Hoe bereid je je bedrijf voor op de Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM)?

CBAM vraagt om zorgvuldige voorbereiding. Lees hier alles over het CBAM-complianceproces. Zo voorkom je dat je voor verrassingen komt te staan.

In het kort:

• CBAM vraagt om actie van importeurs. Met een goede voorbereiding voldoe je aan de regels en houd je de controle over je handelsstromen.

• Een vergunning is nodig om vanaf 2026 CBAM-goederen te blijven importeren. Begin op tijd, want het aanvraagproces kan wel tot 200 dagen duren.

• Wij begeleiden bedrijven door het gehele CBAM-complianceproces. Zo zorgen we ervoor dat je goed voorbereid bent en geen verrassingen tegenkomt.

Sinds de invoering van het Carbon Border Adjustment Mechanism (CBAM) in 2023 staan bedrijven wereldwijd voor een nieuwe realiteit. CBAM introduceert aanvullende verplichtingen voor importeurs van CO₂-intensieve producten in de Europese Unie (EU), zoals staal, cement, aluminium en kunstmest. Het doel van deze wetgeving is het aanpakken van koolstoflekkage die ontstaat wanneer bedrijven productie verplaatsen naar landen met minder strenge milieuregels. Daarnaast stimuleert CBAM duurzame productieprocessen en creëert het een gelijk speelveld tussen Europese en niet-Europese producenten. Uit recente cijfers blijkt dat slechts 18.000 van de geschatte 70.000 bedrijven die onder CBAM vallen, momenteel voldoen aan de rapportage-eisen. Dit laat een groot voorbereidingsgat zien.

Effectiviteit en decarbonisatie

CBAM verplicht importeurs tot het inleveren van certificaten, afhankelijk van de CO₂-uitstoot tijdens de productie van geïmporteerde goederen. Producten die met minder koolstofintensieve processen worden vervaardigd, vereisen minder certificaten. Hierdoor ontstaat een stimulans voor verduurzaming.

Sectoren onder CBAM

CBAM richt zich op de volgende productcategorieën:

• Cement
• Staal en ijzer
• Aluminium
• Kunstmest
• Elektriciteit
• Waterstof

Wie moet de status van CBAM Authorized Declarant aanvragen?

Vanaf 1 januari 2026 is het verplicht om deze status te hebben als je CBAM-goederen wilt importeren. Er zijn twee scenario's:

1. Importeurs gevestigd in de EU: moeten de status rechtstreeks aanvragen bij de nationale autoriteiten.
2. Importeurs buiten de EU: hun indirecte douanevertegenwoordiger in de EU moet de status verkrijgen.
   

Deze status stelt bedrijven in staat om:

• Certificaten te kopen en in te leveren.
• Jaarlijkse rapportages te doen.
• Reducties te claimen wanneer er in het land van oorsprong al een CO₂-prijs is betaald.
  

De reporting declarant is doorgaans de importeur die een douaneaangifte doet voor het in het vrije verkeer brengen van producten in de EU. Indien de importeur een indirecte douanevertegenwoordiger aanstelt, neemt deze de rapportageverplichtingen over. Importeurs buiten de EU moeten een indirecte douanevertegenwoordiger in de EU aanwijzen als reporting declarant.

Voorbereiding op CBAM: wat moet je doen?

1. Impactanalyse uitvoeren: identificeer producten die onder CBAM vallen en bereken de financiële impact van emissiecertificaten.
   
2. Governance en organisatie opzetten: stel een multidisciplinair team op dat complianceprocessen coördineert.
   
3. Vergunningaanvraag voorbereiden: zorg dat je voldoet aan de voorwaarden voor de status van CBAM Authorized Declarant: 
   • Geen ernstige herhaalde overtredingen van douane- of belastingwetgeving.
   • Financiële stabiliteit en voldoende middelen om CBAM-verplichtingen na te komen.
   • Operationele capaciteit met interne controles en processen. 
4. Data-acquisitie en methodologie ontwikkelen: verzamel emissiegegevens van leveranciers en zorg voor correcte rapportages.
   
5. Certificering en verklaringen aanvragen: start het proces tijdig; dit kan tot zeven maanden duren.
   
6. Toegang verkrijgen tot het CBAM Registry: vanaf april kun je de aanvraag indienen via het nieuwe registratiesysteem.
   

Transitieperiode en rapportageverplichtingen

Tijdens de overgangsperiode (1 oktober 2023 - 31 december 2025) moeten bedrijven per kwartaal rapporteren:

• Totale hoeveelheid CBAM-producten.
• Gegevens over directe en indirecte emissies.
• Eventuele koolstofprijzen betaald in het land van oorsprong. 

Rapportage van daadwerkelijke emissies

Vanaf 1 juli 2024 moeten bedrijven emissies nauwkeurig monitoren en rapporteren. Indien emissiegegevens niet beschikbaar zijn, moeten bedrijven hun inspanningen documenteren en rapporteren.

Hoe EY kan helpen

EY ondersteunt bedrijven bij iedere stap van het CBAM-complianceproces. Onze experts bieden:

• Impactanalyses: inzicht in de financiële en operationele gevolgen van CBAM voor jouw bedrijf.
• Vergunningaanvragen: begeleiding bij het verkrijgen van de CBAM Authorized Declarant-status.
• Data- en emissierapportage: hulp bij het verzamelen, analyseren en rapporteren van emissiegegevens.
• Strategisch advies: ondersteuning bij het ontwikkelen van duurzame strategieën en processen.
  

Met onze ervaring op het gebied van duurzaamheid en regelgeving zorgen wij ervoor dat jouw bedrijf niet alleen voldoet aan CBAM, maar ook een concurrentievoordeel behaalt door duurzame bedrijfsvoering.