10 min. czytania 27 wrz 2023
Make IT Clear 12/2022

Make IT clear - 08-09/23

Autorzy
Justyna Wilczyńska-Baraniak

EY Polska, Kancelaria EY Law, Własność Intelektualna, Technologie i Dane Osobowe, Partner, Adwokat

Lider Zespołu Prawa Własności Intelektualnej, Technologii, Danych Osobowych w Kancelarii EY Law. Doradza na rzecz korporacji w zakresie ochrony własności intelektualnej i wdrażania nowych technologii.

Joanna Ostrowska

EY Polska, Kancelaria EY Law, Senior Manager, Counsel

Joanna jest Senior Managerem w Zespole Własności Intelektualnej, Technologii i Danych Osobowych w EY Law.

Maciej Bisch

EY Polska, Kancelaria EY Law, Manager, Adwokat

Maciej zajmuje stanowisko Managera w praktyce IP, IT, Digital.

10 min. czytania 27 wrz 2023
Powiązane tematy Doradztwo prawne

 

Przedstawiamy wydanie materiałów specjalnych Make IT clear 08-09/2023

 

Omówione tematy:

  • Własność intelektualna - Rozszerzenie ochrony oznaczeń geograficznych na produkty rzemieślnicze i przemysłowe
  • IT - Akt o rynkach cyfrowych: Komisja wskazała sześciu strażników dostępu
  • Cybersecurity - Wdrożenie dyrektywy NIS2 w Niemczech
  • Ochrona danych osobowych - Sąd Okręgowy w Oslo podtrzymuje tymczasowy zakaz dotyczący marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie
  • E-commerce - UOKiK bada zgodność internetowych platform handlowych z dyrektywą Omnibus w zakresie rozszerzonych obowiązków informacyjnych 
  • Legal alert: Deceptive (dark) patterns na radarze unijnych i krajowych instytucji – jakich technik unikać działając w Internecie?
Rozszerzenie ochrony oznaczeń geograficznych na produkty rzemieślnicze i przemysłowe
(Chapter breaker)
1

Rozdział

Własność Intelektualna

Rozszerzenie ochrony oznaczeń geograficznych na produkty rzemieślnicze i przemysłowe

Planowane rozporządzenie w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych w odniesieniu do produktów rzemieślniczych i przemysłowych

W dniu 11 września 2023 r. w Parlamencie Europejskim odbyła się pierwsza debata na temat propozycji przyjęcia rozporządzenia w sprawie ochrony oznaczeń geograficznych produktów rzemieślniczych i przemysłowych (2022/0115). Za pomocą rozporządzenia Komisja zamierza umożliwić rejestrację oznaczeń produktów rzemieślniczych i przemysłowych jako oznaczenia geograficzne oraz wspierać ich ochronę w UE i państwach trzecich. Jeżeli akt zostanie przyjęty to początek obowiązywania zaplanowany jest na 1 stycznia 2024 r. 

Rozszerzenie ochrony

Dotychczas prawo unijne i polskie chroniło oznaczenia geograficzne dotyczące produktów rolnych i środków spożywczych, win i napojów spirytusowych (np. szampan czy rogal świętomarciński) , projekt nowego rozporządzenia rozszerzyłby jednak tę ochronę na inne produkty (w części państw europejskich taka ochrona istnieje już w porządku prawnym). Do tej pory w Polsce jedyną możliwością ochrony dla produktów rzemieślniczych i przemysłowych (takich jak szkło, porcelana, sztućce, materiał czy koronki) w kontekście oznaczeń był znak towarowy i czyny nieuczciwej konkurencji.

Dodatkowo projekt ma na celu zastąpienie pojedynczej ochrony na szczeblu krajowym, jak również ustanowienie jednolitych zasad rejestracji, jednolitego poziomu ochrony oznaczeń geograficznych produktów rzemieślniczych i przemysłowych (np. porcelana z Bolesławca czy szkło Murano) przed imitacją i naruszeniem praw, oraz wprowadzenie zasad stosowania i wymogów w zakresie monitorowania. 

