Warunki stosowania ulgi przed wyrokiem TSUE
Przed wyrokiem TSUE polskie przepisy dotyczące ulgi na złe długi były znacznie bardziej restrykcyjne.
Aby skorzystać z ulgi, przedsiębiorcy musieli spełnić następujące warunki:
- dłużnik musiał być zarejestrowany jako czynny podatnik VAT w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług oraz w dniu poprzedzającym złożenie korekty deklaracji podatkowej.
- dłużnik nie mógł być w trakcie postępowania upadłościowego, restrukturyzacyjnego lub likwidacyjnego.
- od daty wystawienia faktury nie mogły upłynąć 2 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Wyrok TSUE: prawo umożliwiające obniżenie VAT
Sprawie ulgi na złe długi poświęcony był wyrok TSUE z dnia 15 października 2020 r. (sygn. C-335/19). Trybunał stwierdził, iż kraje unijne nie powinny uzależniać obniżenia podstawy opodatkowania podatkiem od wartości dodanej (VAT) od warunku, by w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług, a także w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej mającej na celu skorzystanie z tego obniżenia dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zaś wierzyciel był w dniu poprzedzającym dzień złożenia korekty deklaracji podatkowej nadal zarejestrowany jako podatnik VAT. Tym samym w odniesieniu do wierzyciela polskie prawo narusza art. 90 dyrektywy Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. Ustawodawca zmienił bowiem jedynie przepisy w stosunku do wierzyciela.
Co zmienił wyrok TSUE?
Wyrok TSUE z 15 października 2020 r. w sprawie C-335/19 uznał, że polskie przepisy ograniczające możliwość skorzystania z ulgi na złe długi są niezgodne z unijną dyrektywą VAT.
W szczególności TSUE zakwestionował wymóg, aby dłużnik był zarejestrowany jako podatnik VAT i nie był w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacyjnego w dniu dostawy towaru lub świadczenia usług oraz w dniu poprzedzającym złożenie korekty deklaracji podatkowej.
Otworzyło to możliwość dla Twojej firmy do sięgnięcia po przysługujące kwoty VAT. Jeżeli:
- Miałeś sprzedaż do klientów w restrukturyzacji, likwidacji lub upadłości,
- Klienci nie zapłacili faktur,
- Nie otrzymałeś tych środków np. z ubezpieczenia, nie windykowałeś ich w całości,
- I nie obniżyłeś VAT z tytułu takiej sprzedaży,
to możesz wystąpić o odzyskanie należnych Twojej firmie kwot VAT.
Wyrok TSUE otwiera także drogę do korekty VAT w relacjach z konsumentami
Treść wyroku Trybunału stanowi również podstawę do korekty VAT w przypadku sprzedaży na rzecz konsumentów (osób fizycznych).
Do momentu wydania wyroku TSUE, podatnicy nie mieli w ogóle możliwości skorzystania z ulgi na złe długi w stosunku do konsumentów na podstawie polskich przepisów, orzecznictwa sądów administracyjnych i praktyki organów podatkowych, które to były niezgodne z Dyrektywą VAT, w szczególności z uwagi na warunki dotyczące statusu dłużnika, tj. aby dłużnik posiadał status czynnego podatnika VAT.
Zmieniło się to dopiero po wyroku TSUE.
Kiedy można skorzystać z ulgi na złe długi?
W przypadku sprzedaży na rzecz podatników VAT sytuacja jest prosta – z przepisów wynika domniemanie nieściągalności po upływie 90 dni od dnia upływu terminu płatności. Jednocześnie z ulgi nie można skorzystać, jeżeli od końca roku, w którym została wystawiona faktura, upłynęło więcej niż trzy lata.
W przypadku dostawy towaru lub świadczenia usług dokonanych na rzecz podmiotu innego niż podatnik VAT czynny, podatnik może skorzystać z ulgi na złe długi, jeżeli:
- wierzytelność została potwierdzona prawomocnym orzeczeniem sądu i skierowana na drogę postępowania egzekucyjnego lub
- wierzytelność została wpisana do rejestru długów prowadzonego na poziomie krajowym lub
- wobec dłużnika ogłoszono upadłość konsumencką na podstawie odrębnych przepisów.
– użycie przez ustawodawcę spójników „lub” wskazuje, że wystarczające jest spełnienie tylko jednego warunku z trzech powyższych.
Ile można zyskać?
- Zależy to od wartości zapłaconego VAT od nieściągalnych długów z okresów, które nie są objęte przedawnieniem.
- Do końca 2024 roku możliwe jest odzyskanie kwot począwszy od grudnia 2018 aż do września 2021.
- Dodatkowo, przedsiębiorcy mają szansę na uzyskanie oprocentowania liczonego do dnia zwrotu firmie należnych środków (łącznie może to być dodatkowe nawet ponad 50% kwoty nadpłaty!)
Warto zatem dokładnie przeanalizować swoje wierzytelności i skorzystać z możliwości odzyskania VAT wraz z należnym oprocentowaniem.
Wysokość potencjalnej oszczędności nie jest uzależniona wprost ani od wielkości przedsiębiorstwa ani od ilości pracowników, ale raczej od tego… jak dużego pecha firma miała w relacjach z klientami.
Nasze doświadczenia pokazują, że oszczędności mogą pojawić się w wielu branżach, w szczególności tam, gdzie mamy dostawy towarów. A oszczędności, po które klienci sięgają mogą wynosić od paruset tysięcy złotych do paru milionów złotych.
Jak odzyskać VAT od nieuregulowanych należności?
Aby odzyskać VAT od nieuregulowanych należności, wykonaj następujące kroki:
1. Przegląd wierzytelności - dokonaj przeglądu nieuregulowanych wierzytelności, aby zidentyfikować te, które kwalifikują się do ulgi na złe długi. Oceń skalę potencjalnych oszczędności.
2. Korekta deklaracji - złóż korekty deklaracji podatkowych za okresy, w których przysługiwało Ci prawo do skorzystania z ulgi na złe długi.
3. Wniosek o zwrot nadpłaty - złóż wniosek o zwrot nadpłaty na rachunek bankowy.
Ulga na złe długi – jak wykazać je w deklaracji VAT
Podatnik może skorzystać z ulgi o ile ją rozliczy i zaraportuje jako element JPK VAT. Korekty obrotu w ramach ulgi na złe długi wykazujemy w odpowiednich polach jednolitego pliku kontrolnego, tj. w pozycjach P15 - P20 (w zależności od stawki). Z kolei dłużnik musi wykazać stosowne kwoty w polach P46 - P47 JPK.