EY Immigration Newsletter - Luty 2025

Ważna aktualizacja dotycząca legalizacji pobytu obywateli Ukrainy w Polsce: Wprowadzenie CUKR. 

W 2025 roku Polska wprowadzi nową, uproszczoną procedurę ubiegania się o kartę pobytu dla obywateli Ukrainy z adnotacją CUKR. Ta nowa procedura zastąpi tradycyjną decyzję plastikową kartą.

Urząd do Spraw Cudzoziemców ogłosił, że w 2025 roku zostanie uruchomiona specjalna usługa online, która umożliwi realizację tej procedury.

Status CUKR to specjalne tymczasowe zezwolenie na pobyt, które wszyscy obywatele Ukrainy korzystający z ochrony czasowej w Polsce będą mogli uzyskać po spełnieniu warunków określonych w ustawie. Karta CUKR zapewni jej posiadaczom pełny dostęp do rynku pracy oraz możliwość prowadzenia działalności gospodarczej w Polsce. Będzie wydawana na okres 3 lat.

By ubiegać się o kartę CUKR obywatel Ukrainy musi spełnić łącznie następujące warunki:

• Posiadał status UKR na dzień 4 marca 2024 r.,
• Posiada status UKR na dzień złożenia wniosku o kartę pobytu CUKR,
• Posiada status UKR przez co najmniej 365 dni nieprzerwanie.

Po otrzymaniu karty pobytu prawo do legalnego pobytu w Polsce automatycznie stanie się zezwoleniem na pobyt czasowy, ważnym do końca okresu ważności karty. Jeśli karta pobytu nie zostanie odebrana w ciągu 60 dni, zostanie unieważniona.

Warto pamiętać, że po wydaniu karty CUKR jej beneficjent traci prawa związane z ochroną czasową, m.in. ułatwienia dla studentów czy objęcie darmowym ubezpieczeniem zdrowotnym niepracujących osób. 

Możliwe problemy z przedłużeniem legalności pobytu cudzoziemca bez Profilu Zaufanego lub podpisu elektronicznego.

Zakończył się etap opiniowania projektu ustawy wprowadzającej obowiązek składania wniosków o zezwolenie na pobyt w Polsce w postaci elektronicznej z podpisem składanym przez cudzoziemca on-line.

Projekt zakłada zmianę sposobu składania wniosku o udzielenie zezwolenia na pobyt czasowy, zezwolenia na pobyt stały oraz zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego UE – dotychczasowy obowiązek złożenia takich wniosków przez cudzoziemca osobiście w formie papierowej ma być zastąpiony usługą online za pośrednictwem Modułu Obsługi Spraw (MOS).

Elektronicznie podpisywane będą także załączniki do wniosku o pobyt czasowy, w tym dokumenty wypełniane przez podmiot powierzający pracę cudzoziemcowi.

Tak wnioski jak i załączniki składane on-line za pośrednictwem MOS będą wymagały opatrzenia ich kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem osobistym lub podpisem zaufanym.

O ile osoby działające w imieniu podmiotów powierzających pracę cudzoziemcom zwykle dysponują podpisem elektronicznym lub podpisem zaufanym, o tyle wciąż nie jest to popularne wśród samych cudzoziemców.

Może to oznaczać wzrost zainteresowania cudzoziemców pozyskaniem takiego podpisu, podczas gdy strony internetowe Profilu Zaufanego przygotowano jedynie w języku polskim i ukraińskim.

Wsparcie w procesie założenia PZ i potwierdzenia tożsamości od lat oferują specjaliści Zespołu Immigration EY.

Co z pobytem i pracą obywateli Ukrainy po 30 września 2025 roku?

MSWiA potwierdziło prace nad przedłużeniem specustawy ukraińskiej i wynikającej z niej ochrony do 4 marca 2026 roku, czyli spójnie z przedłużoną już ochroną tymczasową udzieloną przez Radę UE.

Przy okazji nowelizacji specustawy trzeba spodziewać się ograniczenia pewnych benefitów, w tym świadczeń socjalnych, dla Ukraińców, ale nie zmian w zasadach legalizacji ich pracy. Wszystko wskazuje na to, że dalej konieczne będzie składanie powiadomień o powierzeniu pracy obywatelowi Ukrainy.

