Nowe cła USA w pytaniach i odpowiedziach

• Od 3 kwietnia 2025 r. cła na import samochodów z Polski do USA wynoszą 25%. Cło dotyczy importowanych pojazdów osobowych, w tym sedanów, SUV-ów, crossoverów, minivanów i furgonetek towarowych oraz lekkich ciężarówek. Cło obejmuje również kluczowe części samochodowe, takie jak silniki, skrzynie biegów, części układu napędowego i elementy elektryczne.
• Od 9 kwietnia 2025 r. – cła na pozostałe towary importowane do USA (z wyjątkami) z terytorium UE w tym Polski wynoszą 10 % (pierwotnie planowane 20-procentowe cła zostały zawieszone przez Prezydenta Donalda Trumpa na okres 90 dni)
• od 4 czerwca cła na import stali i wyrobów z aluminium z Polski do USA wynoszą 50 proc. 

W szczegółach rozporządzenia wykonawczego określono, że niektóre towary nie będą podlegać nowym wzajemnym taryfom celnym. Są to m.in.:

• miedź, niektóre surowce energetyczne i minerały niedostępne w USA
• farmaceutyki
• półprzewodniki
• niektóre minerały krytyczne 

Obecnie na samochody osobowe, jak i również na quady należy przygotować kwotę wynoszącą 10% ich wartości.

Nowa polityka celna USA wpływa istotnie na kondycję gospodarki UE. Niewątpliwie jedną z branż, która odczuje skutki nowych taryf celnych nałożonych na partnerów handlowych USA jest branża automotive. Pozostałe przykładowe branże to: górnictwo, transport, produkcja komputerów, wyrobów elektronicznych i optycznych, a także produkcja maszyn i urządzeń, metali, czy artykułów spożywczych. 

Wyroby amerykańskie nie podlegają w imporcie do Unii Europejskiej cłu w wysokości 39%. W obrocie handlowym na linii UE-USA należności celne przywozowe mają zwykle jednocyfrową wartość. Wyjątkiem są samochody które podlegają stawce wynoszącej 10%.

W przypadku importu towarów do UE najczęściej stosowaną jest metoda transakcyjna. Inne metody liczenia wartości celnej to: metoda wartości towarów identycznych, metoda wartości towarów podobnych, metoda wartości jednostkowej, metoda wartości kalkulowanej, metoda ostatniej szansy.

Cła, co do zasady, dotyczą towarów materialnych, czyli rzeczy, które mają fizyczną postać i są transportowane przez granicę. Cła nie są pobierane od usług niematerialnych, ponieważ nie są one fizycznym towarem, który mógłby być importowany lub eksportowany. W praktyce zdarza się jednak, że do ceny towarów doliczona zostanie także cena za usługę. Przykładowo usługa transportu do granic UE jest wliczona do wartości celnej. W niektórych sytuacjach usługi licencyjne (np. licencja za korzystanie ze znaku towarowego) są dodawane do wartości celnej, także gdy odbiorca usługi jest obciążany przez inny podmiot niż bezpośredni dostawca. Każdy przypadek powinien jednak podlegać szczegółowej analizie. 

Unia Europejska i USA nie podpisały umowy handlowej na podstawie której można byłoby stosować obniżone stawki celne w związku z preferencyjnym pochodzeniem towarów. W konsekwencji stosowane są stawki podstawowe (erga omnes).

Preferencyjne pochodzenie towarów pozwala bowiem na obniżenie stawki celnej (zwykle do 0%) w przypadku, gdy dany towar może być uznany za pochodzący, tj. w uproszczeniu wytworzony w danym kraju, który jest stroną umowy lub który przeszedł istotną transformację w tym kraju.

Aby potwierdzić pochodzenie towaru, przedsiębiorstwa muszą zwykle posiadać certyfikat pochodzenia. W niektórych przypadkach mogą istnieć szczególne zasady dotyczące określonych produktów, które mogą różnić się w zależności od rodzaju towaru i kraju – strony umowy.

