Trendy w raportowaniu w centrum uwagi

Zależności między raportowaniem finansowym i sprawozdawczością zrównoważonego rozwoju, zagadnienia wymagające uwagi przy raportowaniu w 2024 roku, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii klimatycznych i otoczenia makroekonomicznego, nowe technologie w raportowaniu, w tym sztuczna inteligencja.

Te tematy, będące dziś na radarze spółek, twórców standardów, odbiorców sprawozdań oraz regulatorów, znalazły się w centrum uwagi „EY Corporate Reporting Forum. Dlaczego raportowanie to ciągłe wyzwanie?”, które odbyło się w Warszawie. Wydarzenie stało się okazją do udziału w dwóch inspirujących sesjach plenarnych i aż dziewięciu pogłębionych sesjach tematycznych.

Różne perspektywy

EY Corporate Reporting Forum zostało przygotowane z myślą o osobach odpowiadających w organizacjach za raportowanie finansowe i niefinansowe, zwłaszcza członkach rad nadzorczych i komitetów audytu, dyrektorach finansowych, dyrektorach i ekspertach ds. sprawozdawczości oraz głównych księgowych. W konferencji wzięli udział reprezentanci międzynarodowych organizacji tworzących standardy międzynarodowe (IASB) oraz europejskie (EFRAG), a także praktycy biznesu.

– W ramach Forum stworzyliśmy niepowtarzalną przestrzeń do debaty, dzielenia się wiedzą, wymiany doświadczeń i poglądów. Wierzymy bowiem, że dialog pomiędzy różnymi grupami interesariuszy i zrozumienie różnych perspektyw ma fundamentalne znaczenie dla jakości i wiarygodności sprawozdań finansowych, które z kolei są niezbędne dla budowania stabilności i zaufania na rynkach finansowych – powiedział, otwierając wydarzenie Jacek Kędzior, partner zarządzający EY Polska.

Uczestnicy debaty nad rolą nowych technologii w raportowaniu – (od lewej) Grzegorz Kania, Finance Executive, Zofia Dzik, przedstawicielka Stowarzyszenia Niezależnych Członków Rad Nadzorczych, Dominika Bettman, dyrektorka generalna Microsoft w Polsce, dr Aleksander Poniewierski, partner EY, Agnieszka Nalewajko, partnerka EY, oraz Aleksandra Przegalińska, profesorka Akademii Leona Koźmińskiego (online) – mieli zbieżną opinię, że AI istotnie wpłynie na zwiększenie efektywności w rutynowych zadaniach zespołów sprawozdawczych

Konferencja zgromadziła kilkuset uczestników na miejscu oraz niemal 900 online. Mieli oni okazję zapoznać się z informacjami i wnioskami – przekazywanymi przez ekspertów EY, reprezentantów międzynarodowych instytucji ustanawiających standardy raportowania oraz licznych praktyków biznesu – dotyczącymi zmian w otoczeniu gospodarczym i wymogów regulacyjnych, które przekładają się na biznesy, a tym samym na raportowane przez spółki wyniki finansowe. To właśnie dlatego motto i podtytuł konferencji brzmiały „Dlaczego raportowanie to ciągłe wyzwanie?”.

ESG wyznacza kierunek

Tematem przewodnim pierwszej części forum były zależności między raportowaniem finansowym i sprawozdawczością zrównoważonego rozwoju, a to ze względu na coraz większe znaczenie zagadnień ESG dla inwestorów i pozostałych odbiorców sprawozdań oraz na wejście w życie nowych standardów ESRS.

Kwestie te zostały zaprezentowane zarówno z perspektywy twórców standardów sprawozdawczości finansowej (Nick Anderson, członek Rady Międzynarodowych Standardów Rachunkowości), jak i standardów sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju (Chiara del Prete, EFRAG SR TEG Chairwoman).

Małgorzata Matusewicz, partnerka EY oraz członkini EFRAG FR TEG, podkreśliła, że potrzeba czasu, żeby zarówno spółki, jak i twórcy standardów, odbiorcy sprawozdań, regulatorzy oraz audytorzy wypracowali spójne zrozumienie wzajemnych zależności pomiędzy raportowaniem finansowym i raportowaniem ESG.

Uczestnicy panelu na temat przyszłości raportowania – (od lewej) Mikołaj Rytel, partner zarządzający działem audytu w EY, Bożena Graczyk, wiceprezes ING Banku Śląskiego, Nick Anderson, członek International Accounting Standards Board (IASB), Zuzanna Góral, dyrektorka rachunkowości i kontroli wewnętrznej w Grupie Orange Polska, Filip Paszke, dyrektor ds. ładu korporacyjnego w Grupie Żabka, i Małgorzata Matusewicz, partnerka w dziale audytu EY – byli zgodni, że nowe wytyczne wymagają zmiany spojrzenia na znaczenie raportowania w komunikacji z inwestorami

Uczestnicy panelu dyskusyjnego wieńczącego pierwszą część konferencji byli zgodni, że wszystkie elementy raportu rocznego powinny być oparte na spójnych założeniach i przedstawiać spójny obraz spółki. Wymaga to jednak odpowiednio przygotowania, zmian organizacyjnych oraz uzupełnienia luk kompetencyjnych.