Regulacja ma być stosowana do:

  • produktów rzemieślniczych, tj. wytworzonych na przykład całkowicie ręcznie albo przy użyciu środków mechanicznych, przy czym bezpośredni wkład pracy ręcznej będzie musiał stanowić najważniejszy element produktu końcowego, 
  • produktów przemysłowych, tj. wytworzonych w sposób znormalizowany zazwyczaj na masową skalę i przy użyciu maszyn.

Rozporządzenie nie różnicuje zakresu ochrony oznaczeń geograficznych produktów rzemieślniczych i przemysłowych.

Produkt będzie również musiał:

  • pochodzić z określonego miejsca regionu lub państwa,
  • zawierać cechę charakterystyczną wynikającą głównie z pochodzenia geograficznego,
  • zawierać przynajmniej jeden etap produkcji na określonym obszarze geograficznym,
  • nie zagrażać porządkowi publicznemu.

Przedsiębiorcy objęci zakresem rozporządzenia i spełniający wyżej wskazane wymogi będą mogli następnie złożyć wniosek o ochronę oznaczenia geograficznego do odpowiedniego organu krajowego, który po pozytywnym rozpatrzeniu wniosku przekaże go do Urzędu Unii Europejskiej ds. Własności Intelektualnej (EUIPO), który podejmie ostateczną decyzję o przyznaniu ochrony.  

Korzyści z systemu rejestracyjnego dla przedsiębiorców

Dzięki oznaczeniu geograficznemu i dodatkowej ochronie produktów przedsiębiorcy zyskują:

  • Szerszą ochronę przed naruszeniami,
  • Podkreślenie renomy produktu i jego unikatowości,
  • Dodatkowe możliwości marketingowe.

Dzięki rozporządzeniu przedsiębiorcy otrzymują wszechstronną ochronę, w szczególności:

  • uproszczoną rejestrację oznaczeń geograficznych produktów,
  • ułatwienie podejmowania działań w wypadku naruszenia,
  • kompatybilność unijnej ochrony z systemem ochrony w państwach będących sygnatariuszami Aktu genewskiego Porozumienia lizbońskiego przyjętego w ramach Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO).
Akt o rynkach cyfrowych: Komisja wskazała sześciu strażników dostępu
(Chapter breaker)
2

Rozdział

IT

Akt o rynkach cyfrowych: Komisja wskazała sześciu strażników dostępu

6 września 2023 r. Komisja Europejska wskazała po raz pierwszy sześciu strażników dostępu tj. spółki: Alphabet, Amazon, Apple, ByteDance, Meta i Microsoft – na podstawie aktu o rynkach cyfrowych (Digital Markets Act).

Wskazaniem objęto łącznie 22 podstawowe usługi platformowe świadczone przez wyżej wskazanych strażników dostępu tj.:

  • internetowe serwisy społecznościowe - Facebook, Tiktok, Instagram, LinkedIn,
  • usługi łączności interpersonalnej niewykorzystujące numerów - Whatsapp, Messenger
  • usługi platformy udostępniania wideo - YouTube
  • wyszukiwarki internetowe - Google Search
  • przeglądarki internetowe - Chrome, Safari
  • usługi pośrednictwa internetowego - Google Maps, Google Play, Google Shopping, Amazon Marketplace, App Store, Meta Marketplace
  • systemy operacyjne - Google Android, iOS, Windows PC OS
  • internetowe usługi reklamowe - Google, Amazon, Meta.

Badania rynku prowadzone przez Komisję Europejską

1. W dniu 6 września 2023 r. Komisja Europejska poinformowała spółkę Microsoft i spółkę Apple, że wszczęła cztery badania rynku w celu dogłębniejszej oceny stanowisk przedstawionych przez wyżej wskazane spółki.

