Drie strategische prioriteiten voor bestuurders
Uit gesprekken met zeventig commissarissen van grote Nederlandse ondernemingen komen drie prioriteiten naar voren die duurzaamheid verbinden aan economische kracht:
- Scherpere economische focus
Koppel duurzaamheidsdoelen direct aan prestaties, marges en groei. ESG als motor voor langetermijnwaarde.
- Hogere arbeidsproductiviteit
Zet duurzaamheid in als katalysator voor procesverbetering, digitale transformatie en betrokkenheid van medewerkers.
- Sterker innovatief vermogen
Gebruik de duurzaamheidsagenda als kans voor productvernieuwing, circulaire modellen en CO₂-arme technologieën.
Materialiteit: het hart van rapportage
Dubbele materialiteit is het centrale principe van CSRD: welke impact heeft het bedrijf op mens en milieu, én welke externe duurzaamheidsfactoren beïnvloeden het bedrijf? Uit de eerste rapportages blijkt dat Nederlandse bedrijven gemiddeld 30-35 materiële thema’s benoemen.
De uitdaging? Scherp prioriteren. Focus op wat strategisch relevant is en waar je echt invloed op kunt uitoefenen. Materialiteitsanalyses moeten daarom niet statisch zijn, maar regelmatig worden herzien, afgestemd op veranderende risico’s, markten en stakeholderverwachtingen.
Data, governance en IFRS S1/S2
Duurzaamheidsdata is de ruggengraat van geloofwaardige rapportage. Bedrijven ervaren het verzamelen en valideren van ESG-data als één van de grootste uitdagingen. En terecht: CSRD stelt hoge eisen aan traceerbaarheid en controleerbaarheid.
Maar data is slechts één kant van de medaille. Bestuurders moeten ook laten zien dat duurzaamheid integraal verankerd is in:
- Besluitvorming
- Risicobeheer
- Interne controles
- Beloningsstructuren
De IFRS S1- en S2-normen vragen niet alleen wat je rapporteert, maar vooral hoe je ESG verbindt met strategie en waardecreatie. Denk aan scenarioanalyses, sectorale richtlijnen (zoals SASB), en koppelingen met TCFD en GRI.
Samenwerken in de keten: transparantie over de waardeketen
Een belangrijk inzicht van het eerste jaar: duurzaamheid stopt niet bij de voordeur. De CSRD en toekomstige CSDDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive) leggen nadruk op de volledige waardeketen, van grondstof tot eindproduct.
Het Omnibuspakket introduceerde een value chain cap, die tijdelijk ruimte biedt om alleen te rapporteren over informatie die redelijkerwijs beschikbaar is. Toch blijft de opdracht duidelijk: stimuleer openheid, samenwerking en controlemechanismen in de keten. Alleen dan kun je risico’s beheersen én impact realiseren.
Benchmarking en praktijkinzicht: waar staan we nu?
Een analyse van meer dan 140 Europese bedrijven toont aan dat duurzaamheidsrapportages gemiddeld meer dan 100 pagina’s tellen. Nederlandse bedrijven nemen hierin vaak een voortrekkersrol in qua diepgang en transparantie.
Benchmarking is daarom cruciaal. Bestuurders doen er goed aan hun rapportages te spiegelen aan branchegenoten en koplopers, om:
- Kansen voor verbetering te identificeren
- De eigen ESG-maturiteit te beoordelen
- Strategische thema’s beter te positioneren
ESG als structureel onderdeel van governance
De CSRD stelt expliciete eisen aan de rol van bestuur en toezicht:
- Welke ESG-kennis is aanwezig?
- Hoe zijn ESG-risico’s ingebed in besluitvorming?
- Welke processen waarborgen dat materiële thema’s worden gemonitord?
Het gaat dus niet alleen om rapporteren, maar om sturen. Governance moet veranderen: ESG moet door alle lagen van de organisatie verweven zijn.
Een nieuwe beroepsgroep is in opkomst: interne ESG-teams, sustainability officers, controllers met ESG-kennis en ESG-auditors. De markt ontwikkelt zich snel, met impact op finance, legal en strategie.
De weg vooruit: van kortetermijndenken naar robuuste strategie
De spanning tussen kortetermijndenken en duurzaamheid blijft een uitdaging. Kwartaalresultaten mogen niet ten koste gaan van langetermijnvisie. CSRD helpt dit spanningsveld bloot te leggen, maar het is aan bestuurders om de balans te herstellen.
Praktische aanbevelingen voor bestuurders:
- Veranker ESG in risicomanagement en strategieprocessen
- Versterk kennis binnen bestuur en toezicht
- Stimuleer datagedreven werken via systemen, controles en eigenaarschap
- Integreer ESG-KPI’s in beloningsstructuren
- Vergelijk rapportages actief met peers (benchmarking)
- Werk samen in de keten voor transparantie en impact
Duurzaamheid als kern van concurrentiekracht
Het eerste jaar onder CSRD en ESRS leert ons dat duurzaamheidsrapportage geen randvoorwaarde meer is, maar strategische noodzaak. De regels worden werkbaarder, maar de lat blijft hoog. Wie vandaag investeert in een strategische, datagedreven en geïntegreerde ESG-aanpak:
- Bouwt aan vertrouwen bij stakeholders
- Versterkt de concurrentiepositie
- Bereidt zich voor op toenemende externe druk én interne ambities
ESG is geen compliance-dossier, maar een richtinggevend kompas voor veerkracht, innovatie en langetermijnwaarde. Bestuurders die nu de regie nemen, plukken straks de vruchten.
