Dyskryminacja w miejscu pracy — jakie może mieć formy?

Jakie są najczęstsze formy dyskryminacji w firmach?

Dyskryminacja w pracy może manifestować się w różnorodny sposób, dlatego też powstał podział – tzw. dyskryminacja bezpośrednia i pośrednia.

• Dyskryminację bezpośrednią, czyli celowe i jawne traktowanie pracownika mniej korzystnie z powodu jego cech osobistych. Dyskryminacja bezpośrednia przykłady: odmowa zatrudnienia osoby tylko ze względu na jej wiek, mimo że spełnia wszystkie wymagania na stanowisko.
• Dyskryminację pośrednią, która występuje, gdy pozornie neutralne zasady lub praktyki prowadzą do nieproporcjonalnego negatywnego wpływu na określone grupy. Dyskryminacja pośrednia przykłady: wymóg pracy w pełnym wymiarze godzin może dyskryminować kobiety, które są matkami i nie mogą pracować na pełny etat z powodu obowiązków rodzinnych.

Nierówne traktowanie pracowników: przykłady

Dyskryminacja ze względu na wiek

Ageizm, czyli dyskryminacja ze względu na wiek to temat, któremu poświęciliśmy artykuł: https://www.ey.com/pl_pl/insights/workforce/ageizm-na-rynku-pracy-dyskryminacja-ze-wzgledu-na-wiek.

Dyskryminacja ze względu na płeć

Różnice w zarobkach i możliwościach rozwoju zawodowego są szczególnie widoczne w sektorach finansowym, komunikacyjnym i informacyjnym.

Dyskryminacja ze względu na wygląd

Dyskryminacja ze względu na wygląd, znana również jako "lookism", polega na nierównym traktowaniu osób z powodu ich cech fizycznych, takich jak waga, wzrost, uroda czy sposób ubierania się. Choć w Polsce brak jest szczegółowych statystyk dotyczących tego zjawiska, badania wskazują na jego obecność w różnych sferach życia społecznego i zawodowego.

Jakie narzędzia pomagają przeciwdziałać dyskryminacji w pracy?

Przede wszystkim kluczowe są kompleksowe szkolenia dotyczące różnorodności, inkluzywności czy zmian pokoleniowych. To one pomagają nie tylko doceniać różnice społeczne, ale także podnosić świadomość na temat subtelnych form dyskryminacji pracownika, ucząc, jak reagować na przypadki nierównego traktowania. Drugim istotnym narzędziem są jasno określone procedury zgłaszania przypadków dyskryminacji, które zapewniają pracownikom bezpieczeństwo i brak obaw przed reperkusjami.

Więcej o inkluzywności czytaj w artykule: https://www.ey.com/pl_pl/insights/workforce/people-consulting/inkluzywnosc-w-miejscu-pracy-co-to-jest

Wiele firm wprowadza także anonimowe ankiety i systemy feedbacku, które pozwalają pracownikom wyrażać opinie na temat środowiska pracy. Docelowo spotkania te pomagają ujawnić ukryte problemy dyskryminacyjne i umożliwić organizacjom szybką reakcję. Kolejnym skutecznym narzędziem jest wdrożenie polityki równości płac oraz audytów wynagrodzeń, które mogą wykrywać i eliminować nierówności wynikające z płci, wieku, pochodzenia etnicznego czy innych czynników.

Przykłady polityk antydyskryminacyjnych w firmach

WIele firm wdraża kompleksowe polityki antydyskryminacyjne, które obejmują kodeksy postępowania, regularne szkolenia dla pracowników i liderów, a także tworzenie specjalnych rad ds. różnorodności. Te inicjatywy są często wspierane przez zaangażowanie zarządu najwyższego szczebla w promowanie kultury inkluzywności.

Przykładem zaangażowania EY w promowanie różnorodności jest program "Poziom wyżej bez barier", który ma na celu budowanie kultury różnorodności poprzez tworzenie jak najlepszych warunków pracy dla osób z wyzwaniami zdrowotnymi. Więcej o tym przeczytasz na stronie: Diversity, equity, inclusion.

Gdzie i jak zgłosić dyskryminację w pracy?

W przypadku wystąpienia dyskryminacji w pracy zalecane jest złożenie formalnej skargi do działu HR. Należy szczegółowo opisać zaistniałą sytuację z ewentualnym wskazaniem świadków i dowodów. Działy HR w większości firm są zobowiązane do przeprowadzenia wstępnych, wewnętrznych dochodzeń. Jeżeli problem nie zostanie rozwiązany w sposób satysfakcjonujący, pracownik może zgłosić sprawę do zewnętrznych instytucji tj. Państwowa Inspekcja Pracy. Warto również rozważyć konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie pracy, aby uzyskać profesjonalne wsparcie w tego typu obszarach.

Jakie są konsekwencje prawne dyskryminacji w miejscu pracy?

Dyskryminacja w miejscu pracy jest nie tylko nieetyczna, ale również nielegalna w większości jurysdykcji - tj. pracodawcy, którzy dopuszczają się dyskryminacji, mogą być poddani postępowaniom prawnym, w tym karom administracyjnym i odszkodowaniom.

Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronie GOV.pl, Kodeks pracy w Polsce zapewnia równość w traktowaniu przez cały okres zatrudnienia, począwszy od momentu nawiązania stosunku pracy, aż po jego zakończenie. Co za tym idzie, osoba, która doznaje dyskryminacji w pracy, może ubiegać się o odszkodowanie, którego kwota nie może być niższa niż minimalne wynagrodzenie.

Podsumowanie

Zrozumienie i zwalczanie dyskryminacji w zatrudnieniu jest niezbędne dla tworzenia sprawiedliwego, produktywnego i zrównoważonego środowiska pracy. Odpowiedzialność spoczywa na pracodawcach, tak, aby aktywnie przeciwdziałać dyskryminacji pracownika poprzez wdrażanie skutecznych polityk i promowanie kultury różnorodności. Warto w interpretacji problemu pamiętać, że istnieją różne rodzaje dyskryminacji. Dlatego też do zgłoszonych sytuacji należy podchodzić maksymalnie elastycznie i indywidualnie.