Spółka Microsoft oraz spółka Apple w swoich stanowiskach, argumentują, że pomimo osiągnięcia progów ilościowych (opisanych na następnej stronie), usługi Bing, Edge i Microsoft Advertising (należące do Microsoft) oraz iMessage (należąca do Apple) nie powinny kwalifikować się jako ważny punkt dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych.

Zgodnie z aktem o rynkach cyfrowych badania te powinny zostać zakończone w ciągu maksymalnie 5 miesięcy od dnia jego wszczęcia.

2. Komisja Europejska w dniu 6 września 2023 r. poinformowała również spółkę Apple o wszczęciu jakościowego badania rynku na podstawie art. 3 ust. 8 aktu o rynkach cyfrowych, dotyczącego iPadOS. Badanie to zostało wszczęte w celu ustalenia, czy iPadOS, mimo że nie osiągnął progów ilościowych, stanowi dla użytkowników biznesowych kanał dotarcia do użytkowników końcowych.

Zgodnie z aktem o rynkach cyfrowych badanie to powinno zostać zakończone w ciągu maksymalnie 12 miesięcy od dnia jego wszczęcia. 

Kim są tzw. strażnicy dostępu?

Strażnik dostępu jest zdefiniowany w art. 2 ust. 1 aktu o rynkach cyfrowych,  jako przedsiębiorstwo świadczące podstawowe usługi platformowe, takie jak np. wyszukiwarki internetowe czy internetowe serwisy społecznościowe. Ponadto w art. 3 aktu o rynkach cyfrowych ustanowiono ściśle zdefiniowane progi kwalifikowania przedsiębiorstwa, jako „strażnika dostępu”.

Progi, które decydują o tym, czy dane przedsiębiorstwo zostanie wyznaczone przez Komisje Europejską na strażnika dostępu:

  • Wywieranie znaczącego wpływu na rynek wewnętrzny: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, jeżeli w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych przedsiębiorstwo osiągnęło roczny obrót w UE na poziomie co najmniej 7,5 mld euro lub jeśli jego średnia kapitalizacja rynkowa lub równoważna godziwa wartość rynkowa wyniosła w ostatnim roku obrotowym co najmniej 75 mld euro oraz gdy przedsiębiorstwo to świadczy podstawową usługę platformową w co najmniej trzech państwach członkowskich.
  • Świadczenie podstawowej usługi platformowej będącej ważnym punktem dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, gdy przedsiębiorstwo świadczy podstawową usługę platformową, z której w ostatnim roku finansowym korzystało miesięcznie ponad 45 mln użytkowników końcowych mających siedzibę lub zlokalizowanych w UE oraz ponad 10 000 aktywnych użytkowników biznesowych mających siedzibę w UE.
  • Zajmowanie ugruntowanej i trwałej pozycji w zakresie prowadzonej przez przedsiębiorstwo działalności lub możliwość przewidzenia, że przedsiębiorstwo zajmie taką pozycję w niedalekiej przyszłości: zakłada się, że warunek ten jest spełniony, jeżeli przedsiębiorstwo spełniło drugie kryterium w każdym z ostatnich trzech lat obrotowych.

Przedsiębiorstwa, które spełniają powyższe kryteria, są uznawane za strażników dostępu, ale mają możliwość obalenia tego domniemania i przedstawienia Komisji Europejskiej uzasadnionych argumentów w celu wykazania, że ze względu na wyjątkowe okoliczności nie powinny być uznane za strażników dostępu pomimo osiągnięcia wszystkich progów. Z tego uprawnienia skorzystała właśnie spółka Microsoft i spółka Apple, które w swoich stanowiskach argumentują, że pomimo osiągnięcia progów ilościowych (opisanych na poprzedniej stronie), usługi Bing, Edge i Microsoft Advertising (należące do Microsoft) oraz iMessage (należąca do Apple) nie powinny kwalifikować się jako ważny punkt dostępu, za pośrednictwem którego użytkownicy biznesowi docierają do użytkowników końcowych.

