Hoe het dataplatform van FrieslandCampina de weg vrijmaakt voor AI-innovaties

In de vorige eeuw dreef groei op olie, nu draait het op data. Ook FrieslandCampina omarmt die verandering. Het zuivelbedrijf kent complexe productieprocessen waarbij melk wordt omgezet in waardevolle componenten voor consumenten, voedingsmiddelenproducenten en farmaceutische bedrijven wereldwijd. Het ondergaat een fundamentele digitale transformatie die veel verder gaat. Het is niet zomaar een IT-upgrade, maar een diepgaande transformatie waarbij data niet alleen toegankelijk, maar ook bruikbaar wordt voor alle afdelingen: van Finance en Commerce tot Procurement en Operations.

Van datasilo naar datacentrum

“Onze systemen voldeden niet langer aan onze ambities qua snelheid, schaalbaarheid en innovatie,” zegt Joëlle van der Bijl, Chief Data & Analytics Officer bij FrieslandCampina. In de praktijk betekende dit dat data vaak vastzat binnen afzonderlijke domeinen. Informatie uit Finance was moeilijk te koppelen aan data uit bijvoorbeeld Commerce of Inkoop. Doordat AI- en datasystemen zich in gescheiden omgevingen bevonden, besteedden data analisten meer tijd aan het verzamelen en opschonen van data dan aan het analyseren ervan.

De oplossing?

Geen tijdelijke oplossingen of cosmetische verbeteringen, maar een fundamentele herstructurering. "We kozen bewust niet voor een lift-and-shift. Dat had misschien gekund, maar het was voor ons niet de juiste keuze," aldus Van der Bijl. Die aanpak was zowel dapper als radicaal.

In samenwerking met EY ontwikkelde FrieslandCampina een modulair en schaalbaar dataplatform, gebaseerd op Databricks en Microsoft Azure. “Het is geen logge kolos geworden, maar heeft een flexibele architectuur waar alle bedrijfsonderdelen op kunnen aansluiten,” zegt Simon van Ulden, partner en AI Tech Lead bij EY. “Zo kunnen teams domein overstijgende inzichten creëren. Denk aan dashboards die Commerce en Supply Chain combineren, en slimme AI-toepassingen bouwen.”

Power BI maakt dashboards toegankelijk voor niet-technische gebruikers, terwijl Databricks ruimte biedt voor geavanceerde data-analyse en AI-ontwikkeling. “De combinatie van beide zorgt ervoor dat iedereen – van analist tot engineer – vanuit één platform werkt aan betere beslissingen,” aldus Van Ulden.

Niet centraliseren, maar verbinden

De organisatiestructuur evolueerde mee. FrieslandCampina werkt nu met een hub-and-spoke-model: een centrale kern voor standaardisatie en expertise, en decentrale teams (de ‘spokes’) met eigen verantwoordelijkheid en snelheid. Rollen zoals Platform Lead en Power BI Lead zijn essentieel voor het bewaken van de ontwerpprincipes. Deze aanpak versnelt besluitvorming én zorgt voor betrokkenheid op lokaal niveau.

Gedrag boven technologie

"Maar technologie is slechts de helft van het verhaal," zegt Van der Bijl. De echte transformatie ligt in het gedrag van de organisatie. Data is alleen waardevol als medewerkers er effectief mee kunnen werken. Daarom investeert FrieslandCampina aanzienlijk in 'citizen engineers', leiderschapsprogramma’s en data-geletterdheid. AI-geletterdheid is niet langer optioneel, maar een must. Simon van Ulden benadrukt: "Het is essentieel dat organisaties de verantwoordelijkheden rond data goed definiëren. Wie is er verantwoordelijk voor de datakwaliteit als deze in verschillende applicaties wordt gebruikt? Daarvoor is een cultuur nodig waarin experimenteren en continu leren vanzelfsprekend zijn."

Vergelijk het met zonnepanelen. AI is als het zonnepaneel: het belooft besparing en duurzaamheid, maar zonder infrastructuur levert het niets op. Die infrastructuur – het dataplatform – is de essentiële bekabeling. Zonder goed georganiseerde data geen kwalitatieve AI. Zonder governance geen vertrouwen. Zonder gedragsverandering geen adoptie.

Van chatbot tot zuiveloptimalisatie

De toepassingen? Die zijn al in ontwikkeling en zijn allesbehalve vaag. Denk aan de Inventory Service Control Tower, een SKU Recommender, Route Optimization, een Sustainability Chatbot die adviseert en zelfs Predictive Maintenance. De voordelen zijn duidelijk: lagere kosten, verbeterde duurzaamheid en hogere klanttevredenheid. Belangrijker nog is dat de organisatie sneller leert dan ze groeit.

Met de implementatie van de Inventory Service Control Tower heeft FrieslandCampina flinke stappen gezet op het gebied van de efficiëntie en effectiviteit van hun supply chain. Door slimme data-analyse en voorspellende modellen hebben ze hun voorraadbeheer geoptimaliseerd. Dit heeft ervoor gezorgd dat voorraden in de verschillende landen zijn geoptimaliseerd en werkkapitaal is vrijgekomen.

Dankzij AI in de Inventory Service Control Tower kunnen salesmedewerkers nu sneller inspelen op wat klanten nodig hebben. Ze krijgen waardevolle inzichten uit de data-analyse, waardoor ze beter kunnen reageren op veranderingen in de markt. In een wereld die constant verandert, is het voor FrieslandCampina cruciaal om wendbaar te blijven, en (near) real-time inzichten helpen daarbij enorm. Daarnaast helpt AI ook bij de duurzaamheidsdoelen van RFC. Bijvoorbeeld door vrachtwagens slimmer te laden en routes te optimaliseren, kunnen ze de CO2-uitstoot verlagen en dat draagt bij aan de duurzaamheidsdoelstellingen die zijn vastgesteld in de Klimaatplannen van het bedrijf.

Best practices zonder buzzwords

Voor organisaties die ook een datacentric aanpak willen hanteren, heeft FrieslandCampina een aantal lessen geleerd die ook andere organisaties kunnen helpen bij hun transformatie naar een datacentric cultuur.

• Kies voor moed boven gemak: het is belangrijk om de volledige transformatie in één keer aan te pakken, in plaats van stapsgewijs te werken met legacy-systemen. Dit voorkomt dat je vastloopt in oude systemen en kosten blijft dragen.
  
  
• Begin met een waarde-oogpunt: het is cruciaal om vooraf te begrijpen waar de pijnpunten in de organisatie liggen en ervoor te zorgen dat de technologie aansluit bij de behoeften van de business.
  
  
• Centraal stellen van toegankelijkheid: zorg ervoor dat iedereen toegang heeft tot data en dat eigenaarschap binnen de organisatie wordt gedeeld. Dit bevordert een cultuur waarin data breed beschikbaar is en effectief kan worden gebruikt.
   

Van gras tot glas

De kracht van de datatransformatie ligt in het verbinden van de volledige keten, van gras tot glas. Van de boerderij tot in de winkel biedt data overal kansen voor optimalisatie. "Het verkennen van AI is spannend, maar ook onzeker. Er is geen duidelijke routekaart, en de snelheid van technologische ontwikkeling is overweldigend," zegt Van der Bijl. Maar FrieslandCampina lijkt een koers te hebben gevonden, zonder achter trends aan te hollen, maar met beide benen stevig in de klei, waarmee ze met vertrouwen de toekomst tegemoet treden.