Oszuści atakują Internet – raport NBP o bezgotówkowych transakcjach oszukańczych

Co kwartał publikowany jest raport Narodowego Banku Polskiego dotyczący transakcji oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych [1]. Najnowsze opracowanie obejmujące dane za I kwartał 2022 roku jednoznacznie wskazuje, że oszuści coraz chętniej wykorzystują w swoich działaniach bankowość elektroniczną. 

Źródło: Informacja o transakcjach oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych w I kwartale 2022 r. [2]

Jednakże, bez względu na rozbieżności w danych przekazywanych przez agentów rozliczeniowych oraz sektor bankowy, oba podmioty odnotowały znaczący udział operacji oszukańczych dokonanych bez fizycznego udziału karty (CNP) w stosunku do ogółu zarejestrowanych oszustw kartowych. Dane uzyskane od agentów rozliczeniowych wskazują na wzrost liczby transakcji typu CNP o 28,3%, jak i wzrost ich wartości o 41,7%. Dodatkowo w I kwartale 2022 roku odnotowano 8 258 takich transakcji na kwotę 5 381 741 zł, co stanowi 88,4% ogólnej wartości oszustw dokonanych przy użyciu kart płatniczych.

Z danych przekazanych przez banki wynika natomiast, że oszustwa kartowe CNP – raportowane w kategorii „Inne” – stanowiły 69,3% ogółu oszustw kartowych, co stanowi spadek o 3,4 punktu procentowego w porównaniu z ostatnim kwartałem 2021 r. [3] Jednocześnie łączna kwota, na którą dokonano tych oszustw zmalała o 21,1 punktu procentowego, tj. z 14 273 530 zł do 11 266 166 zł, a średnia wartość transakcji w tej kategorii zmalała o 18,3 punktu procentowego, tj., do 271,1 zł.

Oszustwa z przelewami bankowymi wciąż popularne

Z raportu NBP wynika, że w I kwartale 2022 roku odnotowano 18 097 oszukańczych operacji dokonanych za pomocą zlecenia przelewu na łączną kwotę 53 961 853 zł. W stosunku do ostatniego kwartału ubiegłego roku jest to wzrost o 50,4% pod względem liczby transakcji oraz o 31,7% pod względem ich wartości. Znacząco wzrósł również udział procentowy liczby i wartości oszukańczych poleceń przelewu we wszystkich transakcjach polecenia przelewu. 

Źródło: Informacja o transakcjach oszukańczych dokonywanych przy użyciu bezgotówkowych instrumentów płatniczych w I kwartale 2022 r. 

W ujęciu ogólnym, operacje oszukańcze dokonane za pomocą polecenia przelewu stanowiły w I kwartale 2022 roku 23,2% ogólnej liczby oszustw, ale procentowy udział ich wartości sięgnął aż 75,8%. W porównaniu z ubiegłym kwartałem jest to wzrost udziału oszukańczych poleceń przelewu aż o 6,9 punktu procentowego pod względem ich liczby oraz o 10 punktów procentowych pod względem wartości.

Oszukańcze operacje kartowe były znacznie częstsze – ich procentowy udział w ogólnej liczbie oszustw zarejestrowanych przez banki stanowił 76,8%, ale ich wartość stanowiła jedynie 24,2% odnotowanych transakcji oszukańczych. Ta zależność znajduje swoje odzwierciedlenie w przeciętnej wartości oszukańczej operacji, która w przypadku polecenia przelewu jest ponad dziesięciokrotnie większa i wynosi 2 982 zł – podaje raport NBP.

Coraz więcej oszustw w aplikacjach

Jak czytamy w raporcie NBP, w I kwartale 2022 roku oszuści wykorzystujący polecenia przelewu najchętniej dokonywali swoich działań za pośrednictwem przeglądarek internetowych oraz dedykowanych aplikacji. Najczęściej wybieranym narzędziem były aplikacje bankowe – przy ich pomocy dokonano aż 10 385 oszukańczych transakcji na łączną kwotę 13 504 698 zł, co wskazuje na wzrost liczby transakcji o 87,8% oraz ich wartości o 64,6%. Natomiast przeglądarek internetowych użyto przy 7 547 operacjach, lecz ich wartość osiągnęła 37 985 609 zł.

Udział dedykowanych aplikacji we wszystkich oszukańczych poleceniach przelewu stanowił 57,4% pod względem ich liczby oraz 25% pod względem ich wartości. Z kolei przeglądarki internetowe stosowano w 41,7% przypadków, ale wartość dokonanych w ten sposób oszustw to aż 70,4% ogólnej wartości wszystkich oszukańczych transakcji z wykorzystaniem polecenia przelewu. Pozostałe metody, jak kanał telefoniczny czy oddział banku, miały znikomy udział w tego typu oszustwach – wynika z raportu NBP.

Zachować czujność przed oszustami

Analiza danych uzyskanych od banków i agentów rozliczeniowych jednoznacznie wskazuje, że najwięcej oszukańczych transakcji dokonywanych jest w środowisku internetowym, za pośrednictwem kart płatniczych czy też poleceń przelewu. Oszuści coraz częściej wykorzystują złośliwe oprogramowanie komputerowe lub różne metody phishingu chcąc wyłudzić od klienta dane bankowe i wyprowadzić środki z jego rachunku. Oznacza to, że każdy z nas powinien zachować szczególną ostrożność odczytując nietypowe maile lub odwiedzając podejrzane strony internetowe, niezależnie, czy dokonuje działań prywatnie, czy w ramach organizacji.