EBA przygotowuje projekt nowych wytycznych sankcyjnych

EBA (The European Banking Authority) uruchomiło konsultacje społeczne w związku z wdrożeniem wytycznych dotyczących środków ograniczających (sankcji) na terenie Unii Europejskiej, a także wewnątrz państw członkowskich. Jeden z projektów koncentruje się na instytucjach finansowych oraz organizacjach nadzorczych. Celem projektu jest określenie wspólnych założeń regulacyjnych dotyczących zarządzania ryzykiem, polityki wewnętrznej oraz roli kadry kierowniczej w procesie wdrożenia środków ograniczających. Zaproponowane rozwiązanie przypomina znane już wytyczne dotyczące zarządzania ryzykiem prania pieniędzy.

Sankcje są wiążące dla każdej osoby i podmiotu podległego jurysdykcji państw członkowskich. Zostały przyjęte przez Unię na podstawie art. 29 Traktatu o UE lub art. 215 Traktatu o funkcjonowaniu UE.

Do środków ograniczających zalicza się również krajowe środki przyjęte przez państwa członkowskie zgodnie z ich systemem prawnym. Wyróżnia się środki indywidualne, np. ukierunkowane sankcje finansowe i ograniczenia wjazdu, a także środki sektorowe, w postaci embargo np. na zasoby gospodarcze i finansowe.

Sankcje te zostały opracowane i nadal są rozwijane przez państwa członkowskie oraz UE, celem zapewnienia bezpieczeństwa i praworządności. Realizację tego celu utrudnia jednak fakt, że środki te nie są stosowane jednolicie w UE, a brak jednolitości może powodować sytuacje, w których zakazy są obchodzone.

Na podstawie nowych wytycznych, rolą instytucji finansowych będzie identyfikacja i ocena obszarów działalności podatnych na nadużycia związane z omijaniem i/lub łamaniem polityki sankcyjnej. Instytucje finansowe powinny wdrożyć procedury i mechanizmy kontroli umożliwiające implementację i przestrzeganie krajowych i unijnych środków ostrożności. Wdrożone procedury i systemy kontroli powinny być dostosowane do wielkości, charakteru, a także złożoności obowiązanych instytucji finansowych.

Kolejną kwestią jest weryfikacja klientów, w tym beneficjentów rzeczywistych i akcjonariuszy, celem ustalenia ewentualnych powiązań z jurysdykcjami oraz gałęziami biznesu będącymi przedmiotem sankcji. Ocena ryzyka powinna odnosić się do produktów i usług oferowanych przez instytucję finansową, celem uzyskania informacji, które z oferowanych rozwiązań są najbardziej narażone na łamanie i omijanie sankcji.

Powyższa kwestia powinna uwzględniać analizę pośredników i zewnętrznych dostawców usług i produktów. Istotnym elementem oceny ryzyka jest jej trafność i aktualność, w związku z tym instytucje finansowe powinny na bieżąco monitorować następujące zmienne, m.in:

• zmiany środków ograniczających;
• istotne zmiany w profilu działalności instytucji, bazie klientów, strukturze organizacyjnej lub modelu biznesowym;
• identyfikacja braków we wdrażaniu regulacji;
• identyfikacja możliwości łamania lub omijania środków ograniczających, w wyniku nieodpowiedniej oceny ryzyka.

Do obowiązków instytucji finansowych należeć powinno prowadzenie szkoleń personelu adekwatnie do wykonywanej pracy. Szkolenia powinny być udokumentowane i podlegać kontroli uprawnionych do tego organów. 

Zdaniem EBA, nowe wytyczne są wsparciem instytucji finansowych w przestrzeganiu środków ograniczających, co ostatecznie przekłada się na ochronę demokratycznych wartości, praworządności i praw człowieka, a także wartości Unii Europejskiej. W związku z tym, organizacja jest zdania, że potencjalne korzyści przewyższą koszty materialne, np. zmiany w infrastrukturze IT, czy też nakłady poniesione na kapitał ludzki. Nowe wytyczne są widziane jako wsparcie instytucji finansowych, które docelowo powinno zmniejszać ryzyko naruszenia rozporządzenia, a co za tym idzie nakładania kar finansowych.    

Konsultacje potrwają do 25 marca 2024, do tego czasu zainteresowane strony mają czas na zadawanie pytań i zgłaszanie swoich wątpliwości [1].