ACFE Report to the Nations 2024 – przegląd wyników badania dotyczącego nadużyć i oszustw

Najnowszy raport opublikowany przez ACFE (Association of Certified Fraud Examiners) został przygotowany na podstawie 1921 zgłoszeń pochodzących ze 138 krajów. Z badania wynika, że pojedynczy przypadek nadużycia kosztował organizację średnio 1,7 mln dolarów, a łączna wartość strat w wyniku nadużyć analizowanych w badaniu szacowana jest na 3,1 mld dolarów. Tegoroczna odsłona jest już 13. edycją tego badania [1].

Tegoroczny raport ACFE, podobnie jak poprzednie edycje [2], bada zależności między poziomem strat a typami nadużyć, czasem ich trwania, oraz sposobem ich identyfikacji.

Ujawnianie oszustw

Badanie ACFE ponownie pokazało wielką siłę sygnalistów, których zgłoszenia pozostają najskuteczniejszą metodą wykrycia nieprawidłowości. Do ujawnienia 43% przypadków nadużyć i oszustw przyczynili się właśnie sygnaliści. Ponad połowa z nich to pracownicy a niemal 33% to kontrahenci. Zgłoszenia sygnalistów okazały się być trzy razy skuteczniejszą metodą przekazywania informacji o przestępstwach niż, drugi w kolejności, audyt wewnętrzny.

Badanie ACFE pokazuje jednoznacznie, że sygnaliści najchętniej korzystają z cyfrowych kanałów dokonywania zgłoszeń. Największą popularnością (40% zgłoszeń) cieszą się specjalne platformy internetowe dla sygnalistów. Drugą najpopularniejsza metodą jest email (37% zgłoszeń). Dopiero na trzecim miejscu znalazło się zgłoszenie telefoniczne (30%).

Statystyka pokazuje, że średni czas potrzebny na wykrycie nadużycia to 12 miesięcy. Jest to taki sam wynik jak w poprzedniej edycji badania w 2022 roku. Jest to przełamanie trendu bo dotychczas w każdej kolejnej edycji badania średni czas wykrycia nadużycia ulegał skróceniu. Jednocześnie badanie ACFE ponownie wykazało, że poziom poniesionych strat wzrasta wraz z czasem trwania nielegalnych przedsięwzięć. Dla nadużyć zidentyfikowanych w ciągu 6 miesięcy mediana strat wynosiła 30 tysięcy dolarów (ok. 5 tysięcy na miesiąc), a dla tych zidentyfikowanych dopiero po dwóch-trzech latach, aż 250 tysięcy dolarów (ok. 7 do 10 tysięcy na miesiąc).

Ponadto, wysokość strat wzrastała również wraz z liczbą zaangażowanych sprawców oraz ich pozycją w organizacji. Jeśli w sprawę uwikłanych było trzech lub więcej sprawców, mediana strat była czterokrotnie wyższa niż w przypadku osoby działającej w pojedynkę. W przypadku nadużyć kadry kierowniczej i właścicieli mediana strat była siedmiokrotnie wyższa niż w przypadku nadużyć dokonywanych przez pracowników.

Rodzaje nadużyć

Autorzy raportu zwracają szczególną uwagę na pewne typy nadużyć. Pierwszy z nich to sprzeniewierzenie środków, które jest najbardziej powszechnym przypadkiem – aż 89% zgłoszeń dotyczy właśnie tego problemu. Jednocześnie, mediana strat generowanych przez te oszustwa wynosi 120 tys. dolarów. Niemal połowa wszystkich występujących nieprawidłowości, bo aż 48%, powiązana była z korupcją. W 35% przypadkow występowania sprzeniewierzenia środków, szło ono w parze właśnie z korupcją. Najrzadziej występującymi nadużyciami, stanowiącymi tylko 5% wszystkich zgłoszeń są te dotyczące sprawozdań finansowych. Jednocześnie zazwyczaj pociągają one za sobą nawiększe konsekwencje finansowe - mediana strat wynosiła w tym przypadku 766 tys. dolarów. Co ciekawe, oszustwom związanym ze sprawozdaniami finansowymi niemal zawsze towarzyszą inne nadużycia i nielegalne działania.

Nieprawidłowości a pandemia

Pandemia COVID-19 odcisnęła piętno na wielu aspektach życia całego społeczeństwa. Jak można się spodziewać, wpłynęła także na sferę biznesu. Według Report to the Nations 2024, w 53% wszystkich przypadków uwzględnionych w badaniu, został zidentyfikowany co najmniej jeden czynnik związany z pandemią. W latach 2022-2024 mediana strat zwiększyła się o 24% przy tym samym czasie identyfikacj nadużyć. Dla poszczególnych rodzajów wyżej wymienionych przestępstw, mediana strat wzrosła odpowiednio:

• dla oszustw dotyczących sprawozdań finansowych o 29%;
  
  
• w przypadku korupcji o 33%;
  
  
• w związku z sprzeniewierzeniem środków o 20%

Mechanizmy kontrolne

Badanie ACFE podkreśla istotną rolę wewnętrznych mechanizmów kontroli i zapobiegania nadużyciom. Ponad połowa nadużyć pracowniczych ma miejsce z powodu braku kontroli (32%) lub obejścia istniejących mechanizmów kontrolnych (19%). Aż 82% organizacji doświadczonych nadużyciem decyduje się usprawnić wewnętrzne procesy zapobiegające nadużyciom.