Türkiye Elektrikli Araç Ekosistemi ve Dönüşümü (Birinci Sayı)

13 May 2025

Kategori EY-Parthenon

İlgili konular

"Türkiye elektrikli araç ekosistemi ve dönüşümü" serisi elektrikli araç pazarı, şarj istasyon ağı ve batarya teknolojisi olmak üzere 3 sayıda yayımlanacaktır.

"Türkiye elektrikli araç ekosistemi ve dönüşümü" serisine genel bakış

1. Elektrikli araç pazarı

Küresel pazarda ve Türkiye pazarında elektrikli araç parkı ve satışları, tüketici davranışları ve adaptasyon, marka bazlı analizler, arzı ve talebi etkileyen faktörler, gelecek projeksiyonları

2. Şarj istasyon ağı

Küresel ve yerel altyapı gelişimi, teknolojik ayrımlar ve kırılım (örn. AC / DC), maaliyet ve kırılımlar, sektör trendleri, Türkiye’de şehir bazlı şarj istasyon ağı

3. Batarya teknolojisi

Charging the batteries of the elecric motor

Batarya türleri ve kapasiteleri, küresel üretim ve liderler, talep ve sürdürülebilirlik, teknolojik gelişmeler, Türkiye’nin konumu ve geleceği

Küresel elektrikli araç pazarı Çin liderliğinde hızla büyürken, Türkiye’deki vergi avantajları, yerli üretime yapılan yatırımlar ve teknolojik gelişmeler popülerliğini artırmaktadır

Elektrikli araç pazarı yönetici özeti

1. Küresel elektrikli araç pazarı

2024 itibarıyla dünya genelinde 55,9 milyon elektrikli araç parkına ulaşılırken, Çin %54’lük pazar payına sahiptir. 
Elektrikli araç satışları 2022-2024 arasında %66 artarak 17,0 milyona ulaşmıştır ve Çin, küresel satışların %56’sını oluşturmaktadır.
Araç üreticileri bazı kısa vadeli elektrikli araç üretim ve satış hedeflerini ertelemiş olsa da uzun vadeli iddialı elektrikli araç üretim ve satış hedefleri değişmemiştir.

2. Türkiye elektrikli araç pazarı

 Türkiye'de 2024’te gerçekleşen 115.236 elektrikli araç satışı, toplam satışların %11,8’ini oluşturmuştur.
Türkiye ve Amerika merkezli elektrikli araç üreticilerinin piyasaya girmesi, yerli üretim ve ÖTV teşvikleriyle 2023 1. çeyreğinde %2,8 olan elektrikli araç satış payı 2024’ün son çeyreğinde %16,9’a ulaşmıştır. 
2022-2024 yılları arasında elektrikli araç parkı %255’lik bileşik büyüme oranı göstermiş olsa da 2024 Aralık ayı itibarıyla elektrikli araç parkı 154 bin araç ile sadece %1,1’lik pay elde edebilmiştir.

3. Elektrikli araç tüketicisi davranışları

Tüketiciler menzil, şarj altyapısı ve batarya maliyetlerini yeni araç alım kararı süreçlerinde öncelikli görmektedir.
Elektrikli araçlara olan ilgi artmakta ve yeni teknolojilere sahip sistemler şarj sürelerini kısaltarak bu ilgiyi desteklemektedir.

4. Gelecek öngörüleri

 Şarj altyapısının iyileştirilmesi ve menzil artırımı, elektrikli araçlara geçişte kritik öneme sahiptir.
Avrupa Yeşil Mutabakatı'nın etkisiyle beraber Türkiye’de elektrikli araç üretim yatırımlarının hızlanması beklenmektedir.
Hibrit araçlara olan talep devam ederken, şarj edilebilir hibrit modeller pazarın daha da hızlı büyümesine etki etmektedir.

Bölüm 1

Küresel elektrikli araç pazarı

2024’te küresel elektrikli araç satışları bir önceki yıla göre %23 artarak 17 milyona ulaşırken satışların %56’sı Çin’de gerçekleşmiştir.

Küresel elektrikli araç satışları, 2014-2024 (milyon adet, %)

Yorumlar

Çin, elektrikli araç sektörünü sübvanse ederek ve düşük maliyetlerle fiyat avantajı sağlayarak 2014’te %22 olan pazar payını 2024’te %56’ya çıkarmıştır.
ABD’nin elektrikli araç payının 2019’da %16 iken 2022’de %10’a gerilemesi, yetersiz şarj altyapısı, artan rekabet, sübvansiyonların azalması gibi faktörlerden kaynaklanmıştır.
2022’de güncellenen Temiz Araç Vergi Kredisi koşulları ve elektrikli araç fiyatlarındaki indirimler, ABD’de tüketicilerin krediye ulaşımını kolaylaştırarak ABD’deki elektrikli araç satışlarının artmasını sağlamıştır.
2020 yılında AB’deki EV satışlarının Çin’e yaklaşması, AB’nin uyguladığı sıkı CO2 emisyon azaltma politikaları ve çeşitli sübvansiyon, vergi indirimleri ve hibeler sayesinde gerçekleşmiştir.

