Digitalizacja sektora bankowego

Digitalizacja w sektorze finansowym rozwija się w ekspresowym tempie. W związku z dynamicznym rozwojem nowych technologii, banki zmieniają funkcjonalności oferowanych usług i sposób ich dystrybucji. Nakłady finansowe na zaawansowane narzędzia niezbędne do procesu digitalizacji wzrastają, a same instytucje finansowe coraz częściej decydują się na powierzenie części zadań firmom z branży fintech. 

Szacuje się, że w latach 2019-2023 łączna wartość inwestycji w firmy technologiczne na świecie wyniosła około 585 miliardów dolarów. Dla porównania kwota ta w okresie 2013-2018 była o ponad połowę mniejsza.

Do najbardziej pożądanych w sektorze bankowym narzędzi z dziedziny nowych technologii zalicza się interfejsy służące do programowania aplikacji. Dzięki takim rozwiązaniom możliwe jest szybkie przesyłanie wybranej grupy danych między odrębnymi urządzeniami. Rozwiązanie to idealnie sprawdza się w aplikacjach moblinych używanych przez klientów. Za pomocą interfejsów bank przesyła dane zgromadzone w swoich zbiorach na urządzenie klienta. W ten sposób klienci mają możliwość zlecania operacji finansowych oraz aplikowania o produkty finansowe za pomocą telefonu lub komputera z dowolnego miejsca na świecie.

Dla zapewnienia optymalizacji procesów, banki chętnie korzystają ze sztucznej inteligencji oraz nauczania maszynowego. Dzięki tym narzędziom są one w stanie przygotować produkty inwestycyjne i kredytowe od strony technicznej. Za pomocą nauczania maszynowego, możliwe jest wyliczenie scoringu klienta aplikującego o kredyt w ciągu kilku sekund po wprowadzeniu odpowiedniej porcji danych.

Sztuczna inteligencja wykorzystywana jest w kampaniach marketingowych. Pomaga także usprawnić proces komunikacji z klientem. Banki coraz częściej korzystają z technologii ChatBot, pozwalającej na całodobowy kontakt z instytucją bez oczekiwania na połączenie z konsultantem infolinii. Dodatkowo, sztuczna inteligencja i nauczanie maszynowe znalazły swoje zastosowanie w prewencji prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Banki wykorzystują technologię do generowania alertów transakcyjnych. Dzięki odpowiednim aplikacjom możliwa jest prioretyzacja alertów na podstawie schematów transakcyjnych z uwagi na częstotliwość, wysokość kwot, rodzaj transakcji oraz miejsce.

Wszystko to odbywa się z zachowaniem wymogów regulacyjnych, do których instytucja finansowa jest zobligowana. Zarówno proces dostarczania usług finansowych klientom, jak i spełnianie wymogów regulacyjnych, mogą być zoptymalizowane pod względem czasu i ponoszonych kosztów.

Z pomocą w tej kwestii przychodzą rozwiązania z dziedziny DLT (Distributed Ledger Technology). Dzięki DLT możliwe jest przesyłanie środków finansowych w czasie rzeczywistym bez udziału pośredników. Narzędzie to znalazło swoje zastosowanie w tworzeniu i transferowaniu zarówno kryptowalut jak i walut wirtualnych kreowanych przez banki centralne. Ponadto DLT może usprawnić proces KYC (Know Your Customer) poprzez automatyczną weryfikację, przechowywanie i przesyłanie wprowadzonych dokumentów zgodnie z wymogami regulacyjnymi i potrzebami instytucji finansowej. Dane przetwarzane za pomocą tej technologii są chronione poprzez odpowiednie klucze zabezpieczające, których specyfikacja jest dostosowana do norm prawnych jurysdykcji, w której są używane.

Instytucje finansowe obsługują wielu klientów, zarówno osoby fizyczne jak i wielkie korporacje. Dziennie realizowanych jest niezliczona ilość transakcji krajowych i międzynarodowych. Banki zobowiązane są do archiwizowania dokumentacji klientów przez określony czas, dodatkowo potrzebują przestrzeni na realizowanie procesów wewnętrznych związanych z zapewnieniem bezpieczeństwa środków pieniężnych i danych osobowych. Jeszcze do niedawna w świecie bankowości dane były przechowywane w lokalnych centrach danych wymagających ogromnych nakładów inwestycyjnych i administrowania wewnątrz organizacji. Rozwiązanie to ma swoje ograniczenia, jeśli chodzi o ilość dostępnego miejsca, a ewentualne awarie mogą zaburzyć funkcjonowanie całej działalności banku.

