Due diligence – czym jest i czemu służy?

Jakie zasady są niezbędne dla rzetelnego przeprowadzenia procesu due diligence?

• Bezstronność i niezależność w działaniu, która powinna towarzyszyć ekspertom chcącym uzyskać prawdziwy obraz sytuacji firmy.
• Poufność, która maj na celu ochronę danych i dokumentów przedsiębiorstwa.
• Systematyczność i odpowiedzialność każdej ze stron w realizacji etapów, które muszą być zgodne z harmonogramem przeprowadzenia badania due diligence.
• Działanie w interesie inwestora, który określa ramy współpracy i formę komunikacji.
• Ekspercka wiedza, również w niszowych dziedzinach, która pozwala na szczegółowe zrozumienie analizowanych aspektów.
• Dostępność danych, która jest możliwa dzięki pełnej współpracy firmy poddawanej badaniu.
• Transparentność, która umożliwia zleceniodawcy uzyskanie jasnego obrazu wszystkich problematycznych zagadnień i ryzyk oraz rekomendacji.

Jakie są rodzaje due diligence?

Proces due diligence można przeprowadzać w różnych obszarach, w zależności od specyfiki firmy i potrzeb inwestora.

• Finansowe
  Skupia się na analizie kondycji finansowej przedsiębiorstwa, w tym przeglądzie bilansów, rachunków zysków i strat oraz przepływów pieniężnych. Sprawdzane są także prognozy finansowe i wskaźniki rentowności, co pozwala ocenić stabilność i perspektywy wzrostu firmy.
• Prawne, regulacyjne
  Obejmuje weryfikację dokumentacji prawnej, np. umów, zobowiązań oraz sporów sądowych. Celem tej analizy jest zidentyfikowanie ryzyk prawnych i zgodności działalności firmy z obowiązującymi przepisami.
• Podatkowe
  Polega na ocenie struktury podatkowej firmy, zgodności z przepisami oraz na weryfikacji zobowiązań podatkowych, a także ma na celu wykrycie potencjalnych nieprawidłowości.
• Operacyjne
  To analiza codziennych procesów biznesowych, struktury organizacyjnej, zarządzania zasobami oraz logistyki.
• Technologiczne
  Koncentruje się na infrastrukturze IT, własności intelektualnej oraz stosowanych rozwiązaniach technologicznych.
• Komercyjne
  Analizuje pozycję rynkową przedsiębiorstwa, strategię sprzedaży, konkurencję oraz potencjał wzrostu.

Oprócz wymienionych powyżej analiza due diligence może się wiązać z zasobami ludzkimi, nieruchomościami oraz środowiskiem. Ta ostatnia ocenia zgodność działalności podmiotu z regulacjami ekologicznymi.

Jak wygląda proces due diligence?

W każdej instytucji proces due diligence przebiega w indywidualny sposób. Z reguły jednak odbywa się według uporządkowanych etapów, które pomagają w efektywnej analizie i ocenie przedsiębiorstwa.

1. Zdefiniowanie zakresu – pierwszy krok, czyli ustalenie obszarów, które będą podlegały analizie, na podstawie specyfiki firmy oraz celów inwestora.
2. Podpisanie umowy, w tym umowy o poufności (NDA).
3. Zebranie dokumentacji – firma dostarcza pełny zestaw dokumentów, które stanowią podstawę do dalszych analiz.
4. Analiza wstępna – umożliwia ekspertom zidentyfikować potencjalne problemy i obszary wymagające szczególnej uwagi.
5. Wywiady z kadrą zarządzającą – pozwalają zyskać szerszy wgląd w strukturę organizacyjną oraz bieżące działania firmy.
6. Analiza szczegółowa – dokładna ocena poszczególnych obszarów działalności.
7. Raporty pośrednie (cząstkowe) – pozwalają na bieżące rozwiązywanie problemów i uzgadnianie niejasności z firmą poddawaną analizie.
8. Opracowanie raportu końcowego – zawiera główne odkrycia, potencjalne problemy, ocenę ryzyka i możliwości oraz rekomendacje dotyczące dalszych kroków.
9. Prezentacja wyników.

