Banki w Polsce mogą odegrać kluczową rolę w walce ze zmianami klimatu

Z badania EY wynika, że banki w Polsce w sposób ograniczony finansują działalność kwalifikującą się do Taksonomii. W zdecydowanej większość banków udział takiego finansowania w aktywach nie przekracza 1%. Tylko w przypadku dwóch banków wskaźnik ten wynosi prawie 20%, co wynika z przyjętych przez banki założeń. Jeden z nich wziął pod uwagę gospodarstwa domowe, a drugi ocenił wszystkich klientów podlegających pod NFRD.

Reszta analizowanych banków do tegorocznych ujawnień wykorzystała KPI przedsiębiorstw za 2021 rok. Dwa próbując ustalić, czy dana działalność kwalifikuje się do Taksonomii analizowały PDK spółek.

Biorąc pod uwagę tak mały udział działalności kwalifikującej się do Taksonomii w portfelach banków należy przypuszczać, że liczba firm, których działalność jest zgodna będzie jeszcze mniejsza – mówi Paweł Flak, Associate Partner, EY Polska.

Raport EY pokazał, że gdyby wszystkie przedsiębiorstwa w Polsce objęte wymogiem ujawniania informacji niefinansowych były zrównoważone, to i tak ich udział w całkowitym finansowaniu przez badane banki wyniósłby zaledwie 1,8%, czyli 1,4 mld zł aktywów.

Obecnie prawie 30% aktywów badanych przez EY banków to przedsiębiorstwa niepublikujące informacji na temat Taksonomii. A te, które publikują koncentrują się wyłącznie na dwóch celach środowiskowych: łagodzeniu zmian klimatycznych oraz adaptacji do nich.

Tylko jeden bank z 10 w swoich ujawnieniach odniósł się do najnowszego wymogu Taksonomii, czyli działalności związanej z energią jądrową oraz gazem ziemnym. 

Kolejne etapy wdrażania Taksonomii

W 2023 roku banki nadal muszą ujawniać, jaki jest udział działalności kwalifikującej oraz niekwalifikującej się do Taksonomii. Kolejnym elementem jest udział w aktywach przedsiębiorstw nieobjętych obowiązkiem NFRD oraz informacje dotyczące energii jądrowej i gazu ziemnego. Docelowo informacje powinny obejmować także GAR, co oznacza konieczność oceny zgodności z Taksonomią również gospodarstw domowych i samorządów terytorialnych.

Docelowo banki powinny podać, na ile zgodne z Taksonomią są udzielone gwarancje czy aktywa przyjęte w zarządzanie, a także portfel handlowy czy – na kolejnym etapie wdrożenia taksonomii - przychody z tytułu opłat i prowizji. Warto też pamiętać, że od 2024 roku będzie obowiązywać Dyrektywa CSRD, czyli przepisy o sprawozdawczości przedsiębiorstw w zakresie zrównoważonego rozwoju. To oznacza, że zwiększy się liczba podmiotów mających obowiązek publikowania informacji niefinansowych – mówi Paweł Flak.

Najpierw CSRD obejmie największe podmioty – jednostki zainteresowania publicznego, których liczba pracowników przekracza 500 osób. Rok później pierwsze raporty przedstawią pozostałe duże jednostki, a małe i średnie spółki giełdowe ujawnią informacje po raz pierwszy w raportach za rok obrotowy 2026.

Ujawnienia ESG w ramach Filara III

Rozporządzenie dotyczące ujawnień ESG  w porządku CRR (o ujawnianiu informacji na temat rodzajów ryzyka z zakresu ochrony środowiska, polityki społecznej i ładu korporacyjnego) z listopada 2022 narzuciło na duże instytucje, w tym finansowe, obowiązek ujawniania informacji dotyczących rodzajów ryzyka związanych z ESG. Z dziesięciu wzorów ujawnień pięć znalazło się w raportach za 2022 rok. Póki co zrobiły to 4 banki, które nie są spółkami-córkami unijnych banków.

Jednym z wymogów jest przedstawienie wartości bilansowej brutto kredytów zabezpieczonych nieruchomościami komercyjnymi i mieszkaniowymi wg poziomu ich efektywności energetycznej. Badanie EY pokazało, że banki nie mają informacji ze świadectw charakterystyki energetycznej budynków, ponieważ do tej pory nie było takich wymogów w procesie udzielania finansowania. Tylko w trzech bankach niewielka część zabezpieczeń miała takie świadectwa. W jednym banku było to 0,18% wartości bilansowej brutto ekspozycji zabezpieczonej na nieruchomości. W drugim było to 0,30%, a w trzecim 1,1%.

Ślad węglowy

Ślad węglowy to ilość emitowanych gazów cieplarnianych. W przypadku banków pod uwagę bierze się także emisje finansowanych przedsiębiorstw, czyli emisje bezpośrednie (będące wynikiem produkcji), pośrednie (związane z produkcją wykorzystywanej energii) oraz inne pośrednie (wynikające z pozostałej działalności). Jeden z wiodących banków sfinansował w 2022 roku 5,8 mln ton emisji CO2.

