Potrzebny zakaz ataków SLAPP

Ataki typu SLAPP (Strategic Lawsuit Against Public Participation), czyli strategiczna akcja prawna przeciwko udziałowi w życiu publicznym służą odcinaniu opinii publicznej od istotnych informacji. Przez zasypywanie pozwami, dziennikarze, sygnaliści, czy osoby aktywne społecznie są zniechęcane do ujawniania informacji. 

SLAPP jest akcją prawną mającą na celu zastraszenie i uciszenie krytyków poprzez zmuszenie ich do zajmującej czas i kosztownej obrony przed oskarżeniami. Chodzi o wywołanie efektu mrożącego wobec innych, potencjalnych krytyków. To legalne działanie, którego dopuszczają się organy państwowe, biznes i inne organizacje mające coś do ukrycia przed opinią publiczną. Usługę nękania pozwami oferują niektóre, pozbawione skrupułów, kancelarie prawne. Bywa, że wykorzystywana jest do tego prokuratura. Przy pozwach typu SLAPP nie chodzi o to by wygrać proces, nie zawsze chodzi nawet o to, żeby do niego doprowadzić. Zresztą w wielu przypadkach do procesu w ogóle nie dochodzi [1]. Jednak nieuzasadnione pozwy szkodzą demokracji. Obciążają dziennikarzy i działaczy społecznych dodatkowymi kosztami obsługi prawnej, a w przypadku transgranicznych pozwów wymuszają na nich również potrzebę podróży z dala od domu.

Przykładowo, biznesmen chcąc powstrzymać krytyczne informacje na temat swoich interesów mógłby zasypać pozwami dziennikarzy i aktywistów demaskujących działania jego firm. Wszystko to byłoby tylko pokazem siły. Biznesmena stać na wieloletnią batalię prawną, jednak budżet dziennikarza mógłby tego nie przetrzymać.

Kilkanaście stanów w USA wprowadziło ustawodawstwo przeciwdziałające atakom SLAPP. Przewidują one różne formy ochrony przed pozwami, w tym między innymi: ochronę wypowiedzi o znaczeniu publicznym, procedury umożliwiające wczesne odrzucenie pozwu, czy odzyskiwanie kosztów poniesionych na obronę przed SLAPP. [2]

Senat przygotował projekt zmian w procedurze karnej dający możliwość uzyskania od skarbu państwa odszkodowania czy zadośćuczynienia za niewątpliwie niesłuszne oskarżenia. Rozwiązania zapobiegające bezsensownym oskarżeniom szykuje też UE. Ponad 100 organizacji pozarządowych zaapelowało do unii o wzmocnienie ochrony osób zabierających głos w interesie publicznym.