Elektrikli araç parkı 2019-2024 arasında %51’lik YBBO göstermiş olsa da Çin, ABD ve AB haricindeki elektrikli araçların dünyanın toplam elektrikli araç parkındaki payı %15’tir.

Çin, ABD, AB ve Globaldeki elektrikli araç parkı, 2019-2024 (milyon adet)

Yorumlar

Dünya genelinde 2023’te yaklaşık 14,0 milyon, 2024’te ise yaklaşık 15,9 milyon yeni elektrikli araç kaydı yapılarak toplam sayı 55,9 milyona ulaşmıştır.
2024 yılında toplam elektrikli araç parkının %54’ü Çin’de, %19’u AB’de ve %12’si ise ABD’de bulunmaktadır.
Elektrikli otomobil satışları küresel olarak artmasına rağmen, Çin ve AB’nin elektrikli araç parkındaki toplam payı 2024 yılında %73’tür.

Bölüm 2

Türkiye elektrikli araç pazarı

Türkiye’de EA satışlarının toplam araç satışlarındaki payı, EA dönüşümüne önderlik eden Çin ve Almanya gibi ülkelerin gerisinde kalmış olsa da, hızla artırmaktadır.

Seçili ülkelerde araç satışlarında elektrikli araç payı, 2019-2023 (%)

Türkiye’de araç satışları 2022-2024 yılları arasında %65 artmış olsa da bu artış elektrikli araçlarda %1219, hibrit araçlarda ise %175 olmuştur.

Türkiye’de motor tipine göre araç yıllık satışları, 2018-2024 (bin adet)

Yorumlar

 Türkiye'de elektrikli araç satışlarını artırmak amacıyla ÖTV indirimleri ve doğrudan sübvansiyonlar gibi çeşitli teşvikler 2020 yılından itibaren uygulanmaya başlanmıştır.
2022'de şarj istasyonu altyapısının yaygınlaştırılması için özel sektör yatırımları desteklenmeye başlanmıştır.
Ayrıca, yerli elektrikli araç üretimi teşvikleri de artırılarak üretim maliyetlerinin azalması ve elektrikli araçların yaygınlaşması sağlanmıştır.
2023’te ise Türkiye’de Amerikalı ve Türk menşeili elektrikli araç üreticilerinin pazara giriş yapmasıyla birlikte elektrikli araç satışlarında 2022’ye kıyasla %754 artış gözlemlenmiştir.

Elektrikli araç satışları 2022-2024 arasında hibrit araçlara kıyasla daha hızlı artmış olsa da 2024 yılında elektrikli araçlara kıyasla %50 daha fazla hibrit araç satışı yapılmıştır.

2022’de hibrit modeller toplam hibrit ve elektrikli araç satışlarında %88 pay elde ederken içten yanmalı motor haricinde en çok tercih edilen motorlu araç tipi olmuştur.

 2023’te yerli ve yabancı elektrikli araç üreticilerinin pazara girişi ve şarj istasyon ağının genişlemesiyle elektrikli araç satışları 2022’ye kıyasla %754 artmıştır.
Bunun sonucunda hibrit araçların toplam hibrit ve elektrikli araç satışlarındaki payı %88’den %59’a kadar gerilemiştir.

2024’te hibrit araç satışları, gerek elektrikli araçlara göre menzil avantajı, gerekse ÖTV indirimleriyle beraber tüketicilere daha cazip gelerek önemli bir artış göstermiştir.
Bu avantajlarına rağmen, elektrikli araçlarda artan tüketici tercihiyle beraber 2024’te elektrikli araç satışı 2023’e kıyasla 40.578 adet artmış ve %40’lık payını korumuştur.

Elektrikli araç odaklı üretim yapan oyuncular Türkiye pazarında Avrupa menşeili büyük araç üreticilerini geride bırakarak elektrikli araç pazarını büyütmüştür.

Marka bazında bataryalı elektrikli araç satışları ve elektrikli araç pazarındaki satış payı, 2021-2024 (adet, %)

Yorumlar

Hem yerli bir oyuncunun, hem de Çin menşeili fiyat açısından avantajlı görülen yeni markaların Türkiye pazarına girmesi, pazarın çeşitlenmesini ve rekabetin artmasını sağlamıştır.
Premium markaların elektrikli araç satışlarında öne çıkması yüksek gelirli tüketicilerin elektrikli araçlara eğiliminin yüksek olduğuna işaret etmektedir.
2024’te birinci sırada 30.093 satış adedi ile yine Türkiye merkezli elektrikli araç üreticisi yer almıştır.
Güney Kore merkezli araç üreticisinin yeni modelinin 2024’ün ilk çeyreğinde pazara sürülmesi markayı 5. sıraya taşımıştır.

