Rewolucyjne zmiany w PIT i CIT od 2021 roku. Podpowiadamy, jak się do nich przygotować

Od 1 stycznia 2021 roku wejdzie w życie zmiana budząca najwięcej kontrowersji. Opodatkowanie spółek komandytowych podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT). Dotychczas nie płaciły one podatku dochodowego, gdyż podatnikami byli jej wspólnicy, którzy rozliczali się proporcjonalnie do swoich udziałów. Teraz również sama spółka stanie się podatnikiem. Będzie ona obłożona podatkiem dochodowym od działalności gospodarczej. Wspólnicy spółek komandytowych będą natomiast płacili podatek dochodowy od wypłaty zysku. W praktyce, zajdzie podwójne opodatkowanie. Raz zyski osiągane przez komandytariuszy będą podlegały podwójnemu opodatkowaniu w momencie ich osiągnięcia przez spółkę i drugi raz w momencie wypłaty profitów wspólnikom. 

Należy również pamiętać, że oprócz samego opodatkowania podatkiem CIT spółki będą musiały stosować się do wszystkich zasad dotyczących tego podatku, np. tych dotyczących cen transferowych, czy ograniczeń w odliczeniach kosztów, np. jeśli spółka otrzymuje faktury od podmiotów powiązanych.

Spółki mogą zdecydować, że znowelizowane przepisy znajdą do nich zastosowanie dopiero od 1 maja 2021 r. Jeżeli podejmą taką decyzję, 30 kwietnia 2021 r. spółka ta będzie zobowiązana do zamknięcia ksiąg rachunkowych. 

Jak się przygotować do zmian? Spółki komandytowe szykując się do zmian podatkowych rozważają wprowadzenie zmian w funkcjonowaniu spółki, by w jak najlepszy sposób zabezpieczyć się przed nowymi obciążeniami. Jedną z możliwych zmian jest zamiana komandytariusza w komplementariusza. Większą zmianą byłoby przekształcenie spółki w zupełnie inną formę działalności np. w spółkę jawną. Niezależnie od rozważanych zmian nie należy działać pochopnie. Trzeba mieć na uwadze cel ustawy, by nie narazić się na zarzut próby uchylania się od opodatkowania. Należy również przeanalizować kwestię odpowiedzialności. To zasadniczy warunek  korzystania z jednokrotnego opodatkowania. 

Nowy obowiązek dotyczący sporządzania raportu z realizacji strategii podatkowej i publikacja go na stronach internetowych został nałożony na podatkowe grupy kapitałowe oraz podatników, których przychody przekraczają 50 mln EUR.

W nowych przepisach brak jest jednak definicji samej strategii podatkowej. Ustawa wskazuje jedynie  zakres raportowania. Jest on bardzo szeroki i wychodzi poza samą ustawę o CIT. Katalog informacji, które należy przedstawić zawiera m.in.: procesy i procedury mające na celu wywiązywanie się z obowiązków podatkowych, dobrowolne formy współpracy z KAS-em, informacje MDR (ilość złożonych raportów o schematach podatkowych i informacje, jak podatnik wywiązuje się z obowiązków nałożonych przepisami MDR), transakcje z podmiotami powiązanymi, realizowane i planowane reorganizacje, wnioski o wydanie interpretacji podatkowych, wnioski o wiążące informacje stawkowe i akcyzowe czy wreszcie rozliczenia z krajami uznawanymi za raje podatkowe.

Taki raport będzie musiał być sporządzony po zakończeniu roku podatkowego. Spółka musi go opublikować na swojej stronie internetowej lub na stronie grupy kapitałowej jeśli sama spółka nie ma własnej witryny). Za niewywiązanie się z obowiązku grozi kara do 250 000 zł.

Więcej o strategii podatkowej pisaliśmy również TUTAJ. Wskazywaliśmy w tym artykule, że samo ujawnianie strategii podatkowej ma swoje plusy i minusy. Z jednej strony powinno przyczynić się to do budowania wizerunku podmiotu jako transparentnego w zakresie podatków i kontaktów z organami podatkowymi. Z tego punktu widzenia może to mieć pozytywny wpływ na jego postrzeganie przez kontrahentów jako wiarygodnego podmiotu. Z drugiej strony analiza strategii podatnika przez organy podatkowe może skutkować częstszymi kontrolami bowiem będą one dysponować szczegółowymi informacjami o funkcjonowaniu strategii podatkowej podatnika. Co więcej, na stronie internetowej spółki, czyli miejscu dostępnym dla każdego pojawią się informacje, które przez konkurencję mogą zostać uznawane za dane wrażliwe choć informacje zawierające tajemnice handlowe są wyłączone z obowiązku raportowania. Granica takiej oceny jest jednak w praktyce bardzo płynna, w szczególności gdy weźmiemy pod uwagę szeroki zakres raportu.