Przykładowe obowiązki strażników dostępu

  • Umożliwianie podmiotom trzecim współdziałania z własnymi usługami strażnika dostępu w określonych szczególnych sytuacjach.
  • Udostępnianie przedsiębiorstwom reklamującym się na danej platformie odpowiednich narzędzi oraz informacji niezbędnych reklamodawcom i zleceniodawcom do niezależnej weryfikacji skuteczności swoich reklam publikowanych za pośrednictwem danego strażnika dostępu.
  • Umożliwianie swoim użytkownikom biznesowym dostępu do danych, które generują podczas korzystania z platformy strażnika dostępu.
  • Umożliwianie swoim użytkownikom biznesowym promowania własnej oferty i zawierania umów z klientami poza platformą strażnika dostępu.
  • Zakaz śledzenia aktywności użytkowników końcowych (poza podstawową usługą platformową strażnika dostępu na potrzeby reklamy ukierunkowanej), bez wyraźnej zgody użytkownika.

Kolejne kroki w przypadku wskazanych 6 strażników dostępu

  • Strażnicy dostępu mają sześć miesięcy (tj. do marca 2024 r.) na wypełnienie pełnego zestawu obowiązków wynikających z aktu o rynkach cyfrowych, a także na przedstawienie sprawozdania dotyczącego zgodności, w którym szczegółowo opisują wprowadzone przez siebie rozwiązania.
  • Dwa obowiązki mają zastosowanie od pierwszego dnia wyznaczenia tj.: spoczywający na strażnikach dostępu obowiązek ustanowienia komórki nadzoru zgodności z prawem, a także zgłaszanie planowanych koncentracji w rozumieniu rozporządzenia UE w sprawie kontroli łączenia przedsiębiorstw.
  • Komisja będzie monitorować skuteczne wdrażanie i przestrzeganie wszystkich tych obowiązków.
  • W przypadku gdy strażnik dostępu nie wywiązuje się z obowiązków określonych w akcie o rynkach cyfrowych, Komisja może nałożyć grzywny w wysokości do 10 % całkowitego światowego obrotu przedsiębiorstwa, a nawet do 20 % w przypadku powrotu do naruszenia. W przypadku systematycznych naruszeń Komisja jest również uprawniona do przyjęcia dodatkowych środków zaradczych, takich jak zobowiązanie strażnika dostępu do sprzedaży przedsiębiorstwa lub jego części. 

Chcesz wiedzieć więcej?

Zapraszamy do zapoznania się z publikacją Komisji Europejskiej: Akt o rynkach cyfrowych: Komisja wskazała sześciu strażników dostępu (europa.eu) oraz Pytania i odpowiedzi: Akt o rynkach cyfrowych: gwarancja sprawiedliwych i otwartych rynków cyfrowych (europa.eu)

Wdrożenie dyrektywy NIS2 w Niemczech
(Chapter breaker)
3

Rozdział

Cybersecurity

Wdrożenie dyrektywy NIS2 w Niemczech

Ogólny zarys

Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2555 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu cyberbezpieczeństwa na terytorium Unii, zmieniająca rozporządzenie (UE) nr 910/2014 i dyrektywę (UE) 2018/1972 oraz uchylająca dyrektywę (UE) 2016/1148 („NIS2”) weszła w życie 16 stycznia 2023 roku.

Obecnie trwa okres implementacji NIS2 do prawa krajowego państw członkowskich UE, który zakończy się 17 października 2024 roku.

NIS2 jest następczynią Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/1148 z dnia 6 lipca 2016 r. w sprawie środków na rzecz wysokiego wspólnego poziomu bezpieczeństwa sieci i systemów informatycznych na terytorium Unii („NIS”) i ma przynieść znaczące zmiany w podejściu państw członkowskich i podmiotów objętych dyrektywą do cyberbezpieczeństwa.

