MSSF 18 jest największą zmianą w prezentacji wyników finansowych w ostatnim czasie i wymaga od spółek ponownej analizy ogólnej struktury rachunku zysków i strat.
Nowe cechy podstawowych sprawozdań finansowych
Jedną z kluczowych cech MSSF 18 jest wymóg klasyfikowania wszystkich pozycji przychodów i kosztów do jednej z pięciu kategorii: operacyjnej, inwestycyjnej, finansowej, podatku dochodowego i działalności zaniechanej. Pierwsze trzy kategorie są nowe; MSSF 18 zawiera szczegółowe wytyczne, które mają pomóc sporządzającym sprawozdanie finansowe w identyfikacji pozycji, które należy zaklasyfikować do każdej z nich, zwłaszcza w przypadku przedsiębiorstw, których głównym przedmiotem działalności jest inwestowanie w aktywa lub udzielanie finansowania klientom. Uzupełnieniem tych kategorii jest wymóg prezentowania następujących pozycji podsumowujących: „zysk lub strata z działalności operacyjnej”,„zysk lub strata przed finansowaniem i podatkiem dochodowym” oraz „zysk lub strata”.
Nowy standard wymaga również, by agregacja i dezagregacja pozycji aktywów, zobowiązań, kapitału własnego, przychodów, kosztów i przepływów pieniężnych opierały się na wspólnych cechach. Spółki są zobowiązane do agregacji lub dezagregacji pozycji w celu przedstawienia ich w podstawowych sprawozdaniach finansowych, by zapewnić użyteczne i ustrukturyzowane podsumowania. Ponadto w informacji dodatkowej do sprawozdania finansowego jednostki mają obowiązek agregować lub dezagregować pozycje, by dostarczyć istotne informacje, ale nie mogą przy tym ich przysłaniać.
Oczekuje się, że po wejściu w życie MSSF 18 nowe wytyczne i wymogi mające zastosowanie do kategorii, pozycji podsumowujących zwiększą ich porównywalność między spółkami. Na przykład, zysk lub strata z działalności operacyjnej jest zdefiniowanym terminem zgodnie z MSSF 18 mającym zastosowanie do wszystkich jednostek, co pozwoli użytkownikom lepiej zrozumieć wyniki działalności spółki i porównać zysk lub stratę z działalności operacyjnej między poszczególnymi firmami.
MSSF 18 daje spółkom możliwość ponownego przeanalizowania i zmiany strategii komunikacyjnej dotyczącej wyników finansowych oraz określenia MPMs w przyszłości.
Wskaźniki efektywności zdefiniowane przez kierownictwo (MPMs)
Kolejną ważną cechą nowego standardu są wskaźniki efektywności zdefiniowane przez kierownictwo (MPMs). MPM to suma częściowa przychodów i kosztów, która nie jest wymieniona w standardach rachunkowości MSSF, a jej prezentacja lub ujawnienie przez standardy rachunkowości MSSF nie jest wyraźnie wymagane. Spółki wykorzystują MPMs w komunikacji publicznej poza sprawozdaniami finansowymi, aby przekazać użytkownikom komentarz zarządu, do wyników finansowych jednostki jako całości.
Co więcej, MSSF 18 wymaga od jednostek ujawniania informacji o wszystkich MPMs w jednej nocie sprawozdania finansowego. Wymaga również ujawnienia sposobu obliczania miary efektywności, sposobu, w jaki dostarcza użytecznych informacji użytkownikom oraz uzgodnienia z najbardziej porównywalną sumą częściową określoną przez standardy rachunkowości MSSF.
Ponieważ zgodnie z MSSF 18 MPMs są wymaganymi ujawnieniami, będą podlegać audytowi. Wymogi dotyczące ujawniania informacji zwiększą również przejrzystość i skuteczność komunikacji wyników finansowych jednostki.
Pomyślne wdrożenie MSSF 18 będzie wymagało od spółek aktualizacji procesu zamykania sprawozdań finansowych i wprowadzenia niezbędnych zmian w systemach, przy należytym uwzględnieniu potrzeb informacyjnych użytkowników sprawozdań finansowych, w szczególności inwestorów.