Analiza due diligence – co obejmuje raport?

Analiza due diligence to kluczowy etap w procesie transakcji biznesowych, której rezultatem jest stworzenie szczegółowego raportu. Dokument ten jest niezwykle istotny, ponieważ dostarcza kompleksowej oceny badanego przedsiębiorstwa lub aktywów. Zawiera poniższe elementy.

1. Podsumowanie wykonawcze
   Pierwsza sekcja raportu zawiera podsumowanie najważniejszych wyników, które umożliwiają szybkie zrozumienie kluczowych kwestii i potencjalnych zagrożeń związanych z transakcją.
2. Analiza prawna
   Ta część raportu pokrywa wszystkie kwestie prawne związane z przedsiębiorstwem. Obejmuje analizę struktury korporacyjnej, ważność i kompletność dokumentacji korporacyjnej, analizę umów handlowych, umów najmu, licencji, umów o pracę oraz innych istotnych dokumentów.
3. Analiza finansowa
   Obejmuje szczegółową ocenę sytuacji finansowej przedsiębiorstwa. Analizowane są sprawozdania finansowe, takie jak bilans, rachunek zysków i strat, oraz przepływy pieniężne za ostatnie kilka lat. Raport może również zawierać analizę wskaźników finansowych, tendencji sprzedażowych, rentowności oraz ocenę zdolności firmy do generowania przepływów pieniężnych w przyszłości.
4. Analiza operacyjna
   Ten segment raportu koncentruje się na badaniu wewnętrznych procesów operacyjnych i produkcyjnych przedsiębiorstwa. Ocenia efektywność operacyjną, jakość zarządzania zapasami, logistykę oraz infrastrukturę technologiczną. Analiza ta dostarcza również informacji o zasobach ludzkich, kulturze korporacyjnej oraz kluczowych kadrach zarządzających.
5. Analiza technologiczna
   W przypadku firm technologicznych lub tych, które intensywnie korzystają z technologii, raport due diligence będzie zawierał ocenę aktywów technologicznych, oprogramowania, baz danych, infrastruktury IT oraz własności intelektualnej, w tym patentów, znaków towarowych i praw autorskich.
6. Analiza rynkowa i branżowa
   Obejmuje przegląd pozycji firmy na rynku, analizę konkurencji, trendów rynkowych oraz potencjalnych ryzyk i szans wynikających z makroekonomicznego i branżowego otoczenia.
7. Analiza środowiskowa
   W przypadku firm, dla których istotne są kwestie środowiskowe, raport będzie zawierać ocenę zgodności z przepisami środowiskowymi, ryzyka zanieczyszczenia, jak również analizę wykorzystania zasobów naturalnych i zarządzania odpadami.
8. Ocena ryzyka i rekomendacje
   Wnioski z poszczególnych sekcji są zbierane w ocenę ogólnego ryzyka związanego z transakcją. Na tej podstawie eksperci przygotowują rekomendacje dotyczące sposobów zarządzania lub łagodzenia tych ryzyk, co jest kluczowe dla podejmowania świadomych decyzji inwestycyjnych.

Rola due diligence w transakcjach biznesowych

Z jednej strony raport due diligence można traktować jako narzędzie wspierające strategiczne zarządzanie, ponieważ wyniki analizy pomagają w optymalizacji działań i wyznaczaniu dalszych kierunków rozwoju firmy, ułatwiających np. znalezienie inwestorów lub wejście na giełdę.

Z drugiej strony due diligence przeprowadza się głównie w związku z planowanymi transakcjami biznesowymi, takimi jak sprzedaż firmy, akcji, udziałów lub fuzje czy przejęcia. Pozwala to inwestorom lub nabywcom podjąć świadome negocjacje i uniknąć przyszłych problemów, które mogłyby niekorzystnie wpłynąć na rozwój i stabilność inwestycji.