Opodatkowanie wyrównawcze – trzy nowe podatki dla firm

Opodatkowanie wyrównawcze – trzy nowe podatki dla firm


Projekt polskiej ustawy implementującej postanowienia Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 (dalej: Dyrektywa) o globalnym podatku minimalnym w praktyce wprowadzi trzy nowe podatki: globalny podatek wyrównawczy, podatek od niedostatecznie opodatkowanych zysków oraz krajowy podatek wyrównawczy. W artykule wyjaśnimy zasady ich poboru oraz to, w jakiej relacji pozostają one względem siebie – kiedy będą się wykluczać, a które elementy mają wspólne.

Koncepcja podatku wyrównawczego zawarta na ponad 900 stronach dokumentów OECD, UE oraz polskiej implementacji przewiduje, że przedsiębiorstwa o skonsolidowanych przychodach księgowych równych bądź wyższych niż 750 mln euro będą zobowiązane do dopłacenia podatku wyrównawczego, jeżeli efektywna stawka opodatkowania (dalej: ETR), obliczana według szczegółowych wytycznych z tytułu działalności w danym państwie, będzie niższa niż 15%. W praktyce polskie przepisy o globalnym podatku minimalnym, mające wejść w życie już z początkiem 2025 r., wprowadzą trzy niezależne podatki, które będą miały jednak elementy wspólne, m.in. w zakresie wyliczania podstawy opodatkowania oraz ETR.

Co istotne, planowany sposób polskiej implementacji zakłada, że odpowiedzialność za podatek wyrównawczy w wielu przypadkach będzie spoczywała na polskich spółkach, a nie na zagranicznych centralach. Kluczowe więc będzie ustalenie, który podmiot z grupy odprowadzi podatek wyrównawczy. Poniżej wyjaśniono na przykładach, w jakich sytuacjach poszczególne podatki mogą zostać nałożone na spółkę zlokalizowaną w Polsce. 


Test podatku wyrównawczego

Sprawdź czy możesz zostać objęty opodatkowaniem wyrównawczym

Print

Globalny podatek wyrównawczy

Podatnikiem globalnego podatku wyrównawczego, czyli podatku wdrażającego zasadę włączenia dochodu do opodatkowania (dalej: IIR), co do zasady jest jednostka dominująca najwyższego szczebla. Jeśli jednak jednostka dominująca najwyższego szczebla znajduje się w państwie, które nie wdrożyło przepisów o globalnym podatku minimalnym, lub jednostka dominująca najwyższego szczebla jest podmiotem wyłączonym (np. jednostką rządową), wówczas obowiązek zapłaty podatku przechodzi na podmiot znajdujący się niżej w strukturze.

Inną kategorią podmiotów, które mogą być zobowiązane do zapłaty podatku zgodnie z metodą włączenia dochodu do opodatkowania, są jednostki dominujące w częściowym posiadaniu, w których jednostka dominująca najwyższego szczebla posiada, bezpośrednio lub pośrednio, udział konsolidujący.

  • Założenia:

    • Jednostka dominująca najwyższego szczebla (dalej: UPE) znajduje się w Polsce, gdzie wdrożono zasadę IIR.
    • Jednostki składowe (spółki C i D) znajdują się w nisko opodatkowanej jurysdykcji – ETR dla spółek C i D wynosi 10%.

    Globalny podatek wyrównawczy (5%) zostanie nałożony na zlokalizowaną w Polsce UPE odnośnie do nisko opodatkowanego dochodu jednostek składowych w stosunku do udziału własnościowego posiadanego w sposób bezpośredni lub pośredni w nisko opodatkowanych jednostkach składowych (spółkach C i D). 


Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków

Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków wystąpi w sytuacji, kiedy jednostka dominująca najwyższego szczebla nie jest objęta zasadami podatku wyrównawczego. Ma to miejsce na przykład, gdy taka jednostka jest podmiotem wyłączonym lub jeśli w kraju, w którym ta jednostka funkcjonuje, nie zostały wdrożone przepisy o podatku wyrównawczym. W tej sytuacji może się okazać, że do zapłaty podatku wyrównawczego od niedostatecznie opodatkowanych zysków będzie zobowiązanych kilka podmiotów z różnych krajów. W związku z tym projekt polskiej ustawy implementującej, zgodnie z Dyrektywą, wskazuje sposób alokacji tego podatku. Kalkuluje się go proporcjonalnie – udział podmiotu polskiego obliczany jest według następującego wzoru:

  • Założenia:

    • UPE (spółka A) znajduje się w państwie, w którym nie zostały wdrożone przepisy o globalnym podatku wyrównawczym. Dodatkowo jednostka jest podmiotem nisko opodatkowanym (ETR wynosi <15%).
    • Jednostka niższego szczebla (spółka B) znajduje się w państwie, w którym także nie zostały wdrożone przepisy o globalnym podatku wyrównawczym.
    • Jednostka składowa (spółka C) zlokalizowana jest w Polsce. 

    Podatek wyrównawczy od niedostatecznie opodatkowanych zysków zostanie nałożony na jednostkę składową zlokalizowaną w Polsce odnośnie do nisko opodatkowanych dochodów jednostki dominującej najwyższego szczebla, ponieważ zarówno spółka A, jak i spółka B są zlokalizowane w państwach, które nie wdrożyły zasad Filaru II. 