Jak się przygotować do zmiany? Pierwszym krokiem powinna być inwentaryzacja polityki i procedur, które już obowiązują w firmie i ich weryfikacja pod kątem kompletności i aktualności. Kolejnym krokiem powinno być sporządzenie strategii podatkowej i jej implementacja w spółce. Przy sporządzaniu samego dokumentu należy zwrócić szczególną uwagę, by zawierał on wszystkie niezbędne elementy wskazane w ustawie, a z drugiej strony, nie naruszał tajemnic handlowych.

Zmiana w przepisach dotycząca strategii podatkowej wchodzi w życie już 1 stycznia 2021 roku. Z uwagi na brak okresu przejściowego spółki będą zobowiązane do sporządzenia i opublikowania informacji już za 2020 r. 

Nowelizacja ustaw o podatkach dochodowych przyniosła również zupełnie nowy system opodatkowania. Tak zwany estoński CIT. Od 1 stycznia 2021 r. ma on stanowić alternatywę dla tradycyjnego podatku CIT, który pozwoli spółkom zdobyć większe zdolności inwestycyjne oraz przyniesie wzrost produktywności i innowacyjności.

Najważniejszą zaletą nowego systemu opodatkowania jest możliwość odsunięcia w czasie opodatkowania zysków spółki podatkiem CIT tak długo, jak zysk ten nie jest wypłacany ze spółki. Pozwoli to również na odejście od regulacji podatkowych w zakresie ustalania zysków i oparcie się na zasadach rachunkowości. Kolejny atut to obniżenie efektywnej łącznej stawki podatkowej na poziomie spółki i udziałowca, który jest szczególnie ważny z punktu widzenia likwidacji preferencyjnego opodatkowania spółek komandytowych.

Nie wszyscy jednak będą mogli skorzystać z nowego systemu opodatkowania. Krąg jego adresatów jest wąski i obwarowany szeregiem warunków. Stosować estoński CIT będą mogły spółki akcyjne i spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, które spełniają łącznie następujące warunki:

• przychody spółki nie mogą przekraczać 100 mln złotych;
• udziałowcami spółki są wyłącznie osoby fizyczne;
• spółka nie posiada udziałów w innych podmiotach;
• spółka zatrudnia co najmniej 3 osoby fizyczne (z wyłączeniem udziałowców);
• przychody pasywne spółki nie przewyższają przychodów z działalności operacyjnej;
• spółka ponosi nakłady inwestycyjne.

Spółki będą musiały również reinwestować zyski spółki w środki trwałe lub miejsca pracy oraz mogą wybrać ten sposób rozliczeń na określony okres czasu – 4 lata - z możliwością przedłużenia na kolejne czteroletnie okresy.

Projekt przewiduje wiele wyłączeń uniemożliwiających skorzystanie z estońskiego CIT. Nie będą mogły z niego skorzystać m. in.: przedsiębiorstwa finansowe, spółki osiągające dochody w specjalnych strefach ekonomicznych czy spółki w stanie upadłości lub likwidacji oraz podatnicy utworzeni w wyniku działań restrukturyzacyjnych (m. in. połączenia i podziały). Dużym minusem systemu jest również brak możliwości skorzystania jednocześnie z estońskiego CIT i ulgi B+R czy IP Box. 

Więcej o estońskim CIT eksperci EY opowiedzieli podczas webcastu. Zobacz jego nagranie. 

Jak się przygotować do zmian? Spółki zainteresowane estońskim CIT muszą, przede wszystkim, sprawdzić czy spełniają wymogi do skorzystania z tego systemu. Gdy okaże się, że spółka spełnia te warunki pomocne powinno być przygotowanie symulacji i kalkulacji:

• jak wejście w nowy system przełoży się na efektywność podatkową,
• jak będzie wyglądało przejście wyniku podatkowego na rachunkowy,
• jak oszacować skale ewentualnych inwestycji z uwzględnieniem, czy nie będzie efektywniejsze skorzystanie jednak z ulgi B+R lub IP Box,
• jakie są planowane rodzaje i kwoty dystrybucji zysków do udziałowców i jak będą wpływały na efektywność podatkową.

Dopiero wtedy będzie można ocenić, jakie przełożenie na efektywność podatkową spółki będzie miał podatek estoński CIT.

Decyzję o skorzystaniu z estońskiego CIT-u należy podjąć do końca pierwszego miesiąca roku podatkowego, w którym spółka będzie chciała przystąpić do systemu. Jeżeli byłby to już rok 2021, spółka będzie musiała podjąć decyzję do końca stycznia 2021 roku (zakładając, że rozlicza się zgodnie z miesiącami kalendarzowymi). 

