produktów połączonych wprowadzonych do obrotów w UE i dostawców usług powiązanych, niezależnie od miejsca ich siedziby;
• Znajdujących się w Unii użytkowników produktów połączonych lub usług powiązanych, o których mowa powyżej;
• Posiadaczy danych, którzy udostępniają dane odbiorcom danych w UE, niezależnie od miejsca siedziby tych posiadaczy;
• Odbiorców danych w UE, którym dane są udostępnianie;
• Podmiotów publicznych, które zwracają się o udostępnienie danych;
• Dostawców usług przetwarzania danych świadczących takie usługi klientom w UE, niezależnie od miejsca ich siedziby. 

Wybrane postanowienia 

• Akt w sprawie danych zwiększa dostęp do danych m.in. poprzez przyznanie użytkownikom prawa do żądania wydania danych wygenerowanych przez produkty lub powiązane z nimi usługi, z których korzystają.
• W Rozporządzeniu wskazano katalog postanowień umownych dotyczących dostępu do danych i korzystania z nich  - kwalifikowanych jako postanowienia nieuczciwe.
• Ponadto w Rozporządzeniu określono wyjątkowe sytuacje, gdy istnieje obowiązek udostępniania danych podmiotom publicznym.
• Akt w sprawie danych zawiera również przepisy dotyczące zapewnienia łatwości przenoszenia danych w celu m.in. ułatwienia zmiany dostawców usług przetwarzania danych w chmurze.
• W Rozporządzeniu wprowadzono obowiązek wyznaczenia przez poszczególne państwa członkowskie właściwego organu odpowiedzialnego za przestrzeganie przepisów Aktu w sprawie danych.
• W Akcie w sprawie danych określono system sankcji, w tym kar pieniężnych, za nieprzestrzeganie jego przepisów. Wysokość kar pieniężnych ma zostać ustanowiona przez poszczególne państwa członkowskie.
• Akt w sprawie danych wskazuje, że do danych osobowych zastosowanie znajdują w pierwszej kolejności przepisy rozporządzenia RODO.

W dniu 20 grudnia 2023 r. przedstawiciele państw członkowskich UE wypracowali wspólne stanowisko (dalej również jako „Porozumienie”) dotyczące projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego w sprawie horyzontalnych wymogów cyberbezpieczeństwa w odniesieniu do produktów z elementami cyfrowymi i zmieniające rozporządzenie (UE) 2019/1020 tzw. Aktu o solidarności cybernetycznej (dalej również jako „Akt o cybersolidarności”).

Cytowany w komunikacie prasowym Rady Unii Europejskiej minister ds. transformacji cyfrowej Hiszpanii José Luis Escrivá, zaangażowany w promocję prac nad Aktem o cybersolidarności, stwierdził, że „Porozumienie jest kolejnym krokiem w kierunku poprawy cyberodporności w Europie. Z pewnością zwiększy zdolności UE i państw członkowskich do skuteczniejszego i lepszego przygotowywania się na wielkoskalowe cyberzagrożenia i cyberataki, zapobiegania im, reagowania na nie i usuwania ich skutków.”

Uchwalenie Aktu o cybersolidarności planowane jest w pierwszej połowie 2024 r. Przewiduje się, że wyżej wymienione rozporządzenie zacznie obowiązywać w ciągu 24-36 miesięcy od daty wejścia w życie.

Na koniec 2023 r., Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał pierwszy wyrok w zakresie zautomatyzowanego podejmowania decyzji podczas dokonywania oceny zdolności kredytowej klienta w świetle art. 22 RODO (sprawa C-634/21).  

Czym są dark patterns?

Deceptive patterns, zwane też zwodniczymi interfejsami, to sposób manipulacji poprzez zwodnicze projektowanie interfejsu użytkownika (UX). Metody te mają na celu wpływanie na decyzje użytkownika, ograniczając jego zdolność do dokonywania niezależnych wyborów. Praktyki te celowo zaciemniają dostępne dla użytkownika opcje, ograniczając jego swobodę działania.

Powszechne przykłady dark patterns obejmują dodawanie niepowiązanych przedmiotów do koszyka podczas zakupów online, fałszywe opinie, nieprawdziwe informacje o małej dostępność, czy stosowanie fałszywych liczników czasu w celu wywołania poczucia pośpiechu u użytkownika. Użytkownik często jest zapoznawany z pełną wartością do zapłaty dopiero na samym końcu procesu zakupowego, co jest znaną praktyką o nazwie „drip pricing”. Ponadto, deceptive patterns mogą obejmować różne techniki psychologiczne, takie jak sugerowanie ograniczonego czasu trwania promocji mimo że jest ona ciągle dostępna, a także ukrywanie istotnych informacji o produkcie lub usłudze.