Çin merkezli üreticilerin Türkiye’de üretim ve Ar-Ge yatırımları hem vergi avantajı yoluyla fiyatları düşürecek, hem de Türkiye’deki elektrikli araç satışlarını artıracaktır.


Şirket	Yapılan yatırım açıklaması	Yıl	Yatırım detayları
Önde gelen Çin merkezli elektrikli araç üreticisi	Yıllık 150 bin araç kapasiteli BEV ve otomobil üretim tesisi ile sürdürülebilir mobilite teknolojilerine yönelik Ar-Ge merkezi kurulmasını içeren anlaşma kapsamında, tesisin 2026 sonunda üretime başlaması ve 5 bin kişiye doğrudan istihdam sağlaması beklenmektedir.	2026	1 milyar ABD Doları
Önde gelen Çin merkezli elektrikli araç üreticisi	Yıllık 50 binden fazla üretim kapasitesine sahip olan bir fabrika kurmayı hedeflemektedir.	n.a.	n.a.
Önde gelen Çin merkezli elektrikli araç üreticisi	150 bin üretim kapasiteli fabrikanın inşası, batarya yatırımı ve AR-GE yatırımıyla üretimin %52 yerlilikte olması planlanmaktadır.	2023	1.6 milyar ABD Doları
Önde gelen Çin merkezli elektrikli araç üreticisi	150 bin üretim kapasiteli fabrikanın Samsun’da inşası, AR-GE merkezi ve tedarikçi parkı oluşturulması değerlendirilmektedir.	2026	1 milyar ABD Doları

Bölüm 3

Elektrikli araç tüketicisi davranışları

Küresel Mobilite Tüketici Endeksine göre elektrikli araçlara olan ilgi özellikle 2020-2022 arasında hızla artmış, 2023 ve 2024’te ise benzer seviyelerde seyretmiştir

Elektrikli araç tipine göre satın alma olasılığı, 2020-2024

Analizler

Ekonomik belirsizlikler, yüksek faiz oranları ve yeniden düzenlenen sübvansiyonlar nedeniyle geçici bir piyasa küçülmesine rağmen, elektrikli araçlara yönelik tüketici güveni hem kısa hem de uzun vadede olumlu sinyaller vermeye devam etmektedir.
Gelecekteki elektrikli araç talebinin ve tüketici tercihlerinin, bölgesel altyapı farklılıkları ve gelişen politikalar çerçevesinde şekillenmesi beklenmektedir.
Özellikle menzil ve şarj istasyon ağı gibi noktalara önem veren içten yanmalı motor sahiplerinin kısa vadede hibrit araçları tercih etmesi, kısa vadeli elektrikli araç adaptasyonunu azaltmakta ve hibrit araçları bir geçiş trendi olarak ortaya çıkarmaktadır.

Enerji fiyatlarındaki artışlar tüketicileri elektrikli araca yöneltmektedir fakat mali teşvikler azaldığı için bu durum tüketicileri elektrikli araç satın almaya iten neden olmaktan çıkmıştır

Tüketici endeksine göre 2022-2024 arası elektrikli araç satın alma nedenleri

Küresel Mobilite Tüketici Endeksine göre tüketicilerin elektrikli araç satın alma olasılığının en yüksek olduğu bölge ve ülke sırasıyla Asya ve Çin olarak görülmektedir

Tüketici endeksine göre bölgesel elektrikli araç satın alma yatkınlığı (2023-2024)

Bölüm 4

Gelecek öngörüleri

Şarja erişimin kolaylaşması, ön maliyet ve bakım masraflarının azalması, teknolojik gelişmeler ve regülasyonlar gibi faktörler elektrikli araç adaptasyonunu artıracaktır (1/2)


