Omnibus nie zwalnia z rzetelności w ESG

…i zielone standardy

Przedsiębiorstwa decydujące się na budowanie bardziej zrównoważonego profilu działalności, powinny z uważnością opracowywać komunikaty dotyczące podejmowanych przez siebie przedsięwzięć o charakterze środowiskowym, społecznym czy zarządczym. Chcąc podtrzymać wartościowe relacje biznesowe z inwestorami, kontrahentami oraz konsumentami, eliminacja zjawiska greenwashingu (tj. pseudoekologicznego marketingu opartego na rozpowszechnianiu niejasnych, wprowadzających w błąd lub nieuzasadnionych informacji na temat działalności środowiskowej podmiotu) jest konieczna. Fundamentalna staje się dbałość o wiarygodność, porównywalność i weryfikowalność udostępnianych treści dotyczących zrównoważonych działań firmy. Wysokie standardy zielonej komunikacji służą realizacji wielu strategicznych celów. Z jednej strony, działania te mają na celu przede wszystkim zapewnienie autentyczności wizerunku podmiotu, który je udostępnia oraz ograniczenie ryzyk reputacyjnych. Z drugiej, rzetelność w komunikacji ESG chroni przed konsekwencjami prawnymi związanymi z rozpowszechnianiem komunikatów nieprawdziwych bądź wprowadzających konsumentów w błąd. Do katalogu negatywnych następstw nieuczciwych praktyk handlowych związanych z nieetyczną komunikacją należą m.in.: kary pieniężne nakładane przez krajowe organy ochrony konkurencji i konsumentów, czy wykluczenie z łańcuchów dostaw przez partnerów biznesowych niegodzących się na greenwashing wśród swoich kontrahentów.

W jakich barwach maluje się przyszłość?

Zgodnie z projektem pakietu uproszczeniowego Omnibus, opublikowanym przez Komisję Europejską 26 lutego 2025 r., szereg przepisów unijnych dot. zrównoważonego rozwoju ma zostać znowelizowanych w celu poprawy ich funkcjonalności. Proponowane zmiany dotyczą następujących aktów prawnych: CSRD, Europejskich Standardów Sprawozdawczości Zrównoważonego Rozwoju (ESRS), CSDDD oraz Taksonomii UE. W przypadku wejścia w życie nowelizacji przewidzianych w pakiecie uproszczeniowym, zakres przedsiębiorstw podlegających obowiązkowi sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju zostanie znacznie ograniczony. Uszczuplenie liczby podmiotów zobowiązanych do raportowania niefinansowego nie oznacza jednak wprowadzania pełnej dowolności w ramach ujawnień ESG. Prace nowelizacyjne nad zasadami unijnej sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju – choć głośno dyskutowane w mediach - mają jednak ograniczony zakres. Stąd, nawet w świetle zapowiadanych zmian legislacyjnych, komunikacja ESG nie pozostanie niekontrolowana, wręcz przeciwnie – unijny prawodawca utrzyma w mocy odpowiednie mechanizmy mające na celu monitoring nierzetelnych praktyk w zakresie ujawnień ESG.

Zgodnie z projektem dyrektywy w sprawie oświadczeń środowiskowych (tzw. Green Claims Directive), firmy działające na terenie UE oraz tych spoza jej granic, które kierują oświadczenia lub oznakowania środowiskowe, zostaną zobowiązane do spełnienia minimalnych wymogów w zakresie ich uzasadniania, publikacji i weryfikacji stosownych danych środowiskowych. Niezależnie od przewidywanych uproszczeń w zakresie sprawozdawczości ESG, Green Claims Directive nałoży na przedsiębiorstwa odrębne od raportowania wymogi dot. wiarygodności, porównywalności i weryfikowalności wszelkich wykorzystywanych komunikatów środowiskowych. Projekt dyrektywy odnosi się m.in. do form umieszczania na produktach ekologicznych twierdzeń, jak również kryteriów, w oparciu o które przedsiębiorstwa będą wykazywać prawdziwość stosowanych przez siebie oświadczeń i oznakowań. Ponadto, proponowana treść aktu przewiduje możliwość wniesienia powództwa przez organizacje reprezentujące zbiorowe interesy konsumentów przeciwko przedsiębiorstwom naruszającym wymagania nowych przepisów.  Aktualnie projekt Green Claims Directive znajduje się na końcowym etapie unijnego procesu legislacyjnego, a ostateczne brzmienie aktu zostanie uzgodnione w najbliższych miesiącach. Następnie rozpocznie się kilkunastomiesięczny okres krajowej implementacji, podczas którego państwa członkowskie zdecydują o krajowych rozwiązaniach zapewniających skuteczność unijnych przepisów w ich porządkach prawnych.

Uwzględniając dużą dynamikę zmian w rozwiązaniach prawnych z zakresu ESG, ważne jest, aby firmy nie traciły szerokiego spojrzenia na wymagania zrównoważonego rozwoju. Choć pewne uproszczenia w zakresie sprawozdawczości ESG są przesądzone, nie oznacza to jednak pełnej dowolności w komunikowaniu osiągnięć środowiskowych. Wczesne podjęcie działań pomoże dostosować wykorzystywane przez firmę komunikaty do standardu gwarantującego wolność od zarzutów o greenwashing.  

Współautorką artykułu jest Weronika Binkiewicz.