Na razie instytucje finansowe muszą ujawniać informacje o udziale 20 największych na świecie emitentów w ich portfelach. Do tego najczęściej korzysta się z zestawienia zrobionego przez Carbon Majors lub Thomson Reuters.

W 2023 roku osiem analizowanych banków opublikowało poziom emisji gazów z pierwszego i drugiego zakresu. Siedem z nich uwzględniło także trzeci zakres, ale tylko w niektórych kategoriach. Tylko jeden bank podał dane obejmujące cały trzeci zakres, choć tylko dla części swojego portfela.

Ponad połowa analizowanych banków deklaruje osiągnięcie zerowej emisyjności netto w 2050 roku. Część wyznaczyła sobie cele krótkoterminowe, np. osiągnięcie zerowej emisyjności tylko w zakresie pierwszym i drugim.

Ujawnione przez banki poziomy emisji w zakresach 1-3 oraz intensywność emisji (poziom emisji CO2e na 1 mln zł aktywów banku)

Źródło: opracowanie własne EY

Wpływ banków na walkę ze zmianami klimatycznymi

Banki mogą bezpośrednio wpłynąć na ograniczenie zmian klimatycznych poprzez wstrzymanie finansowania sektorów zagrażających środowisku naturalnemu. Dlatego powszechnie uznaje się je za kluczowe w walce o zrównoważoną gospodarkę.

Warto pamiętać, że to działa w obie strony. Z jednej strony duża część sektora finansowego powinna się zobowiązać do finansowania celów związanych z ochroną klimatu. A z drugiej – jeśli banki nadal będą wspierały wysokoemisyjne firmy to osiągnięcie celów Porozumienia Paryskiego będzie niemożliwe – mówi Paweł Flak.

Kredytując działalność niskoemisyjnych przedsiębiorstw oraz inwestycje mające na celu walkę ze zmianami klimatycznymi banki pośrednio wpłyną na pozostałe podmioty, które chcąc otrzymać finansowanie będą zmuszone do zredukowania swoich emisji CO2.

O badaniu

Badanie przeprowadzono w I połowie 2023 roku na podstawie ujawnień 10 największych pod względem aktywów giełdowych banków komercyjnych działających w Polsce. Analizie poddano obowiązkowe ujawniania taksonomiczne, ujawnienia w zakresie filara III oraz publikacje dotyczące śladu węglowego upowszechniane przez banki w ramach raportów niefinansowych (w tym sprawozdań zarządów z działalności) łącznie ze sprawozdaniami finansowymi za rok 2022. Badanie przeprowadzili eksperci EY Polska z zespołu Financial Risk & Analitics, Risk Consulting. 

O firmie EY

Celem działalności EY jest budowanie lepiej funkcjonującego świata - poprzez wspieranie klientów, pracowników i społeczeństwa w tworzeniu trwałych wartości - oraz budowanie zaufania na rynkach kapitałowych.

Wspomagane przez dane i technologię, zróżnicowane zespoły EY działające w ponad 150 krajach, zapewniają zaufanie dzięki usługom audytorskim oraz wspierają klientów w rozwoju, transformacji biznesowej i działalności operacyjnej.

Zespoły audytorskie, consultingowe, prawne, strategiczne, podatkowe i transakcyjne zadają nieoczywiste pytania, by móc znaleźć nowe odpowiedzi na złożone wyzwania, przed którymi stoi dziś świat.

 EY w Polsce to ponad 5000 specjalistów pracujących w 8 miastach: w Warszawie, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Łodzi, Poznaniu, Wrocławiu i Rzeszowie oraz w Centrum Usług Wspólnych EY.

Działając na polskim rynku co roku EY doradza tysiącom firm, zarówno małym i średnim przedsiębiorstwom, jak i największym firmom. Tworzy unikatowe analizy, dzieli się wiedzą, integruje środowisko przedsiębiorców oraz angażuje się społecznie. Działająca od ponad 20 lat Fundacja EY wspiera rozwój i edukację dzieci oraz młodzieży z rodzin zastępczych, zwiększając ich szanse na dobrą przyszłość, a także pomaga opiekunom zastępczym w ich codziennej pracy. Każdego roku Fundacja EY realizuje około 20 projektów pomocowych, wspierając w ten sposób ponad 1300 rodzin zastępczych.

EY Polska od 2003 roku prowadzi polską edycję międzynarodowego konkursu EY Przedsiębiorca Roku, której zwycięzcy reprezentują Polskę w międzynarodowym finale World Entrepreneur of the Year organizowanym co roku w Monte Carlo. To jedyna tej rangi, międzynarodowa inicjatywa promująca najlepszych przedsiębiorców.

EY Polska jest sygnatariuszem Karty Różnorodności i pracodawcą równych szans. Realizuje wewnętrzny program „Poziom wyżej bez barier”, aktywnie wspierający osoby z niepełnosprawnościami na rynku pracy. EY był w Polsce wielokrotnie wyróżniany tytułem „Pracodawca Roku®” w rankingu prowadzonym przez międzynarodową organizację studencką AIESEC. EY jest również laureatem w rankingach Great Place to Work oraz Idealny Pracodawca według Universum.

Odwiedź biuro prasowe