Şarj altyapısı	Menzil ve batarya teknolojileri	Fiyatlandırma	Arzı etkileyecek regülasyonlar
Türkiye'de elektrikli araç şarj istasyonlarının sayısı artsa da, yaygın ve güvenilir bir şarj ağı oluşturmak, elektrikli araçlara geçişi hızlandırmak için kritik önem taşıyor  Özellikle otoyollardaki hızlı şarj istasyonları, uzun mesafe yolculukları için tüketici güvenini artıracaktır	Türkiye’de yol koşulları ve kullanıcı alışkanlıkları göz önüne alındığında menzil, kullanıcıların elektrikli araca geçişi için önemli bir faktördür  Türkiye'de çoğu elektrikli araç 250-400 km arası menzil sunarken, bazı üst segment modeller 400 km’yi aşabilmektedir  Batarya teknolojilerindeki gelişmelerle menzilin 600 km’ye ulaşması hedeflenmektedir	Uzun vadede elektrikli araç sahibi olmanın toplam maliyeti daha düşük olsa da (şarj maliyeti, servis ve bakım maliyetleri / süreleri vs.) ön maliyetin yüksek olması satışların düşük olmasına yol açmaktadır  Elektrikli araçların başlangıç fiyatları genellikle içten yanmalı araçlara göre daha yüksek olsa da devlet teşvikleri ve sübvansiyonlar bu fiyat farkını azaltmaktadır  Çin merkezli araç üreticilerinin Türkiye’de üretime başlaması bu araçlara ÖTV avantajı sağlayacak ve ön maliyeti aşağı çekecektir	Avrupa’nın sürdürülebilirlik yol haritası uyarınca 2035 yılından itibaren içten yanmalı motorlu araçların satışının yasaklanması öngörülmekteyken bu hedef Türkiye için 2053 olarak belirlenmiştir  Avrupa Yeşil Mutabakatı’nın Avrupa’da EA talebini artırması, bu sebepten dolayı Türkiye’deki araç üreticilerinin Avrupa’ya ihracatlarını korumak için elektrikli araç yatırımlarını hızlandırması öngörülmektedir  Ticaret Bakanlığı, Eylül 2024’te yayımlanan bir düzenlemeyle Avrupa Birliği ve STA1 dışı ülkelerden şarj edilebilir hibrit araçların ithalatını zorlaştırarak Çin ve Japonya gibi ülkelerden araç tedariğini sınırlandırmıştır

Şarja erişimin kolaylaşması, ön maliyet ve bakım masraflarının azalması, teknolojik gelişmeler ve regülasyonlar gibi faktörler elektrikli araç adaptasyonunu artıracaktır (2/2)


Kentleşme	İçten yanmalı araçların evrilmesi	Ar-Ge ve yerli üretim	Elektrikli araç hizmetleri
Özellikle büyük şehirler gibi sürücülerin uzun menzile ihtiyaç duymadıkları noktalarda, elektrikli araçların diğer araçlara göre sundukları sürdürülebilirlik ve yakıt tasarrufu gibi avantajlar elektrikli araçlara geçişi hızlandırabilecek unsurlardır  İş yerleri, otoparklar, benzin istasyonları gibi şehir içindeki lokasyonlarda şarj dolum noktalarının yaygınlaşmasının elektrikli araç adaptasyonunu hızlandırması beklenmektedir	İçten yanmalı araçlar, biyoyakıtlar ve e-yakıtlar (e-fuel) gibi alternatif enerji kaynaklarıyla daha sürdürülebilir hale gelmektedir  İçten yanmalı motorların daha sürdürülebilir hale gelmesi, özellikle mevcut kullanıcıların elektrikli araçlara geçişini yavaşlatabilecek bir faktördür	Yerli elektrikli araç üreticisinin üretim kapasitesini artırması, yabancı elektrikli araç üreticilerinin Türkiye’de üretime başlama planları ve vergi avantajları elektrikli araç fiyatlarını azaltabilecek ve elektrikli araç adaptasyonunu artıracaktır  Buna ek olarak, farklı firmaların Türkiye’de pazara girişiyle rekabetin artması ve Ar-Ge faaliyetlerine olan yatırım elektrikli araçlar hakkında ülkedeki bilgi ve birikimi artıracak ve elektrikli araç ekosistemini genişletecektir	Elektrikli araçlara özel sigorta, bakım ve destek hizmetlerinin geliştirilmesi tüketicilerin bakım ve batarya değişim maliyetleriyle ilgili olan endişelerini giderecek ve elektrikli araç tercihini artıracaktır  Özellikle son yıllarda popülerleşen araç paylaşım ve mobilite platformlarında (örn. car-sharing) elektrikli araçların kullanımının yaygınlaştırılması hem elektrikli araç popülerliğini artıracak hem de Türkiye’nin sürdürülebilirlik hedeflerine ulaşmasını kolaylaştıracaktır

Bu makale hakkında

Yazarlar

Cem Çamlı

EY Türkiye Enerji Sektörü Lideri
Yusuf Bulut

EY-Parthenon Türkiye Şirket Ortağı

EY, global kuruluşun adı olup her biri ayrı bir tüzel kişilik olan Ernst & Young Global Limited'in üye firmalarından bir veya daha fazlasını ifade edebilir. Ernst & Young Global Limited, garanti sınırlamalı bir İngiliz şirketi olup müşterilere hizmet vermez. Kuruluşumuz hakkında daha fazla bilgi için lütfen ey.com adresini ziyaret edin.

EY-Parthenon, dünya çapında bir dizi EY üyesi firmanın strateji danışmanlığı hizmetleri sunduğu bir markadır.