Data wejścia w życie i okres przejściowy
MSSF 18 obowiązuje dla rocznych okresów sprawozdawczych rozpoczynających się 1 stycznia 2027 r. lub później i ma być stosowany retrospektywnie dla okresów porównawczych. Jeśli podmiot sprawozdawczy stosuje MSR 34 Śródroczna sprawozdawczość finansowa przy sporządzaniu skróconych, śródrocznych sprawozdań finansowych w pierwszym roku stosowania standardu, wówczas jest zobowiązany do przedstawienia pozycji, których spodziewa się użyć przy stosowaniu MSSF 18 oraz sum częściowych zgodnych z wymogami standardu. Ponadto jednostka jest zobowiązana do ujawnienia uzgodnień dla każdej pozycji prezentowanej w sprawozdaniu z finansowych wyników działalności za okresy porównawcze bezpośrednio poprzedzające okres bieżący i skumulowane okresy bieżące.
Zgodnie z przewidywaniami EFRAG MSSF 18 powinien być przyjęty do porządku prawnego Unii Europejskiej przed jego datą wejścia w życie wyznaczoną przez RMSR. Co prawda wcześniejsze zastosowanie będzie możliwe dopiero po wdrożeniu standardu przez Unię Europejską, to wiele propozycji MSSF 18 nie stoi w sprzeczności z obecnym MSR 1. To pozwala na wcześniejsze ich zastosowanie, niezależnie od ostatecznej daty wejścia w życie standardu.
Zaczyna biec czas, w którym spółki będą musiały przeprojektować rachunek zysków i strat oraz rachunek przepływów pieniężnych, ponownie ocenić ujawnienia, które mają zostać ujęte w notach sprawozdań finansowych, przekształcić dane porównawcze (zarówno roczne, jak i śródroczne sprawozdania finansowe) oraz przygotować uzgodnienia dla celów ujawnień przejściowych. Spółki muszą planować z wyprzedzeniem, ponieważ proces ten może zająć dużo czasu i wymagać zaangażowania m.in. pracowników działów sprawozdawczości finansowej, prawnego i relacji inwestorskich.
Zakres obszarów działalności spółek, na które ma wpływ wdrożenie MSSF 18, jest szerszy niż jedynie sam układ sprawozdania finansowego. Możliwe implikacje mogą dotyczyć m.in. planów kont i systemów informatycznych, procesów i kontroli wewnętrznych w szczególności w zakresie zamknięcia ksiąg i raportowania oraz konsolidacji, polityk rachunkowości, raportowania zgodnie z ESEF/XBRL, ale także wskaźników finansowych, stosowanych np. w umowach o finansowanie (tzw. kowenanty) czy w pracowniczych programach motywacyjnych. Proces wdrożenia MSSF 18 będzie wymagał również istotnego zaangażowania i większej niż dotychczas współpracy m.in. pracowników działów sprawozdawczości finansowej, prawnego i relacji inwestorskich (np. w obszarze tzw. „MPM”). Patrząc na zakres spodziewanych implikacji, pomimo, iż MSSF 18 wchodzi w życie od 1 stycznia 2027 roku, prace związane z jego implementacją dobrze jest zaplanować z odpowiednim wyprzedzeniem. Mając na uwadze, że wdrożenie MSSF 18 zmieni również sposób komunikacji z interesariuszami odkładanie analiz i edukacji do roku 2026 może być nieroztropne – warto zacząć już dziś.
Local contact
Anna Sirocka
EY Polska, Dział Audytu, PartnerkaKatarzyna Thier-Kordusiak
EY Polska, CFO Consulting, PartnerkaPodsumowanie
MSSF 18 zastępuje MSR 1 Prezentacja sprawozdań finansowych jako główne źródło wymogów w standardach rachunkowości MSSF w zakresie prezentacji sprawozdań finansowych. Jego celem jest zapewnienie użytkownikom lepszych informacji. Niektóre z wprowadzonych zmian obejmują nowe wymogi prezentacyjne w rachunku zysków i strat, w tym trzy nowe kategorie pozycji przychodów i kosztów: operacyjne, finansowe, inwestycyjne.
MSSF 18 wymaga od spółek poprawy nazewnictwa, a także agregacji i dezagregacji informacji w sprawozdaniach finansowych. Jednostki będą również musiały ujawniać zdefiniowane przez zarząd wskaźniki miar efektywności prowadzonej działalności (MPM) w informacji dodatkowej sprawozdania finansowego.