Choć ulga abolicyjna nie zostanie formalnie wykreślona z ustawy jej zastosowanie od 1 stycznia 2021 roku zostanie bardzo ograniczone. Zgodnie z propozycją ministerstwa finansów będzie ją bowiem można zastosować tylko do wysokości kwoty zmniejszającej podatek, tj. aktualnie do 1360 zł. Korzyść wynikająca z zastosowania ulgi będzie zatem znikoma, a przewidywany niekorzystny wpływ na wzrost obciążeń podatkowych polskich rezydentów uzyskujących dochody z krajów objętych metodą zaliczenia proporcjonalnego bardzo bliski ostatecznego efektu, gdyby ulgę zlikwidowano całkowicie. Będzie to oznaczało dodatkowe opodatkowanie dochodów osiąganych za granicą według polskich stawek podatku, czyli nawet 32%.

Zagadnienie to zostało szczegółowo opisane w publikacji dotyczącej ulgi abolicyjnej TUTAJ (m.in. dla lepszego zobrazowania zawartych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, przedstawiono w publikacji mapę Unii Europejskiej i świata z odpowiednio oznaczonymi państwami) i rezydencji podatkowej TUTAJ.

Jak można przygotować się do zmian? W pierwszej kolejności należy dokładnie przeanalizować kwestie związane z delegowaniem pracowników za granicę. Zwykle to pracodawca ponosi dodatkowe koszty wyrównania podatkowego z tym związane. Teraz koszty te mogą być relatywnie wyższe. Dlatego zweryfikowanie sytuacji każdego delegowanego pracownika pozwoli ustalić, czy np. nie uległa zmianie jego rezydencja podatkowa. Warto w tym celu skorzystać z przygotowanego przez naszych ekspertów testu rezydencji.

Niszowy dotychczas ryczałt, stosowany najczęściej jedynie dla przychodów z najmu prywatnego, obecnie staje się korzystnym rozwiązaniem dostępnym dla wielu osób fizycznych świadczących usługi w ramach działalności gospodarczej. Od 2021 r. ryczałt od przychodów ewidencjonowanych będzie mogło stosować znacznie więcej podatników dzięki temu, że obecny limit 250 tys. euro zostanie podniesiony do 2 mln euro.

Ponadto, rozszerzony zostanie katalog branż, które będą mogły skorzystać z ryczałtu, a które dziś nie mogły tego robić. Osoby fizyczne świadczące poszczególne wymienione enumeratywnie (wg. klasyfikacji PKWiU) rodzaje usług, także w ramach wolnych zawodów czy w ramach spółki cywilnej lub jawnej skorzystają z niskich stawek podatkowych od 8,5% do 17%. Wśród beneficjentów tych preferencji znaleźli się m.in.:

• doradcy w zakresie (instalowania) oprogramowania;
• osoby świadczące usługi finansowe i ubezpieczeniowe, prawne, rachunkowo-księgowe, podatkowe;
• doradcy świadczący usługi związane z zarządzaniem;
• architekci, inżynierowie;
• osoby świadczące usługi reklamowe, fotograficzne;
• tłumacze;
• osoby świadczące usługi kulturalne, rozrywkowe, związane ze sportem czy rekreacją.

Jak można przygotować się do zmian? Firmy powinny przedyskutować nadchodzące zmiany ze swoimi kluczowymi dostawcami i doradcami świadczącymi dla nich usługi w ramach działalności gospodarczej. Warto przygotować estymacje pozwalające podjąć decyzję i dokładnie zaplanować zmianę formy opodatkowania, aby jak najszybciej korzystać z najniższych stawek podatkowych. Przy tej okazji zalecamy przygotowanie polityki współpracy z kluczowymi kontrahentami świadczącymi usługi w ramach działalności gospodarczej (B2B), aby wyeliminować ryzyka związane z tzw. „testem przedsiębiorcy”. 

Nowelizacje ustaw o podatkach dochodowych wprowadzają również następujące zmiany:

• rozszerzony obowiązek dokumentowania transakcji. Nowym obowiązkiem będzie dokumentacja transakcji ze spółkami z tzw. rajów podatkowych. Dokumentacja będzie musiała zawierać uzasadnienie gospodarcze transakcji, w szczególności opis spodziewanych korzyści ekonomicznych, w tym korzyści podatkowych;
• zaostrzenie zasad amortyzacji podatkowej i zbliżenie ich do zasad bilansowych. W praktyce wyeliminowana zostanie możliwość modyfikowania stawek amortyzacji, również w specjalnej strefie ekonomicznej;
• nałożenie na wybranych podatników CIT publikacji zmian w zakresie cen transferowych;
• ograniczenie możliwości rozliczania strat podatkowych przez podatników, którzy przejęli majątek innych podmiotów stanowiący przedsiębiorstwo lub jego zorganizowaną część w wyniku połączenia, aportu lub zakupu sfinansowanego wkładem pieniężnym. Starty nie będą mogły być odliczane od dochodu;
• zdefiniowanie spółek nieruchomościowych i wprowadzenie dodatkowych obowiązków przewidzianych dla takich spółek;
• zwolnienia z tzw. podatku minimalnego w czasie epidemii;
• podwyższenia progu dla stosowania stawki 9% CIT do 2 mln EUR.