Zezwolenie na pobyt czasowy i pracę – zmiany
Ustawa o warunkach dopuszczalności wprowadza znaczące modyfikacje w zakresie podstaw pobytu, w przypadku których wojewoda odmówi wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia takiego zezwolenia. Będzie dotyczyć to przypadków, gdy:
- cudzoziemiec będzie przebywał w Polsce na podstawie wizy wydanej w celu turystycznym, odwiedzin u rodziny lub przyjaciół, udziału w imprezach sportowych, prowadzenia działalności kulturalnej lub udziału w konferencjach, odbycia studiów, szkolenia zawodowego, kształcenia się lub szkolenia, tranzytu, tranzytu lotniczego, leczenia, udziału w programie wymiany kulturalnej lub edukacyjnej, programie pomocy humanitarnej lub programie pracy wakacyjnej;
- cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie wizy długoterminowej (D) wydanej przez inne państwo obszaru Schengen;
- cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie dokumentu pobytowego wydanego przez inne państwo obszaru Schengen
- cudzoziemiec będzie przebywał na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie zezwolenia na wjazd, o którym mowa w art. 32 ust. 1 ustawy o cudzoziemcach.
W praktyce powyższe oznacza, że w przypadku niektórych dokumentów pobytowych i wiz długoterminowych z innych państw Schengen, a przede wszystkim w przypadku wiz wydanych przez organy polskie – choć uprawniają do podjęcia pracy – nie będzie można wystąpić o standardowe zezwolenie na pobyt czasowy i pracę w celu zapewnienia prawa pobytu po wygaśnięciu takiej wizy. Mowa tutaj w szczególności o wizie wydanej w celu odbycia studiów pierwszego lub drugiego stopnia lub jednolitych studiów magisterskich albo kształcenia się w szkole doktorskiej. Oznacza to, że prędzej czy później taki cudzoziemiec będzie musiał wystąpić albo o inny rodzaj zezwolenia na pobyt czasowy, albo pozyskać polską wizę pracowniczą.
Zaostrzona polityka wizowa
Mając na uwadze powyższe, wydaje się, że polski ustawodawca dąży do tego, by praca w Polsce była wykonywana przez cudzoziemca na podstawie polskiej wizy wydanej w celu zarobkowym. Warto więc przyjrzeć się nadchodzącym zmianom legislacyjne w obszarze wydawania wiz.
W ostatnim czasie możemy obserwować zaostrzenie polskiej polityki wizowej, czego dowodem jest m.in. zamknięcie programu Poland Business Harbour, podniesienie opłat za wizy krajowe, czy wyłączenie możliwości wjazdu w ruchu bezwizowym w celu pracy dla obywateli Kolumbii.
W dniu 31 lipca 2024 r. Minister Spraw Zagranicznych wydał także nowe wytyczne w sprawie rozpoznawania wniosków o wizy pracownicze i studenckie. Wytyczne nie odnoszą się do nowych przepisów imigracyjnych, a rewidują zasady stosowania obowiązujących przepisów dotyczących wydawania wiz, zwłaszcza w zakresie weryfikacji wiarygodności cudzoziemców ubiegających się o wizy. Wytyczne nakazują konsulom korzystać z mechanizmu konsultacji z organami krajowymi na potrzeby weryfikacji celu i warunków planowanego pobytu cudzoziemca w Polsce. W ramach tego mechanizmu konsul wnosi o przekazanie informacji do organów takich jak Straż Graniczna, ABW czy Agencja Wywiadu za pośrednictwem Urzędu do Spraw Cudzoziemców w kwestii ogólnej zdolności pracodawcy do powierzenia wykonywania pracy cudzoziemcowi czy określonej liczbie cudzoziemców. Taki sposób działania może budzić wątpliwości, gdyż w praktyce weryfikacja tego rodzaju należy do kompetencji wojewody przy wydawaniu zezwolenia na pracę.
Konsekwencją wytycznych jest wydłużenie postępowań wizowych, co przekłada się na istotne ograniczenie dostępności terminów na złożenie wniosku o wizę. W dalszej kolejności konsekwencją nowych wytycznych jest wzrost decyzji odmownych.
Głównymi powodami negatywnych decyzji są:
- uzasadnione wątpliwości co do wiarygodności złożonych przez cudzoziemca oświadczeń odnośnie do celu pobytu na terytorium RP;
- brak uzasadnienia celów lub warunków planowanego pobytu oraz
- przedstawianie podrobionych dokumentów.
Wizy – kluczowe zmiany w przepisach
Warto zwróci uwagę na dwie istotne regulacje, które mogą wpłynąć na usprawnienie wydawania wiz, zwłaszcza dla specjalistów-cudzoziemców
Pierwsza zawarta jest w ustawie o wyeliminowaniu nieprawidłowości w systemie wizowym. Przewiduje, że termin złożenia wniosku o wydanie wizy krajowej będzie mógł być ustalony z cudzoziemcem z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej zapewniających identyfikację tego cudzoziemca, a w razie potrzeby także komunikację w czasie rzeczywistym. W praktyce, zgonie z zapowiedziami MSZ, oznaczać to ma, że pracownik konsulatu będzie spotykał się z cudzoziemcem podczas wideokonferencji w celu zdalnej weryfikacji autentyczności paszportów oraz tożsamości klienta wizowego. Rozwiązanie ma szansę wejść w życie w pierwszej połowie 2026 roku w wybranych placówkach.
Druga regulacja umieszczona została w ustawie o warunkach dopuszczalności i przewiduje, że konsul będzie zobowiązany rozpatrywać wnioski o wydanie wizy z uwzględnieniem pierwszeństwa:
- cudzoziemca, który będzie pracował u przedsiębiorcy prowadzącego działalność o istotnym znaczeniu dla gospodarki narodowej;
- cudzoziemca, który będzie wykonywał pracę w zawodzie, w którym występują niedobory kadrowe, o ile zawód ten umieszczony będzie w rozporządzeniu Ministra Pracy.