W Niemczech dyrektywa NIS została wdrożona przez Gesetz über das Bundesamt für Sicherheit in der Informationstechnik (ustawa o Federalnym Urzędzie ds. Bezpieczeństwa Informacji / "BSIG"). Projekt ustawy wdrażającej NIS2 nosi nazwę NIS-2-Umsetzungs- und Cybersicherheitsstärkungsgesetz ("ustawa o wdrożeniu NIS2 i wzmocnieniu cyberbezpieczeństwa").

Pomimo, że obowiązki, które zostaną nałożone na niemieckie podmioty w sektorach krytycznych są podobne do tych uregulowanych w NIS2, warto pamiętać o kilku kwestiach specyficznych dla niemieckiej regulacji. Będzie to szczególnie ważne dla dyskusji o procesie implementacji NIS2 w Polsce.

Zmiany w odniesieniu do zakresu obowiązywania BSIG

Główną zmianą, istotną zwłaszcza z perspektywy podmiotów działających na kilku rynkach, w tym w Niemczech, jest rozwiązanie problemów terminologicznych. Według obecnego projektu kwestia ta wygląda następująco:

  • Podmioty zdefiniowane jako "podmioty kluczowe" w NIS2 będą określane jako Szczególnie Ważne Podmioty zgodnie z prawem niemieckim. Termin ten będzie obejmował: operatorów infrastruktury krytycznej (definicja niezmieniona w stosunku do obecnego BSIG), duże podmioty z wyznaczonych sektorów (energia, transport i ruch drogowy, finanse i ubezpieczenia, opieka zdrowotna, woda pitna, ścieki, technologie informacyjne i telekomunikacja, zarządzanie usługami ICT (B2B) lub przestrzeń kosmiczna), firmy średniej wielkości, które są dostawcami usług telekomunikacyjnych lub sieci, firmy dowolnej wielkości, które są kwalifikowanymi dostawcami usług zaufania, rejestry nazw domen najwyższego poziomu lub dostawcy usług DNS („Domain Name System”) podmioty będące częścią "rządu centralnego".
  • Podmioty określane jako "ważny podmiot" w ramach NIS2 będą nazywane tak samo w prawie niemieckim. Kategoria ta będzie obejmować: średnie przedsiębiorstwa z sektora energetycznego, transportu i ruchu drogowego, finansów i ubezpieczeń, opieki zdrowotnej, wody pitnej, ścieków, technologii informatycznych i telekomunikacji, zarządzania usługami ICT (B2B) lub sektora kosmicznego, średnie lub duże przedsiębiorstwa z sektora logistyki, gospodarki odpadami komunalnymi, produkcji, chemii, żywności, produkcji, dostawców usług cyfrowych lub badań oraz na przykład dostawców usług zaufania.
  • Specyfikacje wymagań, dyrektywa CER i wnioski

    Na gruncie projektu BSIG należy wskazać, że istotne będzie opublikowanie zmian harmonizujących BSIG z KRITIS-Dachgesetz (akt implementujący dyrektywę CER – Critical Entities Resillience Directive). Dyrektywy te mają się wzajemnie uzupełniać, co oznacza, że warto będzie monitorować niemiecki proces implementacji NIS2 również pod kątem jego spójności z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2022/2557 z dnia 14 grudnia 2022 r. w sprawie odporności podmiotów krytycznych i uchylająca dyrektywę Rady 2008/114/WECER („CER”).

    Z perspektywy implementacji NIS2 w Polsce wskazać należy, że niemiecki model wdrożenia NIS2 zakłada nowelizację aktu prawnego wdrażającego poprzednio obowiązującą dyrektywę NIS. Jest to jeden z wariantów.

    Możliwe jest również utworzenie całkowicie nowej ustawy lub połączenie NIS2 i CER w jednym akcie prawnym łącznie regulującym kwestie cyberbezpieczeństwa i bezpieczeństwa fizycznego infrastruktury krytycznej.