Temat podjął Dziennik Gazeta Prawna, na łamach którego Michał Wysłocki - Manager w Zespole Immigration EY, wyjaśnił, jak obywatele Ukrainy i ich pracodawcy mogą uniezależnić się od ochrony czasowej i jej przedłużania:

"Obywatele Ukrainy przebywający w Polsce legalnie na podstawie przepisów specustawy, czyli korzystający z ochrony czasowej, mogą w każdej chwili ubiegać się o udzielenie im zezwolenia na pobyt czasowy, jeśli wykonują w Polsce pracę lub prowadzą działalność gospodarczą albo są członkami rodzin takich osób. Zezwolenie to pozwoli na pobyt w Polsce nawet przez trzy lata."

Zwrócił także uwagę, że Urząd do Spraw Cudzoziemców ogłosił, że w 2025 r. zostanie uruchomiona specjalna usługa online, która pozwoli obywatelom Ukrainy w łatwy sposób uzyskać kartę pobytu ze statusem CUKR, a polskim firmom na powierzanie im pracy bez zezwolenia na pracę.

Rośnie grupa osób zainteresowanych tym rozwiązaniem, dla których ważniejsza jest stabilność legalności pobytu i pracy w Polsce od posiadania ochrony czasowej.

Nowe minimalne wynagrodzenie dla zatrudnianych na Blue Card!

11 lutego 2025 roku prezes GUS ogłosił przeciętne wynagrodzenie w gospodarce narodowej w 2024 roku, a to oznacza istotną zmianę dla cudzoziemców ubiegających się o Blue Card.

Jedną z przesłanek udzielenia cudzoziemcowi zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w zawodzie wymagającym wysokich kwalifikacji (Blue Card) jest wykazanie, że wynagrodzenie brutto wskazane w umowie z cudzoziemcem nie jest niższe niż równowartość 150 % kwoty przeciętnego wynagrodzenia w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym złożenie wniosku o udzielenie Blue Card.

W świetle ogłoszenia, że przeciętne wynagrodzenie w 2024 roku wynosiło 8.181,72 zł, wynagrodzenie do uzyskania Blue Card nie może być niższe niż 12 272,58 zł brutto miesięcznie.

Choć kwotę tę znamy dopiero od 11 lutego, to dotyczy ona wszystkich wniosków o Blue Card złożonych w 2025 roku, także tych sprzed daty obwieszczenia GUS.

Cudzoziemcy składający wniosek o zezwolenie typu Blue Card w 2025 roku powinni upewnić się, że w ich umowie wskazano wynagrodzenie wystarczające do uzyskania pozytywnej decyzji pobytowej.

Rośnie liczba cudzoziemców zarejestrowanych w ZUS

Według danych ZUS na koniec 2024 roku do ubezpieczenia społecznego zgłoszonych było prawie 1,2 mln cudzoziemców.

Najliczniejsze grupy ubezpieczonych to obywatele Ukrainy – prawie 800 tys., Białorusi – 136 tys., Gruzji – 27 tys i Indii – 23 tys.

Aż o 185% wzrosła liczba ubezpieczonych obywateli Kolumbii. Tylko obywateli Ukrainy zarejestrowało się w ZUS nominalnie więcej niż Kolumbijczyków.

Nieważny paszport cudzoziemca wyzwaniem w jego legalnym zatrudnieniu.

Państwowa Inspekcja Pracy podjęła temat wykonywania pracy przez cudzoziemców po wygaśnięciu ważności ich paszportu. Zagadnienie to ma szczególne znaczenie w przypadku obywateli Ukrainy, którzy niekiedy nie chcą uzyskiwać nowych paszportów, chcąc jednocześnie kontynuować pracę w Polsce.

Kontrola prowadzona przez PIP poza kontrolą legalności pracy skupia się na weryfikacji, czy cudzoziemiec posiada ważny dokument pobytowy uprawniający go do wykonywania pracy. Może być nim wiza, zezwolenie na pobyt, prawo pobytu w ramach ruchu bezwizowego lub prawo pobytu przysługujące obywatelom Ukrainy na mocy specustawy ukraińskiej.

W ocenie PIP kwestia posiadania przez cudzoziemca ważnego paszportu nie jest bezpośrednio objęta jej kompetencjami, a upływ ważności paszportu nie ma wpływu na sytuację prawną cudzoziemca w zakresie legalności jego pracy.

Z kolei zgodnie ze stanowiskiem Straży Granicznej cudzoziemiec jest obowiązany posiadać podczas pobytu na terytorium RP ważny dokument podróży (zazwyczaj jest to paszport zagraniczny) oraz dokumenty uprawniające go do pobytu na terytorium Polski, jeżeli są wymagane. Karta pobytu, jako dokument pobytowy, nie zastępuje paszportu.