Wprowadzenie nowych ceł USA przyczyni się do powstania licznych zakłóceń w globalnych łańcuchach dostaw i logistyce, czyniąc ich mniej wydajnymi. Aby zrównoważyć wyzwania związane z niepewnością handlową i wyższymi kosztami prowadzenia handlu, firmy będą dostosowywać swoje strategie. Niektóre zdywersyfikują łańcuchy dostaw, przenosząc źródła do gospodarek mniej dotkniętych nowymi taryfami celnymi, podczas gdy inne będą inwestować w automatyzację, aby obniżyć koszty i zmniejszyć zależność od importu.

Podmioty zaangażowane w wymianę handlową na linii Unia Europejska – USA powinny niezwłocznie:

• dokonać gruntownej oceny obecnej sytuacji spółki w celu określenia wpływu nowej taryfy celnej na prowadzoną działalność i zidentyfikowania obszarów ryzyka;
• przeanalizować umowy handlowe spółki;
• przeprowadzić szczegółową ocenę skutków nowych taryf celnych;
• opracować dostosowane do potrzeb spółki strategie zmniejszenia obciążeń celnych, w tym w zakresie zwiększenia efektywności łańcucha dostaw.

Prawo celne zawiera różne instytucje, które umożliwiają nam obniżenie lub nawet całkowite uniknięcie płacenia ceł w określonych sytuacjach.

Wysokość cła oblicza się zwykle na podstawie ceny transakcyjnej, czyli ceny sprzedaży towarów. Do tej ceny dodajemy lub odejmujemy pewne elementy. Istnieje wiele wytycznych Komitetu Wartości Celnej UE oraz orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości, które wielokrotnie zajmowały się kwestią wartości celnej. W związku z tym, warto sprawić czy w związku z importem towarów nie jest zawyżana wartość celna towarów.

Warto również przyjrzeć się klasyfikacji celnej towarów, aby upewnić się, że jest ona prawidłowo określona. Klasyfikacja celna determinuje bowiem stawkę celną właściwą dla danych towarów.

Kolejnym aspektem jest prawidłowe ustalenie pochodzenia towarów, które w kontekście celnym jest określane jako ich narodowość. Obecnie złożone łańcuchy dostaw sprawiają, że towar może być wytwarzany w wielu krajach. Ustalenie pochodzenia celnego nie jest proste. Istnieją określone zasady w przepisach celnych oraz umowach między Unią a poszczególnymi krajami, które mogą pomóc w ustaleniu prawidłowego pochodzenia towarów. Innymi słowy to że towar jest przywożony z danego kraju (np. USA) nie musi oznaczać, że jest on pochodzący z tego kraju.

Unijny kodeks celny wskazuje również na specjalne procedury, które w niektórych przypadkach pozwalają na odroczenie płatności cła, co korzystnie wpływa na cash flow. Przykładowo składowanie celne umożliwia przechowywanie towarów bez natychmiastowego płacenia cła, a opłata może być odroczona o kilka miesięcy.

Istnieją także procedury, które w określonych sytuacjach mogą całkowicie zwolnić z obowiązku płacenia cła, takie jak procedura końcowego przeznaczenia, która dla niektórych towarów pozwala na uzyskanie zwolnienia z cła, czy procedura uszlachetniania czynnego, która dotyczy importu surowców, które następnie są przetwarzane i wywożone poza UE.

Cła odwetowe nałożone przez UE na towary amerykańskiego pochodzenia mogą skutkować koniecznością zapłaty wysokich ceł. Istnieją jednak rozwiązania prawne i biznesowe, które mogą np. ograniczyć ich wysokość, czy opóźnić zapłatę cła. Przykładowo przedsiębiorcy mogą zawnioskować o tymczasowe zawieszenie cła, które jest zasadne w przypadku wyrobów trudno dostępnych w UE.

Innym rozwiązaniem jest wykorzystanie procedur celnych zawieszających płatność należności celno-podatkowych np. procedury uszlachetniania czynnego. Oczywiście wszystko zależy od konkretnego modelu biznesowego i indywidualnej sytuacji danego przedsiębiorcy.

Rozwiązaniami, po które mogą sięgnąć importerzy są m.in.:

Autonomiczne zawieszenia celne – polegające na czasowym ustanowieniu obniżonych stawek celnych na towary przywożone na obszar UE, które to towary są niedostępne albo trudno dostępne w UE. W praktyce system ten pozwala na import towarów z obniżonej lub 0-proc. stawki celnej przez okres 3–5 lat bez ograniczeń ilościowych. Po upływie tego czasu istnieje możliwość przedłużenia zawieszenia, jeżeli nadal jest ono uzasadnione.

