Niespójna definicja produktu na gruncie ustaw podatkowych

Precyzując powyższe, warto również w ramach powyższej klasyfikacji wskazać Polską Klasyfikację Wyrobów i Usług (PKWiU 2015). Jest ona klasyfikacją produktów pochodzenia krajowego oraz z importu, przy czym, pod pojęciem produktów rozumie się wyroby i usługi. Wyrobami są surowce, półfabrykaty, wyroby finalne oraz zespoły i części tych wyrobów - o ile występują w obrocie. Usługi stanowią:

• wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarczych prowadzących działalność o charakterze produkcyjnym, tzn. usługi dla celów produkcji nietworzące bezpośrednio nowych dóbr materialnych,
• wszelkie czynności świadczone na rzecz jednostek gospodarki narodowej oraz na rzecz ludności, przeznaczone dla celów konsumpcji indywidualnej, zbiorowej i ogólnospołecznej.

Co istotne, pojęcie usług nie obejmuje czynności związanych z wytwarzaniem wyrobów (włączając półfabrykaty, elementy, części, obróbkę elementów) z materiałów własnych przedsiębiorstwa, na zlecenie innych jednostek gospodarki narodowej, przeznaczonych do celów produkcyjnych lub do dalszej odsprzedaży oraz z reguły nie obejmuje wytwarzania wyrobów na indywidualne zamówienie ludności, z materiałów własnych wykonawcy.

Natomiast inaczej został zdefiniowany produkt w kontekście ulgi prowzrostowej. Otóż w art. 26gb ustawy o PIT i art. 18eb ustawy o CIT regulującymi tę ulgę przez produkty rozumie się rzeczy wytworzone przez podatnika.

W praktyce różne definicje produktu powodują, że podatnik nie może przyjąć jednej definicji w zakresie wszystkich rozliczeń podatkowych, a na pewno musimy dokonać zindywidualizowanej oceny w odniesieniu do opisywanych ulg. Zobaczmy to na przykładzie poniższych wyroków. 

Towar a usługa

Warto podkreślić, że wskazane powyżej definicje produktu dotyczące ulgi na prototyp, czy ulgi prowzostowej to nie jedyne definicje produktu funkcjonujące w przepisach prawa.

Definicja produktu w polskim prawie [2], zgodna z dyrektywą 2005/29/WE jest bardzo szeroka i obejmuje towary, usługi, nieruchomości, prawa i obowiązki wynikające ze stosunków cywilnoprawnych. Jest to szersze ujęcie niż w innych ustawach [3], gdzie produkt często ogranicza się do rzeczy ruchomych, nowych lub używanych, naprawianych lub regenerowanych, a także zwierząt i energii elektrycznej. W praktyce, kwalifikacja produktu jako takiego nie sprawiała trudności, ponieważ obejmuje ona wszelkie dobra materialne i niematerialne oferowane konsumentom. Doktryna prawa podkreśla potrzebę szerokiego rozumienia tego pojęcia, co potwierdza Zielona księga z 2007 r., w której Komisja Europejska zauważa konieczność dostosowywania prawa do zmian rynkowych i technologicznych, co implikuje rozszerzanie definicji produktu o nowe formy dóbr.

W definicji produktu [4] użyto terminów "towar" i "usługa". Towar w różnych aktach prawnych może być rozumiany jako rzeczy, ich części, postacie energii, rzeczy ruchome, prawa majątkowe zbywalne, papiery wartościowe, usługi czy roboty budowlane. W ekonomii i potocznie towar to dobro materialne przeznaczone na sprzedaż, w tym ciecze, gazy i zwierzęta. W ustawie o przeciwdziałaniu nieuczciwym praktykom rynkowym towarem są również nieruchomości i przedmioty niematerialne, jak energia czy dobra intelektualne.

Z kolei usługi to każde świadczenie na rzecz osób fizycznych, prawnych lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, które nie jest dostawą towarów. W kontekście dyrektywy 2005/29, usługi i towary są pojęciami komplementarnymi, gdzie usługą jest każde świadczenie nienależące do kategorii towarów.

Jak już wcześniej zostało wskazane jeszcze inną definicję produktu zawiera ustawa o rachunkowości. Natomiast w ustawie o ogólnym bezpieczeństwie produktów [5] zdefiniowano produkt jako rzecz ruchomą nową lub używaną, jak i naprawianą lub regenerowaną przeznaczoną do użytku konsumentów lub co do której istnieje prawdopodobieństwo, że może być używana przez konsumentów, nawet jeżeli nie była dla nich przeznaczona, dostarczaną lub udostępnianą przez producenta lub dystrybutora, zarówno odpłatnie, jak i nieodpłatnie, w tym również w ramach świadczenia usługi. Produktem nie jest rzecz używana dostarczana jako antyk albo jako rzecz wymagająca naprawy lub regeneracji przed użyciem, o ile dostarczający powiadomił konsumenta o tych właściwościach rzeczy.