Polityka wizowa po zmianach

Relokacja specjalistów - cudzoziemców – kluczowe zmiany w polskiej polityce wizowej


Powiązane tematy

Firmy zainteresowane relokacją specjalisty - cudzoziemca do Polski muszą zadbać o prawidłowe przeprowadzenie tego procesu. Uzyskanie zezwolenia na pracę jest pierwszym krokiem w ramach relokacji specjalisty - cudzoziemca do Polski. Pozyskanie dokumentu legalizującego pracę nie gwarantuje jednak cudzoziemcowi prawa do wjazdu i pobytu w Polsce. Dlatego w drugim kroku należy zadecydować, na jakiej podstawie nastąpi wjazd na terytorium RP. Najczęściej będzie to wiza wydana w celu wykonywania pracy.

W artykule analizujemy podstawy pobytu uprawniające do pracy w Polsce na podstawie nowych przepisów imigracyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem kwestii związanych z wydawaniem wiz. Zagadnienie to było także szczegółowo omówione podczas webcastu EY: Nowe przepisy imigracyjne w Polsce: Jak skutecznie relokować specjalistów-cudzoziemców? 



Webcast EY

Nowe przepisy imigracyjne w Polsce: Jak skutecznie relokować specjalistów-cudzoziemców?

immigration webcast

Więcej na temat nowych zasad wydania zezwoleń na pracę czytaj w artykule: Relokacja specjalistów-cudzoziemców do Polski – zezwolenia na pracę po zmianach



Strategia Migracyjna punktem wyjścia

Kluczowym tłem dla nowego pakietu przepisów prawa imigracyjnego jest Strategia Migracyjna opublikowana przez polski rząd w październiku 2024 r. Określa ona kierunki, cele, priorytety i potrzeby państwa oraz identyfikuje ryzyka związane z migracją. Strategia wskazuje wprost, że głównym warunkiem dopuszczenia cudzoziemców do polskiego rynku pracy będzie wykonywanie pracy w zawodzie deficytowym.

Na podstawie Strategii przygotowano pakiet ustaw, tj.:

  • ustawę o warunkach dopuszczalności powierzania pracy cudzoziemcom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (dalej: ustawa o warunkach dopuszczalności)
  • ustawę o zmianie niektórych ustaw w celu wyeliminowania nieprawidłowości w systemie wizowym Rzeczypospolitej Polskiej
  • ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw oraz
  • ustawę o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Podstawy pobytu uprawniające do pracy w Polsce

Zgodnie z ustawą o warunkach dopuszczalności cudzoziemiec może wykonywać pracę zgodnie z zezwoleniem na pracę lub oświadczeniem o powierzeniu pracy cudzoziemcowi wpisanym do ewidencji oświadczeń, jeżeli jest uprawniony do pobytu na terytorium Polski:

  • na podstawie wizy wydanej jedynie w niektórych celach przewidzianych w ustawie cudzoziemcach;

Wizy uprawniające do pracy [oznaczenie na naklejce wizowej] 

Wizy, które nie uprawniają do podjęcia pracy [oznaczenie na naklejce wizowej]