W ocenie Straży Granicznej cudzoziemiec przed upływem okresu ważności dokumentu podróży (paszportu), zobowiązany jest opuścić terytorium RP lub złożyć w placówce dyplomatycznej swojego kraju pochodzenia w Polsce (ambasadzie, konsulacie) wniosek o przedłużenie dokumentu podróży lub wydanie nowego.

Należy mieć na uwadze, że do kontroli legalności zatrudnienia cudzoziemców uprawnione są zarówna Państwowa Inspekcja Pracy jak i Straż Graniczna.

Chcesz skonsultować status prawny zatrudnianych cudzoziemców i legalność ich pracy? 

55 tysięcy kontroli PIP w 2025 roku. Cudzoziemcy wciąż w centrum uwagi Inspekcji.

Rok 2025 będzie pierwszym rokiem realizacji trzyletniego Programu działania PIP.

Inspektorzy sprawdzą m.in. legalność pobytu cudzoziemców, ich dostęp do rynku pracy oraz przestrzeganie praw pracowniczych. Weryfikowane będą m.in. warunki pracy, czas pracy oraz wynagrodzenie cudzoziemców. Kontrole obejmą w szczególności warunki zatrudnienia obywateli Ukrainy na podstawie przepisów specustawy ukraińskiej oraz obcokrajowców z krajów o podwyższonym ryzyku nielegalnej migracji, takich jak Azja Centralna i Środkowa oraz Afryka.

Kontrole skupią się także na wykrywaniu przypadków pozornego zatrudnienia i kontroli elastycznych form zatrudnienia.

Działania PIP mają także ujawnić przypadki niedozwolonych transferów cudzoziemców w ramach wielopoziomowych łańcuchów podwykonawstwa oraz w formule niedozwolonego outsourcingu, stosowanego w celu obejścia przepisów o pracy tymczasowej lub zapotrzebowania na pracę stałą.

Deportacje po kontrolach Straży Granicznej i Policji – najwięcej wobec obywateli Ukrainy.

W wyniku kontroli ponad 2,4 tysięcy cudzoziemców wszczęto procedury zmierzające do deportacji prawie 400 osób, w tym 180 obywateli Ukrainy, 60 obywateli Gruzji i 60 Kolumbijczyków.

Kontroli legalności pobytu w Polsce poddawano także obywateli Nepalu, Filipin, Indii, Bangladeszu, Białorusi, Indonezji i Mołdawii.

Efekty kontroli pokazują, że pomimo szeregu ułatwień w legalizacji pobytu i pracy ob. Ukrainy to właśnie w ich przypadku stwierdza się najwięcej nieprawidłowości.

EY Polska wraz z ABSL Poland zorganizowali stacjonarną konferencję poświęconą zatrudnianiu cudzoziemców, strategii migracyjnej Polski na lata 2025-2030 i planom jej wdrożenia.

Panelowa formuła konferencji pozwoliła na ciekawą i merytoryczną dyskusję z przedstawicielami administracji publicznej, biznesu i praktyków prawa imigracyjnego. Wśród gości Konferencji znaleźli się Prof. Maciej Duszczyk – podsekretarz stanu w MSWiA oraz Mec. Marcin Stanecki – Główny Inspektor Pracy oraz członkowie zarządu i dyrektorzy firm zatrudniających cudzoziemców w Polsce.

Podczas Konferencji omówiono wpływ strategii migracyjnej Polski na lata 2025-2030 na rozwój sektora usług biznesowych, przyciąganie talentów i inwestorów. W panelach dyskusyjnych poruszyliśmy tematy związane z obowiązkami pracodawców, kontrolą legalności zatrudnienia oraz wdrażaniem strategii migracyjnej.

Uczestnicy Konferencji dzielili się także dobrymi praktykami włączania i integracji cudzoziemców w zespołach pracowniczych oraz zarządzania procesem zatrudniania cudzoziemców, które zapewniają bezpieczeństwo i efektywność w firmach.

Była to także okazja do zaprezentowania wyników najnowszych badań ABSL dotyczących zatrudniania cudzoziemców, które dowodzą, że zatrudnienie cudzoziemców to wciąż niezbędny element pozyskiwania talentów, który jednak ze względów proceduralnych pozostaje w Polsce ogromnym wyzwaniem.