Opłaty za użytkowanie wieczyste w dobie pandemii

Odroczenie terminu wniesienia opłaty rocznej do 31 stycznia 2021 r. oraz możliwość jej proporcjonalnego pomniejszenia

Przepisy ustawy z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19 oraz o uproszczonym postępowaniu o zatwierdzenie układu w związku z wystąpieniem COVID-19 (tzw. Tarcza 4.0), które w większości weszły w życie 24 czerwca 2020 roku przewidują ulgi dotyczące opłaty za użytkowanie wieczyste oraz czynszu najmu i dzierżawy, a także opłaty za użytkowanie.

Nowy termin na wniesienie opłaty za użytkowanie wieczyste

Co do zasady opłatę roczną z tytułu użytkowania wieczystego wnosi się do 31 marca każdego roku, z góry za dany rok. Przepisami ustawy o tzw. pierwszej Tarczy Antykryzysowej termin ten został przesunięty do 30 czerwca 2020 r. Przepisy Tarczy 4.0 przesuwają ten termin ponownie. Obecnie termin na wniesienie opłaty rocznej z tytułu użytkowania wieczystego upłynie 31 stycznia 2021 r.

Do skorzystania z odroczonego terminu wniesienia opłaty rocznej nie jest konieczne spełnienie dodatkowych warunków, w szczególności wystąpienie negatywnych skutków związanych z COVID-19.

Możliwość pomniejszenia opłaty za użytkowanie wieczyste

Ponadto, w odniesieniu do gruntów należących do zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, przepisy Tarczy 4.0 przewidują możliwość pomniejszenia opłaty za użytkowanie wieczyste za 2020 rok proporcjonalnie do liczby dni w tym roku, w których obowiązywał stan zagrożenia epidemicznego lub stan epidemii z powodu COVID-19. Warunkiem skorzystania z tej preferencji jest:

• wystąpienie spadku obrotów gospodarczych w następstwie wystąpienia COVID-19 (rozumianego jako określony procentowo spadek sprzedaży towarów lub usług, w ujęciu ilościowym lub wartościowym szczegółowo zdefiniowany w przepisach),
• zgłoszenie wniesienia opłaty w pomniejszonej wysokości właściwemu staroście lub prezydentowi miasta na prawach powiatu do 31 stycznia 2021 roku,
• przedstawienie informacji dotyczących wnioskodawcy i prowadzonej przez niego działalności gospodarczej oraz informacji o otrzymanej pomocy publicznej,
• brak zaległości w regulowaniu zobowiązań podatkowych, składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, Fundusz Pracy lub Fundusz Solidarnościowy do końca trzeciego kwartału 2019 r.,
• wykorzystywanie nieruchomości do prowadzenia działalności gospodarczej,
• złożenie oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń.

Stan zagrożenia epidemicznego z powodu COVID-19 wprowadzony został 13 marca 2020 r. Z kolei, stan epidemii został wprowadzony 20 marca 2020 r. i zastąpił poprzednio obowiązujący stan zagrożenia epidemicznego. W związku z tym, obecnie opłata za użytkowanie wieczyste za 2020 r. może zostać pomniejszona o co najmniej ok. 40% (odsetek ten ulega zwiększeniu z każdym dniem trwania stanu epidemii).

Brak poboru czynszu najmu, dzierżawy oraz opłaty za użytkowanie

W ramach Tarczy 4.0 przewidziany został także brak obowiązku wniesienia czynszu najmu, dzierżawy oraz opłaty z tytułu użytkowania gruntów należących do zasobów nieruchomości Skarbu Państwa za okres kolejnych trzech miesięcy w 2020 r. następujących po miesiącu, w którym dokonano odpowiedniego zgłoszenia w celu skorzystania z tej preferencji. Możliwość skorzystania z braku poboru czynszu najmu i dzierżawy oraz opłaty za użytkowanie przypadających Skarbowi Państwa została uzależniona od spełnienia warunków analogicznych do tych wymienionych powyżej w pkt 2.

Zgłoszenie zamiaru uiszczenia czynszu lub opłaty pomniejszonej o kwotę należną za okres kolejnych trzech miesięcy powinno zostać dokonane przed upływem terminu ich płatności.

Warto zauważyć, że aby w pełni skorzystać z ww. preferencji, należy złożyć zgłoszenie najpóźniej do 30 września 2020 r., tj. przed rozpoczęciem ostatniego kwartału 2020 r. Termin ten może być jeszcze krótszy w zależności od ustalonego terminu na wniesienie czynszu lub opłaty.

Powyższe preferencje w zakresie pomniejszenia opłaty z tytułu użytkowania wieczystego oraz braku poboru czynszu najmu, dzierżawy oraz opłaty z tytułu użytkowania za okres kolejnych 3 miesięcy dotyczy płatności na rzecz Skarbu Państwa. Niemniej jednak, przepisy Tarczy 4.0 przewidują możliwość wprowadzenia analogicznych preferencji w stosunku do płatności na rzecz jednostek samorządu terytorialnego w drodze uchwały organu stanowiącego danej jednostki (np. w drodze uchwały rady gminy).

Podsumowując, powyższe preferencje są kolejnymi instrumentami dla podmiotów korzystających z nieruchomości przewidzianymi w celu złagodzenia negatywnych skutków gospodarczych COVID-19. Instrumenty te pozwalają na uiszczenie opłaty z tytułu użytkowania wieczystego na rzecz Skarbu Państwa za 2020 r. w znacznie pomniejszonej kwocie i z terminem płatności przypadającym dopiero w 2021 r. Dyskusyjne w tym zakresie jest jednak to, czy podmioty, które już zapłaciły opłatę za użytkowanie wieczyste w pełnej wysokości mogą również skorzystać z prawa do jej pomniejszenia po spełnieniu warunków.

Ponadto,  przepisy te pozwalają również na zapłatę czynszu najmu, dzierżawy lub opłaty z tytułu użytkowania należnych Skarbowi Państwa w kwocie pomniejszonej o czynsz lub opłatę należną za okres trzech miesięcy. 

Alert przygotowali: Tomasz Ożdziński, Associate Partner, Marcel Zenowicz, Senior i Julia Czyż, Consultant