  • udział w imprezach sportowych [03]
  • prowadzenie działalności gospodarczej [04]
  • wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o powierzeniu [05a]
  •  wykonywanie pracy sezonowej [05b]
  • wykonywania pracy na podstawie zezwolenia na pracę lub zwolnienia z obowiązku jego posiadania [06]
  • prowadzenie działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach [07]
  • wykonywanie zadań służbowych przez przedstawicieli organu państwa obcego lub organizacji międzynarodowej [08]
  • odbycie studiów pierwszego stopnia, studiów drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej [09]
  • szkolenie zawodowe [10]
  • cele dydaktyczne [12]
  • prowadzenie badań naukowych lub prac rozwojowych [13]
  • odbycie stażu [13a]
  • udział w programie wolontariatu europejskiego [13b]
  • dołączenia do obywatela innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej, EFTA - strony umowy o EOG lub Szwajcarii lub przebywanie z nim [15]
  • dołączenie do obywatela Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, o którym mowa w art. 10 ust. 1 lit. b i d Umowy Wystąpienia, lub przebywania z nim [17b]
  • udział w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej [16]
  • przybycie na terytorium RP jako członek najbliższej rodziny repatrianta [17]
  • przybycie na terytorium RP jako członek najbliższej rodziny osoby przebywającej w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt stały uzyskanego na podstawie Karty Polaka [17a]
  • korzystanie z uprawnień wynikających z posiadania Karty Polaka [23]
  • repatriacja [19]
  • przyjazd ze względów humanitarnych, z uwagi na interes państwa lub zobowiązania międzynarodowe [21]
  • realizacja zezwolenia na pobyt czasowy w celu łączenia rodzin [22]
  • realizacja zezwolenia na pobyt czasowy w celu wykonywania pracy w ramach przeniesienia wewnątrz przedsiębiorstwa [22a]
  • realizacja zezwolenia na pobyt czasowy, o którym mowa w art. 160 pkt 1, 3, 4 lub 6 [22b]
  • turystycznym [01]
  • odwiedzin u rodziny lub przyjaciół [02]
  • kształcenia się lub szkolenia w innej formie niż określona w pkt 9 lub 10 [11]
  • tranzytu;
  • tranzytu lotniczego;
  • leczenia [14]
  • korzystania z ochrony czasowej [20]
  • innych niż określone w pkt 1-24b [23]
  • na podstawie skutecznie złożonego wniosku pobytowego potwierdzonego odciskiem czerwonego stempla w paszporcie cudzoziemca;
  • na podstawie zezwolenia na pobyt czasowy, z wyjątkiem zezwolenia udzielonego ze względu na okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu cudzoziemca na terytorium;
  • na podstawie dokumentu określającego status członka rodziny członka misji dyplomatycznej;
  • na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen, a więc zwłaszcza na podstawie dokumentów pobytowych wydanych przez państwa członkowskie zgodnie z jednolitym wzorem, który odpowiada naszej polskiej karcie pobytu;
  • w ramach ruchu bezwizowego, chyba że jest obywatelem państwa znajdującego się w wykazie państw, których obywatele nie są uprawnieni do wykonywania pracy w ramach ruchu bezwizowego. 

Specjalista-cudzoziemiec nie będzie mógł wykonywać pracy na podstawie wizy wydanej przez inne państwo obszaru Schengen, zarówno krótkoterminowej (C), jak również długoterminowej (D). Taka wiza w żadnym wypadku nie jest również „dokumentem pobytowym”.


Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – zmiany

Ustawa o warunkach dopuszczalności wprowadza znaczące modyfikacje w zakresie podstaw pobytu, w przypadku których wojewoda odmówi wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia takiego zezwolenia. Będzie dotyczyć to przypadków, gdy:

  • cudzoziemiec będzie przebywał w Polsce na podstawie wizy wydanej w celu turystycznym, odwiedzin u rodziny lub przyjaciół, udziału w imprezach sportowych, prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach, odbycia studiów, szkolenia zawodowego, kształcenia się lub szkolenia, tranzytu, tranzytu lotniczego, leczenia, udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej;
  • cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy długoterminowej (D) wydanej przez inne państwo obszaru Schengen;
  • cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen
  • cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na wjazd, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.

W praktyce powyższe oznacza, że w przypadku niektórych dokumentów pobytowych i wiz długoterminowych z innych państw Schengen, a przede wszystkim w przypadku wiz wydanych przez organy polskie – choć uprawniają do podjęcia pracy – nie będzie można wystąpić o standardowe zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w celu zapewnienia prawa pobytu po wygaśnięciu takiej wizy. Mowa tutaj w szczególności o wizie wydanej w celu odbycia studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej. Oznacza to, że prędzej czy później taki cudzoziemiec będzie musiał wystąpić albo o inny rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy, albo pozyskać polską wizę pracowniczą.

Zaostrzona polityka wizowa

Mając na uwadze powyższe, wydaje się, że polski ustawodawca dąży do tego, by praca w Polsce była wykonywana przez cudzoziemca na podstawie polskiej wizy wydanej w celu zarobkowym. Warto więc przyjrzeć się nadchodzącym zmianom legislacyjne w obszarze wydawania wiz.

W ostatnim czasie możemy obserwować zaostrzenie polskiej polityki wizowej, czego dowodem jest m.in. zamknięcie programu Poland Business Harbour, podniesienie opłat za wizy krajowe, czy wyłączenie możliwości wjazdu w ruchu bezwizowym w celu pracy dla obywateli Kolumbii.

