Wdrożenie dyrektywy o ochronie sygnalistów w krajach członkowskich UE

EY - Adam
Adam Sawicki

EY Polska, Dział Zarządzania Ryzykiem Nadużyć, Assistant Manager

Jak EY może pomóc

Minęły już trzy miesiące od zapisanego w Dyrektywie o ochronie sygnalistów w krajach członkowskich UE terminu jej wdrożenia do prawa krajowego. Proces ten wciąż przebiega niezadowalająco, czemu wyraz dała m.in. Komisja Europejska.

Założenia dyrektywy

 

Dyrektywa o ochronie sygnalistów została uchwalona w 2019 r., a wdrożenie do legislacji krajów członkowskich UE jej zapisów dotyczących dużych przedsiębiorstw (zatrudniających 250 i więcej pracowników) miało nastąpić do 17 grudnia 2021 r. Mniejsze przedsiębiorstwa (zatrudniające między 50 a 249 pracowników) nowymi przepisami mają zostać objęte do 17 grudnia 2023 r.

 

Dla przypomnienia - dyrektywa nałożyła na przedsiębiorstwa szereg obowiązków związanych z ochroną sygnalistów takich jak:

  • utworzenie wewnętrznych, poufnych i bezpiecznych kanałów przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów oraz poinformowanie o nich pracowników i partnerów biznesowych,
  • wskazanie osób odpowiedzialnych za weryfikację zgłaszanych naruszeń,
  • podejmowanie działań wyjaśniających oraz przekazywanie sygnaliście informacji zwrotnych, zarówno o przyjęciu zgłoszenia jak i o podjętych w związku z nim działaniach,
  • udostępnienie pracownikom i partnerom biznesowym informacji na temat wewnętrznych oraz zewnętrznych możliwości zgłaszania naruszeń.

Terminy a rzeczywistość

Jak podaje serwis EU Whistleblowing Monitor [1] monitorujący postępy we wdrażaniu Dyrektywy o ochronie sygnalistów, jedynie osiem krajów członkowskich przyjęło przepisy: Cypr, Dania, Francja, Litwa, Łotwa, Malta, Portugalia i Szwecja. Zdecydowana większość członków UE - 18 krajów - ma opóźnienie w transpozycji dyrektywy, a Węgry, jako jedyny kraj, nie rozpoczęły żadnych działań związanych z wprowadzeniem właściwych przepisów krajowych.

Niestety samo przyjęcie przepisów nie oznacza, że zapisy dyrektywy zostały wprowadzone w danym kraju we właściwy sposób – w praktyce do tej pory żaden członek Unii Europejskiej nie wdrożył w pełni zapisów dyrektywy.

I właśnie z tego powodu Komisja Europejska na przełomie stycznia i lutego 2022 r. formalnie wezwała prawie wszystkie kraje członkowskie UE do usunięcia uchybienia związanego z brakiem lub opóźnieniem wdrażania przepisów krajowych wprowadzających Dyrektywę o ochronie sygnalistów. Od tamtej pory nowe przepisy uchwaliła Francja, a projekt nowelizacji został zaprezentowany w Irlandii. Nadmienić warto, że francuska ustawa wykroczyła poza tzw. standard minimum, rozszerzając zarówno zakres możliwych do zgłoszenia naruszeń jak i zakres chronionych podmiotów pomagających przy zgłoszeniu.

W Polsce bez zmian

Jeśli chodzi o Polskę, to niestety wciąż nie ma żadnych postępów w pracach nad projektem ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa. Ostatnie publicznie dostępne informacje pochodzą z grudnia 2021 r.

Nie warto jednak czekać z wdrożeniem odpowiednich rozwiązań w przedsiębiorstwie na uchwalenie polskiej ustawy. Zapisy dyrektywy o ochronie sygnalistów zawierają szereg wskazówek co do kierunku koniecznych do podjęcia działań w dużych firmach. Mogą one przykładowo dotyczyć zarówno zaprojektowania, wdrożenia i obsługiwania kanałów przyjmowania zgłoszeń w sposób gwarantujący poufność danych sygnalisty jak i wyznaczenia odpowiedniej osoby lub działu, które zajmą się prowadzeniem postępowań wyjaśniających. Każde z tych działań może rodzić szereg wyzwań, z którymi warto zmierzyć się już teraz.

Zobacz również

Klapki na oczach czy szerokie horyzonty?

Światowe Badanie Uczciwości w Biznesie 2022 ukazuje jak usprawnienie ładu korporacyjnego może zwiększyć uczciwość biznesu

EY Polska

Dyrektywa UE o ochronie sygnalistów - szanse i wyzwania

Celem Dyrektywy UE jest zapewnienie sygnalistom ochrony przed odwetem poprzez wdrożenie rozwiązań na poziomie organizacji. Sygnalista będzie miał możliwość zgłoszenia naruszeń wewnątrz i na zewnątrz organizacji. Poziom ochrony ma być taki sam, niezależnie od sposobu zgłaszania.

Mariusz Witalis + 3

Czas na ochronę sygnalistów - badanie EY

W przeddzień wejścia w życie Dyrektywy UE o ochronie sygnalistów* zapytaliśmy polskie spółki, które od 17 grudnia 2021 r. będą podlegały jej wymogom, o ich stopień gotowości oraz wyzwania, z którymi się zmagają.

Jarosław Grzegorz

Skuteczna struktura sygnalizowania naruszeń – trwała wartość

Skuteczne systemy sygnalizowania możliwych naruszeń są istotne nie tylko z punktu widzenia prawa i etyki, ale także pomagają firmom zyskać przewagę konkurencyjną. Dowiedz się więcej.

EY Polska

Zapobieganie nadużyciom finansowym i ich wykrywanie

Dowiedz się, dlaczego konieczne jest ponowne zbadanie, w jaki sposób tradycyjne procedury kontroli podchodzą do ryzyka nadużyć finansowych.

EY Polska

Imperatyw kategoryczny Kanta jako wstęp do dyskusji o compliance

Zgodność w organizacji - rozumianą jako spójny zbiór procedur, systemów i funkcji zapewniających efektywność na poziomie opoeracynym, prawnym i finansowym

EY Polska
    Kontakt
    Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

    EY oznacza globalną organizację i może odnosić się do jednej lub więcej firm członkowskich Ernst & Young Global Limited, z których każda stanowi odrębny podmiot prawny. Ernst & Young Global Limited, brytyjska spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, nie świadczy usług na rzecz klientów.