Nowa amerykańska ustawa o przeciwdziałaniu korupcji

22 grudnia 2023 r. prezydent Biden podpisał nową ustawę antykorupcyjną Foreign Extortion Prevention Act (FEPA) [1]. Penalizuje ona przyjmowanie łapówek przez urzędników zagranicznych i stanowi długo wyczekiwane uzupełnienie istniejących regulacji antykorupcyjnych.
 

USA słynie z jednej z najbardziej znanych regulacji antykorupcyjnych w postaci Foreign Corrupt Practices Act  (FCPA). Uchwalona około pół wieku temu amerykańska ustawa dotycząca korupcji urzędników zagranicznych kryminalizuje jednak jedynie płatników łapówek, a nie ich odbiorców. W grudniu 2023 r. prezydent Biden podpisał nową ustawę, która zabiera się za problem korupcji od drugiej strony.
 

W świetle nowej ustawy FEPA [2] każdy urzędnik zagraniczny popełni przestępstwo federalne żądając, otrzymując lub wyrażając zgodę na przyjęcie łapówki od amerykańskiej firmy lub osoby fizycznej lub od jakiejkolwiek osoby przebywając na terytorium Stanów Zjednoczonych w zamian lub w związku z uzyskaniem lub utrzymaniem korzyści biznesowej.
 

W założeniach FEPA ma współdziałać z ustawą FCPA. Warto zauważyć, że FEPA, podobnie jak FCPA, definiuje w sposób szeroki zarówno funkcjonariuszy publicznych jak i zakres osób i podmiotów od których przyjęcie łapówki ma być penalizowane, miejscami wprost odnosząc się do definicji zawartych w FCPA.
 

Definicja „urzędnika zagranicznego” zawarta w FEPA jest nawet szersza niż ta z FCPA, uwzględniając również:
 

• osoby działające w charakterze nieoficjalnym na rzecz lub w imieniu rządu, departamentu, agencji, organu lub międzynarodowego podmiotu publicznego;
• czołowych polityków (ang. „senior foreign political figure”) wypełniających znamiona zawarte w federalnej ustawie o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy.
   

Zgodnie z FEPA zagraniczny urzędnik nie może przyjąć, domagać się, oczekiwać, ani zgodzić się na przyjęcie łapówki od:
 

• firm zarejestrowanych poza USA lub osób niebędących obywatelami USA, jeśli urzędnik przyjmując łapówkę przebywa na terenie stanów;
• obywatela, mieszkańca lub jednostki gospodarczej, której główne miejsce prowadzenia działalności znajduje się w USA;
• emitentów papierów wartościowych w USA.
   

Ponadto, podobnie jak w przypadku ustawy FCPA, łapówka, o której mowa, musi mieć na celu zapewnienie korzyści biznesowej [3].
 

Zagraniczni urzędnicy naruszający przepisy FEPA mogą zostać ukarani grzywną do 250 000 dolarów lub trzykrotnością wartości łapówki. Dodatkowo grozi im kara pozbawienia wolności do 15 lat.
 

Mimo, że ustawa FEPA nie zwiększa odpowiedzialności firm, jest to istotny krok w amerykańskim systemie przeciwdziałania korupcji, pokazujący nieustające zaangażowanie rządu USA w przeciwdziałanie korupcji na świecie. W związku z wprowadzeniem ustawy FEPA przedsiębiorstwa mogą spodziewać się zwiększonej kontroli i wzrostu liczby spraw antykorupcyjnych prowadzonych przez Amerykański Departament Sprawiedliwości. Przedsiębiorstwa nie powinny ustawać w wysiłkach nakierowanych na budowanie i rozwój solidnych systemów zarządzania ryzkiem compliance w obszarze przeciwdziałania korupcji. Istotne mogą okazać się również zaktualizowane szkolenia antykorupcyjne dla pracowników mających styczność z osobami, które spełniają wymogi poszerzonej definicji "zagranicznego urzędnika" zgodnie z ustawą FEPA.