Newsletter Ludzie w Firmie
Subskrybuj newsletter i otrzymuj najważniejsze informacje na temat zmian w przepisach PIT, ZUS, a także materiały o nowych trendach HR.
Wiele naruszeń wykryto przy zatrudnianiu obywateli Ukrainy. Polegają one w szczególności na braku powiadomienia powiatowego urzędu pracy przez podmiot powierzający pracę – w terminie 14 dni od dnia podjęcia pracy przez obywatela Ukrainy. Warto zaznaczyć, iż obecnie, od 1 lipca 2024 r., przepisy przewidują jeszcze bardziej restrykcyjne wymagania – zgłoszenie powinno zostać przekazane do urzędu w terminie nie 14, ale 7 dni od dnia zatrudnienia. Kolejne wykroczenia polegały na powierzaniu obywatelowi Ukrainy pracy w wymiarze czasu pracy niższym niż wskazany w powiadomieniu lub w liczbie godzin mniejszej niż wskazana w powiadomieniu oraz za wynagrodzeniem niższym niż ustalone według stawki określonej w powiadomieniu.
Inne wykryte nieprawidłowości to:
- nieprzestrzeganie przepisów dotyczących technicznego bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do cudzoziemców;
- brak wypłaty lub nieprawidłowa wypłata wynagrodzenia oraz innych świadczeń związanych z pracą;
- niezgodności zastosowania umowy cywilnoprawnej z warunkami świadczenia pracy;
- brak zgłoszenia lub nieterminowe zgłoszenie cudzoziemca do ubezpieczeń społecznych.
Konsekwencje dla pracodawcy
Nielegalne wykonywanie pracy przez cudzoziemca na terytorium RP niesie za sobą negatywne konsekwencje zarówno dla pracodawcy, jak i cudzoziemca. Pracodawca, który powierza cudzoziemcowi nielegalne wykonywanie pracy, podlega karze grzywny 1–30 tys. zł. Firma może jednak zostać ukarana nie tylko karami pieniężnymi. Pracodawca, który zatrudnił cudzoziemca nielegalnie, może w przyszłości mieć trudności z pozyskaniem zezwoleń na pracę lub oświadczeń o powierzeniu pracy cudzoziemcowi. Karą grzywny ukarany może zostać także sam cudzoziemiec, a w niektórych przypadkach może otrzymać nakaz opuszczenia Polski.
WAŻNE
Trwają prace legislacyjne nad projektem ustawy o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium RP. Przewiduje on m.in. zaostrzenie sankcji za nielegalne zatrudnianie cudzoziemców. Wymiar kary grzywny ma być wyższy i proporcjonalny do liczby nielegalnie zatrudnionych.
W projekcie przewidziano także nowe obowiązki dla pracodawców, np. przesłania do urzędu, po otrzymaniu zezwolenia na pracę, kopii umowy zawartej z cudzoziemcem. Niespełnienie tego obowiązku ma skutkować odmową udzielenia zezwoleń na pracę, czyli w praktyce utratą możliwości zatrudniania większości cudzoziemców.
Najbardziej kontrowersyjną z proponowanych zmian jest wprowadzenie nakazu zatrudniania cudzoziemców na podstawie umowy o pracę. Współpraca na podstawie umowy cywilnoprawnej miałaby być możliwa tylko z cudzoziemcami zwolnionymi z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę, czyli np. z obywatelami UE, studentami i absolwentami polskich studiów stacjonarnych, czy z posiadaczami zezwolenia na pobyt stały.
Pracodawcy muszą być świadomi, że popełnione błędy w procesie zatrudniania pracowników z zagranicy nie mogą być naprawiane z mocą wsteczną. Często jedynym możliwym rozwiązaniem w przypadku wykrycia nieprawidłowości jest zaprzestanie nielegalnego powierzania pracy cudzoziemcowi i zawarcie z nim nowej umowy, po prawidłowym wypełnieniu wszystkich obowiązków. Dlatego warto już od samego początku podjęcia zatrudnienia przez cudzoziemca zadbać o to, aby spełniało one wszystkie wymogi przewidziane w prawie. Pomocne w tym zakresie mogą okazać się szkolenia zarówno dla działów HR czy rekruterów, m.in. z zakresu licznych zmian w prawie czy obowiązujących wymogów, jak i dla cudzoziemców. Podczas takich warsztatów poznają oni swoje prawa oraz obowiązki wynikające z pobytu i wykonywania pracy w Polsce. Szkolenia nie tylko pomogą firmom zabezpieczyć proces zatrudniania osób z zagranicy na wypadek kontroli inspekcji pracy, lecz także będą postrzegane jako benefit dla pracowników.
Podsumowanie
W 2023 r. Państwowa Inspekcja Pracy odnotowała wzrost przypadków nielegalnego zatrudniania cudzoziemców. W artykule omówiono skutki jakie niesie to zjawisko dla pracodawców oraz pracowników cudzoziemców oraz wskazano na działania jakie warto podjąć, aby zatrudnić obywatela z zagranicy zgodnie z obowiązującymi przepisami.
