ESG – co to jest? Środowisko naturalne, społeczeństwo i ład korporacyjny

ESG – co to jest?

ESG to akronim odnoszący się do trzech słów: Environmental, Social, and Governance (ESG skrót), dlatego też ESG po polsku przetłumaczyć można na: Środowiskowo, Społeczność i Zarządzanie. Termin ten używany jest przede wszystkim w kontekście zrównoważonego rozwoju oraz odpowiedzialności społecznej i środowiskowej w działaniach podejmowanych przez przedsiębiorców i współczesne organizacje.

Składowe ESG: Environmental, Social, and Governance

1. Environmental
   W tej części zawierają się aspekty środowiskowe, koncentrujące się na naturze, równowadze i promowaniu zrównoważonego rozwoju. W tym obszarze firmy są oceniane pod kątem m.in. działań na rzecz redukcji emisji szkodliwych substancji, efektywnego wykorzystania zasobów oraz ogólnych inicjatyw, mających na celu ochronę środowiska.
2. Social
   Wymiar odnoszący się do odpowiedzialności społecznej firm – tj. relacji z pracownikami, klientami, dostawcami oraz lokalną społecznością. Odpowiedzialność ta manifestuje się poprzez uczciwe praktyki zatrudnienia, dbałość o warunki pracy, zaangażowanie społeczne oraz inicjatywy wspierające różnorodność i inkluzję. Więcej o społecznej odpowiedzialności biznesu pisaliśmy w artykule: ESG w pigułce - na czym polega społeczna odpowiedzialność biznesu?
3. Governance
   Zarządzanie korporacyjne w kontekście ESG dotyczy praktyk, struktur i polityki wewnętrznej, która definiuje cały sposób prowadzenia firmy. Obejmuje to różnorodne kwestie – m.in. transparentność działań, uczciwość zarządu, przestrzeganie prawnych oraz etycznych standardów działania.

Dlaczego ESG jest ważne?

1. Kryteria ESG są coraz częściej postrzegane jako ważne wskaźniki zdolności przedsiębiorstw do zarządzania ryzykiem. Firmy, które stosują się do standardów ESG są uważane za stabilniejsze, co w naturalny sposób przyciąga inwestorów.
2. Konsumentów coraz bardziej interesuje nie tylko pochodzenie produktów i usług, ale także sposób, w jaki są one produkowane. Dlatego też przedsiębiorstwa, które mogą wykazać się odpowiedzialnością społeczną i środowiskową, zdobywają lojalność klientów, co może przekładać się na zwiększenie ich rynkowego udziału i przychodów. To pokrywa się z rosnącą świadomością społeczną w zakresie globalizacji oraz etyki biznesowej.
3. Regulacje prawne na całym świecie stają się bardziej restrykcyjne w zakresie odpowiedzialności środowiskowej i społecznej. Przestrzeganie zasad ESG pomaga firmom unikać kar, które mogą wyniknąć z np. niewystarczającej troski o środowisko, niewłaściwego traktowania pracowników czy braku przejrzystości w zarządzaniu.

Jak ESG wpływa na biznes i inwestycje?

Uwzględnienie założeń ESG w strategiach biznesowych ma istotny wpływ na decyzje inwestycyjne, ryzyko biznesowe oraz PR. W dużym uogólnieniu można bowiem wywnioskować, że firmy, które wdrażają zasady ESG, zyskują lepszy dostęp do kapitału. To oznacza, że inwestorzy coraz częściej kierują swoje środki do przedsiębiorstw, które demonstrują odpowiedzialność środowiskową, społeczną i zarządczą.

Z punktu widzenia ryzyka biznesowego, firmy stosujące zasady ESG są często lepiej zabezpieczone przed nowymi restrykcjami środowiskowymi, których nieprzestrzeganie może prowadzić do kryzysów i sankcji prawnych. Implementacja zasad ESG to niejako forma zabezpieczenia przed niestabilnością, związaną z np. zmianami klimatycznymi.

Ponadto przedsiębiorstwa, które są postrzegane jako etyczne i zainteresowane dobrostanem społecznym, zyskują lojalność klientów i pracowników, co przekłada się na budowanie pozytywnego wizerunku na rynku – również w kontekście działań konkurencji. Ma to szczególnie duże znaczenie dla nowego pokolenia Z.

ESG na świecie i w Polsce – porównanie perspektyw

Dotychczasowe dane wskazują, że Europa jest liderem na rynku inwestycji ESG. Tak oto np. w krajach skandynawskich, które są uważane za pionierów w dziedzinie zrównoważonego rozwoju, kryteria ESG są głęboko zakorzenione w praktykach korporacyjnych i szeroko akceptowane są przez wszystkie grupy interesariuszy.

W Polsce, chociaż tematyka ESG zyskuje na popularności, nadal jest w fazie intensywnego rozwoju. Polskie firmy motywowane do zmian są zarówno przez względy etyczne, jak i rosnące wymagania inwestorów oraz regulacje Unii Europejskiej. Pomagają w tym na pewno zapisy Dyrektywy CSRD – tj. od 2024 roku nałożony jest obowiązek raportowania niefinansowego dla wszystkich spółek i grup kapitałowych, które do tej pory składały raport o zrównoważonym rozwoju zgodnie z dyrektywą NFRD.

Wyzwania i krytyka wobec ESG

Jednym z głównych problemów jest "greenwashing", czyli praktyka, w której firmy próbują wykreować wizerunek ekologicznej odpowiedzialności, podczas gdy ich rzeczywiste działania nie przynoszą istotnych korzyści dla środowiska. To zjawisko podważa wiarygodność i skuteczność całego podejścia ESG, wprowadzając w błąd inwestorów i konsumentów. Przyczyn takich nieetycznych zachowań jest wiele – m.in. organizacje nie mają w tej chwili wystarczających danych, aby dokonać ostatecznej oceny wyników w zakresie działań ESG.

Brak jednolitych, uniwersalnych standardów i wskaźników utrudnia porównywanie wyników między firmami i branżami, co prowadzić może do nieporozumień. Dlatego też ocenianie efektywności działań ESG często opiera się na subiektywnych lub niepełnych danych, co z kolei sprawia, że trudno jest ocenić, w jakim stopniu działania te są korzystne.

Dodatkowo krytycy zwracają uwagę na potencjalne koszty związane z implementacją strategii ESG. Mogą być one szczególnie obciążające dla mniejszych firm lub dla tych sektorów, które muszą przeprowadzić znaczące zmiany operacyjne lub technologiczne. W konsekwencji więc spełnianie wymagań ESG wiąże się z dużym ryzykiem oraz sporą odpowiedzialnością.

Podsumowanie

ESG to nowy sposób budowania strategii biznesowej, która odpowiada na szereg oczekiwań ze strony klientów, pracowników, inwestorów. W miarę jak nasilają się globalne wyzwania związane ze zmianami klimatycznymi, nierównościami społecznymi i odpowiedzialnością korporacyjną, ESG staje się kluczowym narzędziem w dążeniu do zrównoważonego rozwoju. Firmy, które skutecznie integrują zasady ESG w swoje operacje, mogą nie tylko lepiej zarządzać ryzykiem i zwiększać swoją odporność, ale również przyczyniać się do budowania lepszego świata dla przyszłych pokoleń.