Sosyal Güvenlik ve İş Mevzuatı Sirküler No: 48

Anayasa Mahkemesi’nin 22/09/2025 tarih ve 33025 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 2022/18821 başvuru numaralı ve 20/03/2025 tarihli Karar’ında; toplu iş sözleşmelerinde kapsam dışı tutulmada salt beyaz yakalı personel kriterinin sendikal hakları zedelediği ve Anayasa’ya aykırı olduğu değerlendirilmiştir. 

(Bilindiği üzere kapsam dışı kalan personel TiS’den faydalanamaz, bunlar iş sözleşmesi alanına terkedilmiş olurlar. AYM kararı hem bundan sonra bağıtlanacak TİS’lerde ve hem de geçmişte kapsam dışı bırakılan personeller bakımından önemli etki yaratacaktır): 

1.Başvuru konusu olay 

Başvurucu 8/2/2000-22/10/2014 tarihleri arasında davalı işyerinde muhasebe şefi olarak çalıştığını, işyerinde aralarında kendisinin de olduğu geniş bir kesimin beyaz yakalı çalışan olması nedeniyle kapsam dışı kabul edilerek TİS dışında bırakıldığını, başlangıçta sendikalı işçilere verilen zammın aynen kapsam dışı kalanlara da uygulandığını, bu uygulamanın uzun zaman devam ettiğini ancak zaman geçtikçe şirketin bu uygulamayı terk ettiğini ve 2007 yılından itibaren enflasyon artışı verilmediğini ileri sürerek TİS'ten kaynaklı alacaklar ve diğer işçilik alacaklarının tahsili talebiyle dava açmıştır. 

2. İlk derece ve istinaf kararı

Yargılamayı yapan ilk derece ve istinaf mahkemeleri; kapsam dışı kalan personellere zam yapılmamasını işverenin eşit işlem borcuna aykırılık yönünden değerlendirmiş, TİS’te öngörülen zam oranlarının kapsam dışı personellerin hiç birine uygulanmadığı tespiti ile talebi reddetmiştir. 

3. Anayasa mahkemesi değerlendirmesi 

Anayasa Mahkemesi başvuru konusu olaya ilişkin çok önemli tespit ve değerlendirmelere yer vermiştir. 

Hem Anayasa hükümleri hem de 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu dikkate alındığında; işveren adına hareket eden diğer bir deyişle işveren vekili sıfatı taşıyan ya da işvereni temsilen TSİ görüşmelerine katılanlar haricinde hangi ölçüt kabul edilirse edilsin sırf beyaz yakalı olması nedeniyle işçilerin TİS’ten yararlandırılmamalarının çalışanların sendikal haklarına aykırılık teşkil edeceği, 

Somut olayda işyerinde muhasebe şefi olarak çalışan sendika üyesi başvurucunun TİS kapsamı dışında tutulduğu ancak mahkemelerce yasada belirtildiği şekilde işveren adına veya işveren vekili sıfatıyla hareket edip etmediğinin ortaya konulmadığı, 

Kapsam dışı bırakılan personeller arasında eşitsizlik yapılmadığı tespitinin yeterli olmadığı, kapsam dışı kalan personellerin işyerinde yaptıkları iş, görev ve sorumlulukları, aldığı ücret, işyeri organizasyonu içinde işveren adına hareket edip etmediğinin de ortaya konulması gerektiği, verilen karar ile Anayasa’nın 51 inci maddesinde belirtilen sendikal hakkın ihlal edildiği değerlendirilmiştir. 

4. Sonuç 

AYM; söz konusu olayda Anayasa’nın 51. maddesinde belirtilen sendikal hakkın ihlal edildiğine karar vererek Karar’ın bir örneğinin yeniden yargılama yapılması için ilk derece mahkemesine gönderilmesine hükmetmiştir. 

Söz konusu Karar'a ulaşmak için tıklayınız...

Saygılarımızla,
Erkan Baykuş
EY Türkiye Vergi Bölümü Başkanı

Yukarıda yer verilen açıklamalarımız, konuya ilişkin genel bilgiler içermektedir. EY ve/veya Kuzey YMM ve Bağımsız Denetim A.Ş.’ye, işbu dokümanın içeriğinden kaynaklanan veya içeriğine ilişkin olarak ortaya çıkan sonuçlardan dolayı herhangi bir sorumluluk iddiasında bulunulamaz.