    Wzorzec niemiecki sugeruje na ten moment tendencję do nowelizacji poprzednio obowiązującej ustawy, warto jednak monitorować proces implementacji NIS2 w innych krajach w celu wyciągnięcia wniosków co do potencjalnych scenariuszy dla Polski. 

Sąd Okręgowy w Oslo podtrzymuje tymczasowy zakaz dotyczący marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie
(Chapter breaker)
4

Rozdział

Ochrona Danych Osobowych

Sąd Okręgowy w Oslo podtrzymuje tymczasowy zakaz dotyczący marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie

W dniu 6 września 2023 r. Sąd Okręgowy w Oslo wydał orzeczenie w sprawie między Metą a Datatilsynet (tj. Norweski Urząd Ochrony Danych).

Sąd orzekł, iż decyzja Datatilsynet z dnia 14 lipca 2023 r. o tymczasowym zakazie marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie, jest ważna i nie ma powodu, aby ją wstrzymywać. 

  • Kontekst decyzji Datatilsynet z dnia 14 lipca 2023 r.

    W dniu 31 grudnia 2022 r. Coimisiún um Chosaint Sonraí (tj. Irlandzka Komisja Ochrony Danych) wydała dwie decyzje, w których uznała, że Meta nie mogła powoływać się na art. 6 ust. 1 lit. b RODO w celu przetwarzania danych osobowych do celów reklamy behawioralnej. W konsekwencji Meta musiała wskazać inną podstawę prawną przetwarzania w ciągu 3 miesięcy. W odpowiedzi Meta przedłożyła raporty zgodności, w których wskazała, że przetwarzanie danych jest obecnie zgodne z prawem na podstawie art. 6 ust. 1 lit. f RODO (tj. realizacja uzasadnionych interesów administratora).

    W międzyczasie, w dniu 4 lipca 2023 r., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (C-252/21, Facebook Inc. i inni przeciwko Bundeskartellamt) orzekł w innej sprawie, że Meta nie może powoływać się na art. 6 ust. 1 lit. f RODO w odniesieniu do przetwarzania danych osobowych do celów marketingu behawioralnego. 

    Datatilsynet, który bezskutecznie prosił Irlandzką Komisję Ochrony Danych o interwencję administracyjną przeciwko Meta zgodnie z ww. własnymi decyzjami, postanowił w trybie pilnym zakazać przetwarzania danych osobowych w związku z reklamą behawioralną, m.in. powołując się na orzeczenie TSUE oraz własne rozumienie art. 6 RODO sprzeczne z interpretacją Mety. 

  • Znaczenie przetwarzanie danych osobowych na rzecz reklamy behawioralnej

    Reklama behawioralna polega na wykorzystywaniu zestawów danych osobowych do tworzenia określonego profilu, który sugeruje ogólne i szczegółowe zainteresowania danej osoby, tak aby można było wyświetlać jej reklamy targetowane. Sieci społecznościowe mogą opierać się na różnych dostępnych informacjach i czynnikach, m.in. które posty są oglądane przez użytkownika. Ponieważ profile opierają się na danych o zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej, tworzenie ich podpada pod definicję przetwarzania danych osobowych w rozumieniu RODO. Tym samym takie przetwarzanie podlega wymogowi zgodności przetwarzania z prawem określonym w art. 6 RODO, w tym w niektórych przypadkach wymogowi wyrażenia zgody przez osobę profilowaną. 

  • Skutki orzeczenia Sądu Okręgowego w Oslo z dnia 6 września 2023 r.