Krajowy podatek wyrównawczy

Krajowy podatek wyrównawczy będzie miał zastosowanie przed zasadą IIR i zasadą niedostatecznie opodatkowanych zysków (UTPR). Podatek ten będzie nakładany na polskie podmioty z grupy, w przypadku gdy ETR spółek z grupy w Polsce wynosi poniżej 15%. Podatnika krajowego podatku wyrównawczego określa art. 24 projektu polskiej ustawy implementującej, zgodnie z którym mogą nim być:

  • jednostki składowe zlokalizowane w Polsce, które należą do grupy międzynarodowej, której UPE znajduje się poza Polską;
  • jednostki składowe należące do grupy, w której UPE znajduje się w Polsce, ale to grupa ma charakter międzynarodowy;
  • jednostki składowe należące do grupy stricte krajowej.

W szczególnych sytuacjach podatnikiem krajowego podatku wyrównawczego będą jednostki specyficzne, takie jak: stały zakład, jednostka typu joint venture (podmiot utworzony przez minimum dwa niezależne przedsiębiorstwa w celu realizacji konkretnego projektu czy celu biznesowego) czy transparentna podatkowo spółka jawna, która nie dokonała wyboru, aby zostać podatnikiem CIT.

W toku konsultacji publicznych prowadzonych w ramach OECD przedsiębiorstwa międzynarodowe poprosiły o pewne uproszczenia oraz odroczenia w odniesieniu do nowych przepisów. W odpowiedzi na te postulaty wprowadzono tzw. bezpieczne przystanie (ang. safe harbours) o charakterze tymczasowym i stałym. Bezpieczna przystań o charakterze stałym ma zastosowanie do kwalifikowanego krajowego podatku wyrównawczego. Aby krajowy podatek wyrównawczy został uznany za kwalifikowany, musi być:

  • oparty na właściwym standardzie rachunkowości,
  • spójny z zasadami kalkulacji z IIR oraz
  • zaaprobowany przez OECD.

Krajowy podatek wyrównawczy w formule bezpiecznej przystani wyłączy zastosowanie innych zasad poboru podatku wyrównawczego, które obowiązują w innych państwach. Dzięki temu grupa międzynarodowa będzie musiała przeprowadzić tylko jedno obliczenie (a nie dwa, co miałoby miejsce na podstawie zasady włączenia dochodu w państwie centrali oraz na podstawie krajowego podatku wyrównawczego, ale o charakterze niekwalifikowanym i nieuprawniającym do zakwalifikowania jako bezpieczna przystań). W poniższych przykładach będziemy odnosić się do krajowego podatku wyrównawczego w formule bezpiecznej przystani. 

  • Założenia:

    • UPE jest zlokalizowana w państwie A, w którym wdrożono przepisy Filaru II.
    • Jednostka składowa (spółka C) znajduje się w nisko opodatkowanej jurysdykcji (w Polsce, ETR wynosi <15%).

    Zgodnie z zasadą pierwszeństwa krajowy podatek wyrównawczy zostanie nałożony na zlokalizowaną w Polsce jednostkę składową odnośnie do nisko opodatkowanego dochodu. Zakładając, że będzie on w formule bezpiecznej przystani, nie zajdzie potrzeba kalkulacji globalnego podatku wyrównawczego na poziomie UPE.




Podsumowanie

Nowy reżim podatku wyrównawczego nakłada na polskie jednostki składowe grup międzynarodowych i krajowych wiele nowych obowiązków oraz stawia przed nimi wiele wyzwań. Jednym z najważniejszych będzie komunikacja w grupie międzynarodowej w celu ustalenia, czy i który podmiot z grupy jest zobowiązany do odprowadzenia podatku wyrównawczego. Innym wyzwaniem będzie pozyskanie danych niezbędnych do obliczenia nowego podatku. Aby wesprzeć Państwa w przygotowaniu do nowych obowiązków, stworzyliśmy cykl webcastów Akademia Podatku Wyrównawczego, w ramach którego szczegółowo omawiamy poszczególne elementy konstrukcyjne nowego podatku.


Kontakt
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Autorzy

Polecane artykuły

Podatek wyrównawczy – nowe wyzwania dla polskich spółek

Zgodnie z projektem polskiej ustawy implementującej postanowienia Dyrektywy Rady (UE) 2022/2523 o globalnym podatku minimalnym, nowe regulacje będą dotyczyć jednostek składowych grup międzynarodowych i grup krajowych, o ile ich skonsolidowane roczne przychody księgowe przekroczą 750 mln EUR. Członkowie zarządu, CFO i dyrektorzy oraz managerowie podatkowi w polskich podmiotach powinni więc przeprowadzić szczegółową analizę m.in. pod kątem definicji: minimalnego przychodu grupowego, jednostki dominującej, jednostki składowej oraz jednostki wyłączonej, by upewnić się, czy ich czy spółka będzie objęta nowymi przepisami.

Podatek wyrównawczy w pytaniach i odpowiedziach

W obliczu globalnych zmian w prawie podatkowym, które mają na celu zapewnienie sprawiedliwego opodatkowania dochodów grup kapitałowych, Polska wprowadza nowe regulacje. Ustawa o opodatkowaniu wyrównawczym jednostek składowych grup międzynarodowych i krajowych jest odpowiedzią na dyrektywę Rady (UE) 2022/2523 dotyczącą globalnego podatku minimalnego. W niniejszym artykule odpowiadamy na najważniejsze pytania związane z tym nowym opodatkowaniem, które ma wejść w życie od 1 stycznia 2025 r.

Odkryj potencjał swojej firmy – zbadaj możliwości ulgi B+R!

Ulga B+R stanowi jedno z najbardziej atrakcyjnych narzędzi podatkowych, które mogą znacząco przyczynić się do rozwoju twojej firmy oraz zmniejszenia obciążeń podatkowych. EY Polska stworzył Test ulgi B+R, który jest narzędziem wspierającym przedsiębiorców w pełnym wykorzystaniu dostępnych ulg podatkowych.