Łagodzenie wysokich cen detalicznych energii i wsparcie zagrożonych firm
Pierwszy zestaw środków przedstawionych w komunikacie ma na celu zaradzenie gwałtownie rosnącym cenom energii, pogłębionym przez niepewność dostaw spowodowaną inwazją rosyjską. Wzrost cen energii z dużym prawdopodobieństwem przyczyni się do pogłębienia ubóstwa, wpłynie na spadek konkurencyjności przedsiębiorstw i doprowadzi do wyższych cen wielu towarów, w szczególności żywności.
W pierwszej kolejności, Komisja potwierdza, że zgodnie z art. 5 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2019/944 z dnia 5 czerwca 2019 r. w sprawie wspólnych zasad rynku wewnętrznego energii elektrycznej w obecnych, wyjątkowych okolicznościach państwa członkowskie mogą ustalać ceny regulowane dla wrażliwych konsumentów, gospodarstw domowych i mikroprzedsiębiorstw, aby pomóc chronić konsumentów i całą gospodarkę. Załącznik 1 do komunikatu Komisji w sprawie planu RePowerEU zawiera wytyczne dotyczące stosowania tego artykułu, przypominając, że pozwala on na wyjątkowe, ograniczone w czasie wdrożenie cen regulowanych w szczególnych okolicznościach.
Komisja potwierdza również, że państwa członkowskie mogą rozważyć tymczasowe środki podatkowe od zysków nadzwyczajnych i redystrybuować do konsumentów część przychodów sektora energetycznego, w szczególności pochodzących z handlu uprawnieniami do emisji (mechanizm transferu). Takie środki muszą spełniać określone kryteria, aby zapewnić ich proporcjonalność, ograniczenie w czasie i uniknięcie nadmiernych zakłóceń rynku. Załącznik 2 określa warunki jakie powinny spełniać te instrumenty. Komisja odwołuje się również do tzw. ogólnej klauzuli korekcyjnej Paktu Stabilności i Wzrostu, która umożliwia państwom członkowskim stosowanie elastyczności fiskalnej podczas poważnych wstrząsów gospodarczych.
Ponadto Komisja zachęca do kontynuacji środków wprowadzonych przez zestaw narzędzi do regulacji cen energii (ang. Energy Prices Toolbox) z października ubiegłego roku, tj. możliwości zapewnienia krótkoterminowego wsparcia przedsiębiorstwom dotkniętym wysokimi cenami energii poprzez zastosowanie unijnych zasad pomocy publicznej lub możliwe ustanowienie nowych tymczasowych ram kryzysowych pomocy publicznej w celu udzielenia wsparcia przedsiębiorstwom dotkniętym kryzysem (Załącznik 3). Ocena możliwości poprawy struktury rynku energii elektrycznej oraz wprowadzenie alternatywnych mechanizmów ustalania cen to kolejne pilne działania opisane w komunikacie, mające na celu kontrolę cenową.
Przygotowanie do kolejnego okresu zimowego
Drugi zestaw środków dotyczy osiągnięcia wyższych poziomów napełnienia magazynów gazu, w celu dobrego przygotowania do kolejnego sezonu grzewczego. Według komunikatu obecne dostawy gazu wystarczą do końca obecnego sezonu nawet w przypadku całkowitego wstrzymania dostaw z Rosji. Jednakże, aby być dobrze przygotowanym na następną zimę, napełnianie magazynów gazu w całej UE powinno rozpocząć się już teraz.
Komisja zapowiedziała przedstawienie propozycji legislacyjnej zgodnie z którą będzie wymagać, , aby istniejąca infrastruktura magazynowa na terytorium UE była wypełniona do co najmniej 90% ich pojemności do 1 października każdego roku.
Komisja będzie wspierać skoordynowane operacje uzupełniania gazu, na przykład poprzez wspólne zaopatrzenie, zbieranie zamówień i dopasowywanie dostaw. Biorąc pod uwagę, że nie wszystkie państwa członkowskie dysponują na swoim terytorium możliwościami magazynowania, Komisja ustanowi mechanizm dla sprawiedliwego podziału kosztów zapewnienia bezpieczeństwa dostaw. Nowe połączenia międzysystemowe, niezbędne dla nieprzerwanego przepływu energii w całej UE, powinny być kompatybilne z wodorem.
Uniezależnienie UE od rosyjskiego gazu
Ostatni zestaw działań odnosi się do likwidacji uzależnienia Europy od rosyjskiego gazu na długo przed 2030 r. i opiera się w pierwszej kolejności na dywersyfikacji dostaw energii poprzez zwiększenie importu LNG oraz importu gazociągowego od dostawców spoza Rosji.
Kolejnym krokiem w dywersyfikacji źródeł energii jest podwojenie rocznej produkcji biometanu do 2030 r., w szczególności z odpadów i pozostałości rolniczych.
Dalsze zastępowanie rosyjskiego gazu przyspieszy rozwój ram regulacyjnych promujących europejski rynek wodoru, wsparcie rozwoju zintegrowanej infrastruktury gazowej i wodorowej, magazynów i portów w ramach inicjatywy europejskiej inicjatywy na rzecz wodoru.
Innym środkiem ułatwiającym wdrażanie projektów dotyczących energii odnawialnej będzie przyspieszenie i uproszczenie wydawania pozwoleń na odnawialne źródła energii. Rozwój łańcucha wartości sektora energetyki słonecznej i wiatrowej oraz pomp ciepła jeszcze bardziej zmniejszy zależność UE od paliw kopalnych.
Komisja zapowiedziała również przedstawienie wytycznych dotyczących tego, kiedy i w jaki sposób wykorzystywać piaskownice regulacyjne, aby umożliwić testowanie innowacyjnych technologii, produktów lub usług, które mają na celu usprawnienie wdrażania odnawialnych źródeł energii i ochrony środowiska. Dekarbonizacja przemysłu w celu szybszego przejścia na elektryfikację i odnawialny wodór jeszcze bardziej zwiększy nasze możliwości produkcji opartej o technologie niskoemisyjne.
Podsumowanie
Działania ogłoszone w RePowerEU pochodzą w dużej mierze z unijnego Zielonego Ładu – flagowej inicjatywy, której głównym celem jest uczynienie Europy neutralną dla klimatu w tej połowie tego stulecia. Istotną nowością jest przyspieszony horyzont czasowy, który stanowi nowy bodziec do realizacji celów przyjętych wcześniej propozycji legislacyjnych w ramach pakietu Fit for 55 i pakietu grudniowego. Podczas gdy firmy wciąż starają się ocenić jaki wpływ na ich działalność będą miały polityki Zielonego Ładu, obecnie muszą uwzględnić również możliwość powstania nowych regulacji zapowiadanych w ramach RePowerEU.