– Coraz większy wpływ na biznesy, a tym samym na raportowane wyniki, mają ryzyka klimatyczne. Audytorzy już na etapie planowania identyfikują zagadnienia klimatyczne, a następnie oceniają, czy zostały one odpowiednio odzwierciedlone w sprawozdaniach finansowych ich klientów – powiedział Mikołaj Rytel, partner zarządzający działem audytu EY Polska.

Dynamiczne otoczenie, dynamiczne regulacje

W sprawozdaniach za rok 2023 inwestorzy, banki, analitycy i inni ich odbiorcy będą szukać przede wszystkim informacji o tym, w jaki sposób obecne otoczenie – makroekonomiczne czy geopolityczne – przekłada się na realizowane wyniki finansowe, wycenę aktywów, zadłużenie i płynność. Duża część Forum poświęcona była wyzwaniom z tym związanym. Rozmawiano również o najnowszych i nadchodzących zmianach zarówno w standardach międzynarodowych, jak i polskich standardach rachunkowości.

Agnieszka Stachniak, przewodnicząca Komitetu Standardów Rachunkowości, przedstawiła projektowane zmiany do ustawy o rachunkowości, obejmujące również możliwą zmianę struktury ustawy oraz wzmocnienie roli krajowych standardów rachunkowości.

Z kolei Anna Sirocka, partnerka EY, liderka Zespołu ds. MSSF, rozmawiała z Nickiem Andersonem, członkiem IASB, m.in. o wyzwaniach związanych ze zrozumieniem pełnego obrazu sytuacji płynnościowej jednostek na podstawie danych ze sprawozdania finansowego oraz pracach nad zmianami standardów międzynarodowych w tym obszarze.

W drugiej części konferencji uczestnicy debaty, moderowanej przez Agnieszkę Nalewajko, partnerkę w Dziale Audytu w EY Polska, Liderkę Innowacji EY Assurance w Polsce, poświęconej roli nowych technologii w raportowaniu, mieli zbieżną opinię, że AI istotnie wpłynie na zwiększenie efektywności w rutynowych zadaniach zespołów sprawozdawczych. Zwrócili jednocześnie uwagę na ryzyka, które się pojawiają i będą rosnąć wraz z coraz szerszym zastosowaniem narzędzi wykorzystujących sztuczną inteligencję w procesach sprawozdawczych.

AI pomaga sprawnie przetwarzać dane, zaczyna wyręczać nas w mozolnych powtarzalnych zadaniach, jednakże w opinii ekspertów nie zastąpi człowieka w procesie myślenia i wyciągania wniosków, a także będzie wymagała krytycznego spojrzenia na wyniki i wiarygodność przedstawianych treści.

Paneliści podkreślili ponadto, że firmy muszą inwestować w budowanie nowych kompetencji w swoich zespołach, zabezpieczenia danych, a także powinny mieć plan awaryjny na wypadek zakłóceń w działaniu technologii.

Obowiązek dla kolejnych firm

Obejmowanie firm obowiązkiem raportowania ESG, czyli według Europejskich Standardów Sprawozdawczości w Zakresie Zrównoważonego Rozwoju (tzw. ESRS), zostało rozłożone na etapy. Jako pierwsze od 2024 r. obowiązkowi temu będą podlegać największe spółki giełdowe, stosujące dotychczas zasady dyrektywy NFRD. Duża część wydarzenia była poświęcona właśnie temu ważnemu zagadnieniu, stąd obecność Piotra Biernackiego z EFRAG.

– W 2025 r. system raportowania zgodnie z ESRS obejmie duże prywatne spółki, czyli spółki spełniające dowolne dwa z trzech kryteriów: przychody o wartości 50 mln euro, suma bilansowa o wartości 25 mln euro (podniesienie tych poziomów odpowiednio z 40 mln euro oraz 20 mln euro dokonywane jest właśnie osobną dyrektywą) lub poziom 250 pracowników. Jest ok. 4 tys. takich firm. Z kolei w 2026 r. przyjdzie pora na małe i średnie spółki notowane na giełdzie – przypomniał Rafał Hummel, partner EY, lider Grupy ds. Strategii i Raportowania ESG w EY Polska.

– Przedsiębiorcy szczególnie z dwóch pierwszych grup powinni już teraz dokonać analizy podwójnej istotności kwestii związanych ze zrównoważonym rozwojem, czyli istotności wpływu i finansowej. Pierwsza będzie wymagać zaangażowania licznych interesariuszy zewnętrznych. Analiza ta ma bowiem pokazać, jak firma oddziałuje na otoczenie – środowisko, klimat, społeczeństwo, partnerów biznesowych w całym łańcuchu wartości. Raport ESG służy ocenie jej pozafinansowej działalności – wyjaśnił Rafał Hummel.

EY Corporate Reporting Forum zostało zorganizowane przez EY Polska we współpracy ze Stowarzyszeniem Niezależnych Członków Rad Nadzorczych oraz The Association of Chartered Certified Accountants (ACCA), międzynarodową organizacją zrzeszającą specjalistów z zakresu finansów i rachunkowości.

Materiał powstał we współpracy z dziennikiem „Rzeczpospolita”.