W dniu 31 lipca 2024 r. Minister Spraw Zagranicznych wydał także nowe wytyczne w sprawie rozpoznawania wniosków o wizy pracownicze i studenckie. Wytyczne nie odnoszą się do nowych przepisów imigracyjnych, a rewidują zasady stosowania obowiązujących przepisów dotyczących wydawania wiz, zwłaszcza w zakresie weryfikacji wiarygodności cudzoziemców ubiegających się o wizy. Wytyczne nakazują konsulom korzystać z mechanizmu konsultacji z organami krajowymi na potrzeby weryfikacji celu i warunków planowanego pobytu cudzoziemca w Polsce. W ramach tego mechanizmu konsul wnosi o przekazanie informacji do organów takich jak Straż Graniczna, ABW czy Agencja Wywiadu za pośrednictwem Urzędu do Spraw Cudzoziemców w kwestii ogólnej zdolności pracodawcy do powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi czy określonej liczbie cudzoziemców. Taki sposób działania może budzić wątpliwości, gdyż w praktyce weryfikacja tego rodzaju należy do kompetencji wojewody przy wydawaniu zezwolenia na pracę.

Konsekwencją wytycznych jest wydłużenie postępowań wizowych, co przekłada się na istotne ograniczenie dostępności terminów na złożenie wniosku o wizę. W dalszej kolejności konsekwencją nowych wytycznych jest wzrost decyzji odmownych.

Głównymi powodami negatywnych decyzji są:

  • uzasadnione wątpliwości co do wiarygodności złożonych przez cudzoziemca oświadczeń odnośnie do celu pobytu na terytorium RP;
  • brak uzasadnienia celów lub warunków planowanego pobytu oraz
  • przedstawianie podrobionych dokumentów.

Wizy – kluczowe zmiany w przepisach

Warto zwróci uwagę na dwie istotne regulacje, które mogą wpłynąć na usprawnienie wydawania wiz, zwłaszcza dla specjalistów-cudzoziemców

Pierwsza zawarta jest w ustawie o wyeliminowaniu nieprawidłowości w systemie wizowym. Przewiduje, że termin złożenia wniosku o wydanie wizy krajowej będzie mógł być ustalony z cudzoziemcem z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej zapewniających identyfikację tego cudzoziemca, a w razie potrzeby także komunikację w czasie rzeczywistym. W praktyce, zgonie z zapowiedziami MSZ, oznaczać to ma, że pracownik konsulatu będzie spotykał się z cudzoziemcem podczas wideokonferencji w celu zdalnej weryfikacji autentyczności paszportów oraz tożsamości klienta wizowego. Rozwiązanie ma szansę wejść w życie w pierwszej połowie 2026 roku w wybranych placówkach.

Druga regulacja umieszczona została w ustawie o warunkach dopuszczalności i przewiduje, że konsul będzie zobowiązany rozpatrywać wnioski o wydanie wizy z uwzględnieniem pierwszeństwa:

  • cudzoziemca, który będzie pracował u przedsiębiorcy prowadzącego działalność o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej;
  • cudzoziemca, który będzie wykonywał pracę w zawodzie, w którym występują niedobory kadrowe, o ile zawód ten umieszczony będzie w rozporządzeniu Ministra Pracy.

Jak zwiększyć szanse na sprawne uzyskanie wizy pracowniczej?

Zarówno przy staraniu się o termin wizyty w konsulacie dla specjalisty, a także przy składaniu wniosku o wizę warto:

  • Określić warunki pracy w sposób, który nie pozostawia wątpliwości, że mamy do czynienia ze specjalistą. W szczególności dotyczy to nazwy stanowiska, która powinna jasno sugerować, że chodzi o osobę o konkretnych kwalifikacjach w określonej dziedzinie. Dotyczy to także wynagrodzenia, które nie powinno być ustalane na najniższym poziomie przy ubieganiu się o zezwolenie na pracę.
  • Opisywać (np. w pismach przygotowywanych do konsulatów) oraz dokumentować, zwłaszcza przy składaniu wniosku, umiejętności specjalistyczne cudzoziemca i sposób, w jaki zostały ustalone lub zweryfikowane oraz wyjaśnić, dlaczego umiejętności te potrzebne są w Polsce.
  • Przedstawić rzetelną informację o podmiocie, który ma zamiar zatrudnić cudzoziemca – jaki jest profil jego działalności globalnie, na czym koncentruje się działalność w Polsce, ile osób zatrudnia łącznie, a ilu cudzoziemców, gdzie znajduje się siedziba i biura, jakie jest kondycja finansowa polskiej spółki.
  • Rozważyć wykorzystanie aktualnego zaświadczenia o braku zaległości w opłacaniu podatków lub składek na ubezpieczenie społeczne, sprawozdania finansowego bądź deklaracji rozliczeniowych.
  • Zadbać o to, by sam cudzoziemiec wiedział, jak nazywa się polska firma, dla której będzie pracował, w jakim mieście będzie chodził do biura, jakie jest imię i nazwisko jego przyszłego przełożonego, co w Polsce będzie robił, jak to, co w Polsce będzie robił, ma się do jego dotychczasowego doświadczenia zawodowego. 

Wjazd do Polski

Wydanie wizy krajowej w celu wykonywania pracy otwiera cudzoziemcowi drogę do Polski. O ile pomyślnie przejdzie odprawę graniczną, spełniając wszystkie warunki wjazdu, cudzoziemiec będzie mógł rozpocząć długoterminowy pobyt w celach zarobkowych.

Wjazd do Polski rozpocznie kolejny etap w procesie relokacji cudzoziemca. Przede wszystkim koniecznie będzie zawarcie umowy w formie pisemnej oraz przedstawienie treści tej umowy cudzoziemcowi na piśmie w wersji dla niego zrozumiałej. Należy pamiętać o nowym obowiązku wgrania kopii (skanu) zawartej umowy do systemu praca.gov.pl przed rozpoczęciem pracy. W dalszej kolejności cudzoziemiec powinien dopełnić obowiązku meldunkowego. Zalecane będzie również pozyskanie numeru PESEL. Ostatnim krokiem procesu relokacji będzie wystąpienie przez specjalistę o zezwolenie pobytowe, które może przybrać postać znacznie bardziej uprzywilejowanej Niebieskiej Karty lub standardowego zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. 


Webcast EY

Niebieska Karta UE w Polsce – poznaj nowe możliwości dla pracodawców



Podsumowanie

Relokacja specjalistów - cudzoziemców do Polski wymaga przestrzegania wielu zasad. Proces ten rozpoczyna się od uzyskania zezwolenia na pracę, które nie gwarantuje jednak wjazdu do kraju. W artykule omówiono podstawy pobytu, które uprawniają do pracy w Polsce, oraz zmiany w polityce wizowej, które mogą wpłynąć na dostępność wiz dla cudzoziemców. Kluczowym elementem jest również Strategia Migracyjna, która wskazuje na konieczność zatrudniania cudzoziemców w zawodach deficytowych. Warto również zwrócić uwagę na nowe regulacje dotyczące wydawania wiz, ale także zaostrzoną polską politykę wizową. 


Kontakt
Chcesz dowiedzieć się więcej? Skontaktuj się z nami.

Informacje

Polecane artykuły

Relokacja specjalistów-cudzoziemców do Polski – zezwolenia na pracę po zmianach

Nowe przepisy imigracyjne wprowadzają szereg zmian, które wpłyną na procesy relokacyjne w firmach. W artykule analizujemy zmiany w zakresie procesu relokacji specjalistów-cudzoziemców do Polski, w szczególności te dotyczące procedury wydawania zezwoleń na pracę na gruncie nowej ustawy regulującej zatrudnianie cudzoziemców, która może wejść w życie już 1 maja 2025 r. Zagadnienie to było także szczegółowo omówione podczas webcastu EY: Nowe przepisy imigracyjne w Polsce: Jak skutecznie relokować specjalistów-cudzoziemców?

EY Immigration Newsletter - Luty 2025

Przedstawiamy Ci wybór najistotniejszych tematów, które wpływają lub w przyszłości mogą wpłynąć na prawa i obowiązki firm zatrudniających cudzoziemców, w podziale na prawo i praktykę imigracyjną.

Czym jest Niebieska Karta UE (Blue Card), kto może ją otrzymać i jakie daje przywileje?

Niebieska Karta UE to kluczowy dokument dla cudzoziemców, umożliwiający legalny pobyt i pracę w Polsce. Sprawdź uprawnienia i wymagania dla karty pobytu dla obywatela UE.