    Chociaż norweski sąd nie podjął ostatecznej decyzji co do meritum sprawy, podtrzymał zakaz dotyczący marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie wydany przez Datatilsynet. Szczególnie interesujące jest to, że sąd nie przychylił się do zarzutu Mety dotyczącego braku konieczności zastosowania trybu pilnego na podstawie art. 66 RODO, a w konsekwencji braku uzasadnienia do podtrzymania tymczasowego zakazu marketingu behawioralnego na Facebooku i Instagramie.

    Decyzje Irlandzkiej Komisji Ochrony danych i decyzja TSUE z dnia 4 lipca 2023 r. były jednoznaczne w odniesieniu do niezgodnego z prawem przetwarzania danych osobowych. W tych sprawach uczestniczyła Meta jako administrator i poprzez to posiadała wiedzę o przetwarzaniu niezgodnym z prawem. W związku z tym decyzja Datatilsynet, który sam wyznaczył kilka terminów do zastosowania art. 6 ust. 1 RODO, nie była nieproporcjonalna. Sąd również stwierdził, że w takim wypadku wymaganie zaprzestania niezgodnego z prawem przetwarzania nie może być nieproporcjonalne.

UOKiK bada zgodność internetowych platform handlowych z dyrektywą Omnibus w zakresie rozszerzonych obowiązków informacyjnych
(Chapter breaker)
5

Rozdział

E-commerce

UOKiK bada zgodność internetowych platform handlowych z dyrektywą Omnibus w zakresie rozszerzonych obowiązków informacyjnych

Od 1 stycznia 2023 r. obowiązują nowe przepisy wynikające z implementacji do porządku krajowego dyrektywy Omnibus (dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/2161 z dnia 27 listopada 2019 r.).

UOKiK przeanalizował działania internetowych platform handlowych związanych z rozszerzonymi obowiązkami informacyjnymi wynikającymi z dyrektywy Omnibus i stwierdził występowanie naruszeń w 19 przypadkach. Po interwencji Prezesa UOKiK, większość przedsiębiorców dostosowało się do obowiązujących wymogów (lub zadeklarowało modyfikację swoich działań), jednak wobec 3 podmiotów zostały postawione zarzuty  naruszenia zbiorowych interesów konsumentów.

  • Obowiązek informacyjny platform

    Dostawca internetowej platformy handlowej ma obowiązek poinformować konsumenta, w sposób jasny i zrozumiały oraz odpowiadający rodzajowi użytego środka porozumiewania się na odległość, o:

    • ogólnych informacjach udostępnionych w specjalnej części interfejsu internetowego, która jest bezpośrednio i łatwo dostępna ze strony, na której prezentowane są oferty, dotyczących głównych parametrów decydujących o plasowaniu ofert przedstawionych konsumentowi w wyniku wyszukiwania, oraz względnym znaczeniu tych parametrów w porównaniu z innymi parametrami
    • tym, czy osoba trzecia oferująca towary, usługi lub treści cyfrowe na internetowej platformie handlowej jest przedsiębiorcą - na podstawie oświadczenia tej osoby złożonego dostawcy internetowej platformy handlowej
    • niestosowaniu przepisów dotyczących konsumentów do umowy zawieranej na internetowej platformie handlowej, jeżeli stroną tej umowy oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe nie jest przedsiębiorca
    • podziale obowiązków związanych z umową, która jest zawierana przez konsumenta na internetowej platformie handlowej, pomiędzy osobę trzecią oferującą towary, usługi lub treści cyfrowe a dostawcę internetowej platformy handlowej.

     

  • Najczęstsze błędy

    Jak wynika z komunikatu UOKiK, często popełnianym błędem jest nieprawidłowe informowanie o statusie przedsiębiorcy w przypadku sprzedawcy oferującego swoje produkty na platformie. Wskazanie tego wyłącznie w regulaminie platformy uznawane jest za niewystarczające. Naruszeniem postanowień dyrektywy jest również zawarcie w kilku różnych dokumentach informacji związanych z podziałem obowiązków między sprzedawcą a platformą. Sposób zakomunikowania wskazanych w dyrektywie informacji powinien być bowiem jasny, zrozumiały i jednoznaczny, a także odpowiedni w stosunku do użytego środka komunikacji. Doprowadzenie do sytuacji, w której uzyskanie przez przeciętnego konsumenta podstawowych informacji na temat zawieranej umowy wiązać się będzie z poniesieniem nadmiernych trudności, należy uznać za wprowadzające w błąd zaniechanie, co stanowi nieuczciwą praktykę rynkową oraz naruszenie zbiorowych interesów konsumentów.