Firmy technologiczne jako alternatywę oferują rozwiązania chmurowe, czyli przechowywanie danych na specjalnych platformach. Za pomocą chmury możliwe jest udostępnianie wirtualnych pulpitów, co w praktyce oznacza, że pracownik instytucji finansowej łączy się z serwerem swojej organizacji poprzez zewnętrznego dostawcę. Rozwiązanie to jest tańsze w porównaniu z utrzymywaniem własnej infrastruktury. Ponadto, ewentualne awarie nie zaburzają działania całej organizacji z uwagi na rozproszenie przechowywanych danych, które są kategoryzowane, analizowane i zabezpieczane w środowisku chmurowym.

Dostępne na rynku rozwiązania oferowane przez firmy technologiczne z pewnością dają szereg korzyści. Należy jednak pamiętać o ryzkach jakie niosą ze sobą nowoczesne narzędzia służące digitalizacji. Jednym z największych zagrożeń jest zachwianie reputacji, co w przypadku banku jako instytucji zaufania publicznego może nieść szereg odczuwalnych konsekwencji.

Przykładem może być zbyt duże zaufanie do AI i nauczania maszynowego. Są to narzędzia stosunkowo nowe, a co za tym idzie - wciąż posiadają pewne niedoskonałości. Potencjalne błędy programowe mogą prowadzić do niepoprawnych konkluzji i niefortunnych decyzji podejmowanych zarówno w stosunku do klientów jak i działalności operacyjnej. W rezultacie, w zależności od skali problemu, banki mogą stracić zaufanie klientów, ale też narazić się na kary finansowe od organów regulacyjnych.

Kolejnym ryzykiem związanym z digitalizacją sektora bankowego jest ryzyko operacyjne, na które składają się błędy ludzkie, procesowe i systemowe. Podczas wdrażania nowych technologii może okazać się, że infrastruktura informatyczna instytucji finansowych nie jest kompatybilna ze specyfikacją techniczną nowych technologii. W efekcie, nowe rozwiązania mogą nie tylko nie zadziałać, ale też spowolnić funkcjonowanie organizacji.

Dodatkowym czynnikiem ryzyka jest fakt, że narzędzia służące do digitalizacji często administrowane są przez podmioty zewnętrzne, które zarządzają procesami w kilku firmach jednocześnie. Może się to wiązać się ze wzmożonymi cyberatakami, a w konsekwencji z wyciekiem poufnych danych.

Jedną z form cyberataków jest wykorzystanie technologii deep fake, która powstała dzięki rozwojowi sztucznej inteligencji. Nowoczesne oprogramowanie jest w stanie wygenerować animacje, które wyglądają coraz bardziej realnie, co powoduje trudności w odróżnieniu fikcji od rzeczywistości. Istnieje więc ryzyko wykorzystania wizerunku i głosu osób decyzyjnych w organizacji do zlecania nieprawdziwych dyspozycji, szczególnie tych nacelowanych na transfer środków finansowych i danych wrażliwych.

Kolejnym czynnikiem ryzyka jest zgodność zastosowania nowych technologii z obowiązującym w danej jurysdykcji prawem. Kwestia wykorzystania digitalizacji w sektorze bankowym może rodzić pewne spory w zakresie zgodności z regulacjami prawnymi. Problemy mogą pojawić się przy wykorzystaniu dostawców zewnętrznych oraz narzędzi służących do gromadzenia i analizy danych np. chmur. Rozwiązania te są relatywnie nowe i nie wszędzie wdrożono odpowiednie regulacje związane z ich wykorzystaniem. Dodatkowo zbyt liberalne podejście i brak odpowiednich środków kontrolnych może zwiększyć skalę problemu prania pieniędzy i finansowania terroryzmu. Przykładem są ledgery stosowane do transferowania i deponowania wirtualnych środków finansowych takich jak kryptowaluty. Lakoniczne dane użytkownika, na które składa się ciąg literowo-liczbowy znacznie utrudniają identyfikację stron transakcji.

Digitalizacja sektora bankowego jest procesem, który niewątpliwie przynosi wiele pozytywnych zmian. Dzięki nowym technologiom korzystanie z usług finansowych może być prostsze, szybsze i tańsze. Nowoczesne narzędzia wykorzystane w umiejętny sposób ułatwiają codzienną pracę i rozwijają wiele sektorów gospodarki. Jednak, aby korzystanie z dobrodziejstw techniki było bezpieczne, niezbędna jest współpraca na wielu płaszczyznach.

Potrzebny jest odpowiedni nadzór pod względem ram prawnych i dopuszczalnych sposobów wykorzystania poszczególnych narzędzi. Ponadto niezwykle ważne jest podnoszenie poziomu cyberbezpieczeństwa i ochrony danych wrażliwych. Udział firm technologicznych w rynku stale rośnie, a instytucje finansowe chętnie korzystają z nowych rozwiązań, dlatego też wypracowanie odpowiednich regulacji jest niezbędne, by wykorzystywać najnowocześniejszą technikę w sposób efektywny i bezpieczny.