Dyrektywy DAC8 i DAC9 – nowy etap w automatycznej wymianie informacji podatkowych

25 lipca 2025 r. Ministerstwo Finansów opublikowało projekt ustawy o zmianie ustawy o wymianie informacji podatkowych z innymi państwami oraz niektórych innych ustaw. Dokument ten stanowi implementację dwóch kluczowych aktów prawnych Unii Europejskiej:

• Dyrektywy Rady (UE) 2023/2226 (DAC8),
• Dyrektywy Rady (UE) 2025/872 (DAC9).

Obie dyrektywy znacząco rozszerzają zakres automatycznej wymiany informacji podatkowych – zarówno w odniesieniu do transakcji z użyciem kryptoaktywów, jak i w kontekście globalnego podatku minimalnego (GloBE).

Dyrektywa DAC8 – nowa architektura sprawozdawczości w zakresie kryptoaktywów

Projekt ustawy z lipca 2025 r. implementując Dyrektywę Rady (UE) 2023/2226 (DAC8), rozszerzając zakres automatycznej wymiany informacji podatkowych o transakcje z użyciem kryptoaktywów wprowadza obowiązek raportowania transakcji dotyczących kryptoaktywów przez tzw. „raportujących dostawców usług w zakresie kryptoaktywów” (ang. Crypto-Asset Service Providers – CASPs). Obowiązek ten obejmie:

• podmioty regulowane przez rozporządzenie MiCA (2023/1114),
• operatorów kryptoaktywów działających poza reżimem MiCA, lecz posiadających użytkowników z Unii Europejskiej.

Zakres sprawozdawczości obejmuje:

• dane użytkownika wraz z identyfikacją podatkową,
• wartości transakcji rozdzielone na każde kryptoaktywo,
• dane kontrahenta oraz rodzaj transakcji (np. kupno, sprzedaż, zamiana, transfer).

Obowiązki sprawozdawcze CASPs obejmą zarówno transakcje płatnicze, jak i inwestycyjne – w tym kupno, sprzedaż, transfer oraz zamianę kryptoaktywów. Dlatego już teraz warto rozpocząć prace wdrożeniowo – analityczne nad identyfikację podmiotów CASPs.

Dyrektywa DAC8 - obowiązki instytucji finansowych i grup kapitałowych

Zgodnie z projektem ustawy, obowiązki wynikające z DAC8 będą spoczywać na wszystkich CASPs działających w Polsce lub obsługujących polskich rezydentów podatkowych. Oznacza to, że raportowaniem objęci zostaną zarówno krajowi dostawcy portfeli i giełd kryptowalutowych, jak i zagraniczne platformy posiadające dostęp do polskich klientów.

Instytucje finansowe klasyfikowane jako raportujące w ramach CRS zostaną objęte nowymi definicjami, które uwzględniają m.in.:

• waluty cyfrowe banków centralnych (CBDC),
• instrumenty pośrednie dające ekspozycję na kryptoaktywa.

W związku z tym konieczne będzie dostosowanie procedur AML/CFT do nowych obowiązków wynikających z DAC8 – szczególnie w zakresie należytej staranności.

Raportowanie będzie realizowane do Szefa Krajowej Administracji Skarbowej (KAS), a następnie dane będą przekazywane państwom rezydencji podatnika w ramach systemu automatycznej wymiany informacji.

Nowe obowiązki sprawozdawcze zostaną uzupełnione o szczegółowe regulacje dotyczące:

• należytej staranności,
• obowiązków informacyjnych wobec użytkowników,
• wymogów w zakresie ochrony danych osobowych (RODO).

Dyrektywa DAC 9 – od kiedy ma obowiązywać?

Polska zobowiązała się do wdrożenia regulacji do 31 grudnia 2025 r., a pierwsza wymiana informacji planowana jest za rok sprawozdawczy 2026, czyli w 2027 r.

Dyrektywa DAC9 – wspólnotowa implementacja deklaracji GloBE i automatycznej wymiany danych o podatku wyrównawczym

Dyrektywa DAC9 (UE 2025/872) umożliwia automatyczną wymianę danych wynikających z deklaracji GloBE (GloBE Information Return), składanej w ramach przepisów dotyczących globalnego podatku minimalnego w wysokości 15%.

Obowiązek składania deklaracji dotyczy międzynarodowych i krajowych grup kapitałowych, których skonsolidowane roczne przychody przekraczają 750 mln euro i które podlegają przepisom ustawy o opodatkowaniu wyrównawczym z dnia 6 listopada 2024 r.

Projekt ustawy przewiduje możliwość centralnego raportowania przez jednostkę dominującą (UPE) w jednej jurysdykcji, pod warunkiem istnienia odpowiednich porozumień o wymianie danych między państwami. Wprowadzona zostaje zasada „dissemination approach”, zgodnie z którą każde państwo członkowskie UE otrzyma wyłącznie te dane, które są mu potrzebne z perspektywy jednostek składowych znajdujących się na jego terytorium.

W przypadku niewywiązania się z obowiązku wymiany danych lub przekazania danych błędnych, DAC9 przewiduje szczegółowe procedury naprawcze i interwencyjne.

Obowiązki grup kapitałowych wynikające z DAC9

Grupy kapitałowe osiągające globalne przychody powyżej 750 mln euro będą zobowiązane do:

• złożenia informacji o opodatkowaniu wyrównawczym (na wzorze GIR),
• przekazania danych do właściwego organu podatkowego (przez UPE lub jednostkę wyznaczoną),
• zapewnienia zgodności przekazywanych danych z wymogami DAC9 oraz ustawy GloBE.

Zmiana z raportowania lokalnego na centralne wymaga ścisłej współpracy transgranicznej, rejestracji umów międzynarodowych oraz synchronizacji harmonogramów raportowania. Dlatego warto już teraz rozpocząć prace wdrożeniowo – analityczne dotyczące raportowania GLoBE na poziomie centralnym grupy kapitałowej oraz pamiętając także i mając w szczególności na względzie opublikowane pod koniec września 2025 r. schematy struktur logicznych dla podatku wyrównawczego krajowego.