  • Zarzuty dla trzech platform

    Prezes UOKiK wskazał 3 popularne platformy internetowe, które jego zdaniem nie dostosowały się do dyrektywy, a także nie podjęły współpracy z Urzędem w wystarczającym stopniu. Zostały im postawione zarzuty naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, co finalnie może skutkować nałożeniem kary w wysokości do 10% rocznego obrotu.

    Prawidłowo realizowany obowiązek informacyjny to większa ochrona konsumentów korzystających z e-commerce. Kupując produkty, zamawiając jedzenie czy decydując się na skorzystanie z usługi poprzez platformę internetową, konsumenci powinni mieć łatwy dostęp do kluczowej informacji o tym czy podmioty, z którymi zawierają umowę, są przedsiębiorcami, czy osobami fizycznymi nieprowadzącymi działalności gospodarczej. Od tego zależą choćby przysługujące im prawa. Jeśli nie zawierają umowy z przedsiębiorcą – nie są chronieni prawem konsumenckim i nie dotyczą ich wynikające z niego przywileje. Przykładowo, nie będą mieć zapewnionej ustawowej możliwości odstąpienia od umowy zawartej na odległość - Prezes UOKiK Tomasz Chróstny

Dołącz do programu „Make IT Clear”

Otrzymuj unikatowe opracowania przygotowywane przez zespół EY Law z zakresu: własności intelektualnej, IT, danych osobowych i cyberbezpieczeństwa.

Zapisz się

Legal alert: Deceptive (dark) patterns na radarze unijnych i krajowych instytucji – jakich technik unikać działając w Internecie?

 

Zwodnicze interfejsy (w j. ang. „deceptive patterns”, znane także jako „dark patterns”) stosowane w Internecie naruszają nie tylko prawa konsumenta, ale także przepisy o ochronie danych osobowych. Wkrótce zakaz ich stosowania zacznie powszechnie obowiązywać.

Komisja Europejska przeprowadziła akcję kontrolną, w której wezwała krajowe organy ochrony konkurencji i konsumentów, aby podjęły odpowiednie działania w celu wyeliminowania nieuczciwych praktyk deceptive patterns. Z tego względu w najbliższym czasie należy spodziewać się wzmożonej aktywności Prezesa UOKiK, w tym wystąpień miękkich kierowanych do przedsiębiorców lub postępowań związanych z dostrzeżonymi praktykami deceptive patterns.

Prawa konsumenta w Internecie zyskują na wadze, a techniki manipulacyjne stosowane przez przedsiębiorców znajdą się pod lupą właściwych organów. Sankcjonowanie stosowania technik manipulacyjnych jest możliwe na gruncie już obowiązujących przepisów, choć nie wprost.

Chcesz wiedzieć więcej? Zapraszam do lektury naszego artykułu dostępnego pod linkiem: Deceptive (dark) patterns na radarze unijnych i krajowych instytucji – jakich technik unikać działając w Internecie? 

Podsumowanie

Przedstawiamy kolejne wydanie przygotowane w ramach programu Make IT clear.

Co miesiąc będziemy przedstawiać Państwu trendy, którymi powinni podążać przedsiębiorcy, a także rozwiązania, które należy wdrożyć, aby być na bieżąco z prawem technologii, własnością intelektualną i ochroną danych. Wskażemy także ryzyka i wyzwania związane z Twoim biznesem.

Kontakt

Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.