Kontyngenty taryfowe – umożliwiają przywóz określonej ilości produktu po niższych stawkach celnych w ramach kontyngentu od stawki celnej zwykle stosowanej dla tego produktu. W odróżnieniu od autonomicznych zawieszeń celnych posiadają ograniczenia ilościowe.

Odprawa czasowa – umożliwia tymczasowe wprowadzenie towarów na teren celny UE, oferując jednocześnie częściowe lub całkowite zwolnienie z opłat celnych. Z tego rozwiązania mogą skorzystać przedsiębiorcy, którzy mają siedzibę poza UE i chcą tymczasowo wprowadzić swoje produkty na rynek unijny. Może być również wykorzystywane przez firmy z siedzibą w UE, które chcą tymczasowo korzystać z towarów spoza Unii.

Uszlachetnianie czynne – umożliwia przywóz surowców do UE, przerób, a następnie wywóz poza UE. W takiej sytuacji płatności należności celno-podatkowe związanych w przywozem surowców do UE nie powstanie. 

System zawieszeń celnych polega na czasowym ustanowieniu obniżonych stawek celnych na towary przywożone na obszar Unii Europejskiej. W praktyce system ten pozwala na import towarów z obniżoną lub 0-proc. stawką celną przez okres 3–5 lat bez ograniczeń ilościowych. Po upływie tego czasu istnieje możliwość przedłużenia zawieszenia, jeżeli nadal jest ono uzasadnione.

System autonomicznych zawieszeń celnych jest skierowany głównie do producentów i importerów, którzy korzystają z surowców, półproduktów lub komponentów, które są niedostępne lub nieprodukowane w Unii Europejskiej, lub są dostępne w niewystarczających ilościach. Zawieszenie celne może być wprowadzone, gdy towar nie jest produktem finalnym przeznaczonym do sprzedaży konsumentom, co oznacza, że jest to rozwiązanie dedykowane głównie producentom, a nie podmiotom handlowym.

Zakres towarowy, dla którego mogą być ustanawiane zawieszenia celne, zasadniczo nie ma ograniczeń. Ustala się go na podstawie wniosków składanych przez przedsiębiorców z UE. W związku z tym na listach zawieszeń celnych znajdują się towary o różnorodnym charakterze, od prostych surowców, których złoża nie są dostępne w UE, po zaawansowane technicznie komponenty, które nie są produkowane w UE. Wprowadzenie zawieszenia celnego jest możliwe tylko dla towarów spełniających określone warunki. Zasada niedyskryminacji, którą kieruje się Komisja Europejska przy wprowadzaniu zawieszeń celnych, wymaga spełnienia dodatkowych kryteriów.

Warto zaznaczyć, że wnioskodawca o autonomiczne zawieszenie celne musi wykazać, że podjął rzeczywistą, ale nieudaną próbę pozyskania danych towarów lub ich ekwiwalentów od potencjalnych unijnych dostawców.

Zawieszenia celne są wprowadzane przez UE w sposób autonomiczny, na podstawie rozporządzenia. Rozporządzenia Rady UE w tej kwestii wchodzą w życie 1 stycznia i 1 lipca każdego roku, a wnioski można składać do końca czerwca i grudnia każdego roku. Wnioski należy składać do Ministerstwa Rozwoju i Technologii. 

Autonomiczne zawieszenie celne nie może być przyznawane m.in. dla:

• towarów objętych umowami na wyłączność,
• towarów handlowanych między powiązanymi stronami, które mają wyłączne prawa do ich produkcji,
• towarów, których opisy zawierają specyficzne terminy związane z firmą, takie jak nazwy handlowe czy numery artykułów,
• towarów będących finalnymi produktami przeznaczonymi dla konsumentów.

Autonomiczne zawieszenia celne polegają na czasowym ustanowieniu obniżonych stawek celnych na towary przywożone na obszar UE.  Kontyngenty taryfowe także pozwalają na przywóz produktu po niższych stawkach celnych przywozowych (stawka celna w ramach kontyngentu) od stawki celnej zwykle stosowanej dla tego produktu, ale w odróżnieniu jednak od zawieszeń celnych, kontyngenty taryfowe posiadają ograniczenia ilościowe.